Vera - 01.10.2003, Blaðsíða 19

bandið og allt sem heilagt er. Baráttan íyrir öruggri dag-
vist tengdist þessu beint en hún þótti heldur ekki sjálf-
sögð. Talað var um stofnanauppeldi og að konur væru
að henda börnunum í einhverja aðra í stað þess að vera
heima sjálfar. Á þessum árum var algengt að fólk byrjaði
ungt að búa sarnan og eignast börn og þótti sjálfsagt að
konan ynni úti á nteðan maðurinn væri í háskóla - hún
var nefnilega talin vera að fjárfesta í menntun hans.
Börn þeirra höfðu þá forgang í dagvistun en aðeins
meðan maðurinn var í skóla. Þannig var það þegar fyrri
maðurinn minn var í Háskólanum en þegar hann hafði
lokið prófi var hringt í mig og sagt að nú yrði ég að taka
barnið úr leikskólanum. Það skipti þá engu máli að ég
var enn í námi. Ég lét bara ekki bjóða mér þetta og fékk
því framgengt með frekju að barnið yrði þarna einn vet-
ur í viðbót,“ segir Þuríður og ljóst er að þessi gamla bar-
átta er henni ekki gleymd. Ekki heldur baráttan fyrir
aukinni menntun kvenna.
„Við rauðsokkur gerðum launakönnun þar sem gífur-
legur launamunur á milli kynja kom í ljós. Til að útskýra
muninn var sagt að karlar hefðu betri menntun, við kon-
ur þyrftum bara að mennta okkur til að fá hærri laun. Og
það gerðum við, svo sannarlega. En núna, þegar konur
eru margar með meiri menntun en karlar og jafnvel líka
meiri reynslu, þá skiptir það bara engu rnáli. Nú eru það
einhver sérstök próf sem fólk þarf að hafa og „þessa sér-
stöku reynslu“ sem bara karlmenn virðast geta haft. Þetta
gerir mig blóðilla,“ segir Þuríður og er komin í ham. „Svo
segir fólk jafnvel: „Menntun er ekki allt,“ þegar verið er
að útskýra af hverju karlmaður er tekinn fram yfir konu.
Ég get urrað þegar ég heyri þetta sagt.“
Hættulegt að gagnrýna kerfið
En hvernig skyldi Auður Alfífa hafa komist á bragðið?
Eflaust hefur hún heyrt rætt urn pólitík og kvenréttindi
á heimilinu en hvað gerði það að verkum að hún ákvað
sjálf að taka þátt í baráttunni?
„Ég smitaðist af Bríetunum," segir hún. „Ég las um
þær í Veru en mamma hefur alltaf keypt Veru. Svo fékk
ég Píkutorfuna í jólagjöf, las hana og áttaði mig á að ég
væri femínisti. Eftir lesturinn fannst mér ég skilja hvað
orðið felur í sér og var óhrædd að nota það. Það hefur í
auknum mæli verið að gerast með fólk af minni kyn-
slóð. Nú þykir flestum sjálfsagt að kalla sig femínista því
samkvæmt skilgreiningunni er það manneskja sem veit
að jafnrétti kynjanna hefur ekki verið náð og vill gera
eitthvað í því. Þegar stelpur fara að hugsa málin hafa
þær allar fundið fyrir misréttinu sem fylgir því að vera
stelpa. Mér finnst bara jákvætt að sífellt fleiri vilji kalla
sig femínista en nú er líka farið að skilgreina annan hóp
sem kallaður er „öfgafemínistar“. Þeim hópi vilja hins
vegar mun færri tilheyra," segir Auður Alfífa.
„Það hefur alltaf þótt róttækt og hættulegt að gagn-
rýna kerfið," skýtur mamma hennar inn í. „Á meðan
það er ekki gert finnst fólki í lagi að kalla sig jafnréttis-
sinna, femínista eða hvað sem er. Á sínum tíma var
alltaf verið að bera rauðsokkurnar saman við konurnar
í Kvenréttindafélaginu sem ekki gangrýndu kerfið. Þær
þóttu ekkert hættulegar en það þóttum við hins vegar
því við vildum breyta kerfinu til að bæta hag kvenna.“
Á ÞESSUM ÁRUM VAR ALGENGT AÐ FÓLK BYRJAÐI
UNGT AÐ BÚA SAMAN OG ÞAÐ ÞÓTTI SJÁLFSAGT AÐ
KONAN YNNI ÚTI Á MEÐAN MAÐURINN VÆRI í HÁ-
SKÓLA - HÚN VAR NEFNILEGA TALIN VERA AÐ FJÁR-
FESTA í MENNTUN HANS
Útlitsdýrkun og óheft frelsi í kynlífi
Algengt er að ungar konur segist hafa talið að með
kvennabaráttu fyrri áratuga hafi jafnréttismálunum ver-
ið komið í lag. Nú virðast margar þeirra vera að átta sig
á að svo er eklci. Auður Alfífa kannast við það, hún hélt
að búið væri að koma jafnréttismálunum í lag þar til
hún fór að kynna sér málin betur.
„Það sem mér finnst alvarlegast er útlitsdýrkunin,
þessi geðveika pressa á stelpur að vera sætar og sexý og
það virðist hafa áhrif á ótrúlega margar stelpur. Gömlu
klisjurnar um loðnar og ljótar kvenréttindakonur virð-
ast vera í fullu gildi, það er t.d. algengt að heyra sagt að
stelpur megi ekki vera með hár undir höndunum eða
nánast hvergi á líkamanum. Ég horfði á þáttinn Djúpu
laugina nýlega þar sem stelpan sem var að velja strák
spurði eingöngu spurninga sem gáfu til kynna nei-
kvæðni gagnvart femínistum. Hún spurði hvað strák-
unum fyndist um „loðnar konur“, um nektardansstaði
og silíkonbrjóst og valdi þann sem fannst nektardans og
silíkon í lagi - það sé bara val hvers og eins. Frjáls-
hyggjuviðhorfin eru mjög útbreidd og koma líka fram
gagnvart vændi. Það er t.d. á stefnuskrá Frjálshyggju-
félagsins að ekki mega skerða frelsi kvenna til að velja
sér að stunda vændi.
Mér finnst mjög undarlegt að sú staðreynd að kyn-
ferðisofbeldi hefur aukist skuli ekki vera sett í samhengi
við þann aukna þrýsting sem er á stelpur að vera sætar
og sexý og þóknast kynlífsórum strákanna. Raunar er
jafnmikil pressa á strákana - að þeir séu töffarar og leiki
eftii það sem þeir sjá í klámmyndunum. Þessi kynlífs-
dýrkun hefur haft mjög slærn áhrif á ungt fólk í dag og í
raun eru það allir sem tapa. Margir strákar eru óánægð-
ir með þennan þrýsting og þá mýtu að karlmenn „þurfi
bara að fá sitt“, sama á hve ruddalegan hátt það er. Mér
finnst að strákarnir þurfi að breyta þessu viðhorfi og tjá
sig um það að krafan um óheft frelsi í kynlífi sé ekki það
sem þeir vilja. Það er eitthvað í samfélaginu sem segir
körlum að þeir hafi völdin og margir strákar haga sér
samkvæmt því. Ég tel hins vegar að fullt jafnrétti náist
ekki fyrr en við höfum útrýmt kynferðisofbeldi. Kynin
verða að bera virðingu hvert fýrir öðru til þess að við
getum lifað saman í sátt.“
í framhaldi af þessu benda þær mæðgur á blaðið
Orðlaus, sem nokkrar ungar konur gefa út, og þeirn
fannst lofa góðu í byrjun en hafa orðið fyrir miklum
vonbrigðum með hvernig kynlífsáherslan er nú allsráð-
andi í blaðinu. „Þær eru alltaf að segja stelpum hvernig
þær eigi að vera, í útliti, kynlífi o.s.frv. út frá stöðluðum
formúlum sem sjá má í öllum kvennablöðum," segir
Auður Alfífa og Þuríður spyr: „Hverjir stjórna mótun-
inni? Hverjir vilja að konur séu svona? Kona er í eðli
vera/5-6. tbl. / 2003 / 19