Vera - 01.10.2003, Blaðsíða 40

Förðun: Nanna Björg Lúðvíksdóttir
'l'
Það var eftir markaðsfræðitíma í University of Kansas
sem Katrín Anna byrjaði að kalla sig femínista. Þann
vetur hafði hún kennara sem var duglegur við að segja
smekklausa brandara á kostnað kvenna. Hann talaði
mikið um hvað konur og tölvur ættu Iitla samleið og
stundum þegar hann sýndi auglýsingar í kennslunni
beindi hann máli sínu einungis til kvenkyns stúdenta.
Það var í þeim tilfellum sem auglýsingarnar snerust um
þvottaefni eða bleyjur - málefni sem hann taldi að ein-
ungis konur gætu haft skoðun á. „Og hvað finnst ykkur
um þetta stelpur? Er þessi þvottaefnisauglýsing vænleg
til árangurs?“
Eftir einn tímann ræddu nokkrar af stelpunum yfir-
gengilega hegðun mannsins og einhver þeirra sagði:
„Sko, ég er nú ekki femínisti en þetta er fullmikið af því
góða.“
Orðið femínisti var hinni rúmlega tvítugu Katrínu
Önnu ekki tamt, en það vakti forvitni hennar. Fyrst að
kona sem blöskrar misrétti tekur fram að hún sé ekki
femínisti, hvað skyldi þá femínisti vera? Eitthvað sem
bar að forðast? Eitthvað ranglátt eða neikvætt? Eitthvað
sérlega öfgafullt eða óraunhæft? Á þessu varð hún að fá
skýringu. Þegar heim var komið gekk hún rakleitt að
bókahillunni, sótti sér orðabók og fletti þar til svarið
blasti við henni: Femínisti er manneskja sem vill jafn-
rétti kynjanna.
Síðan þá hefur Katrín Anna verið feministi.
að því að auglýsingageirinn var ekki fyrir mig. Þá var ég
auðvitað orðin mikill femínisti og hefði aldrei megnað
að vinna við að búa til þær staðalímyndaauglýsingar
sem tíðkast í bransanum. Markaðsfræðin er þó svo
miklu meira en vinna við auglýsingar, og tölvugeirinn
heillaði mig mikið. Ég fór að vinna við markaðsmál hjá
hugbúnaðarfyrirtæki þegar ég kom hingað heim til ís-
lands og færði mig smátt og smátt yfir í það sem mér
fannst mest spennandi, ráðgjöf og verkefnisstjórnun."
Katrín Anna segir að þekking á lögmálunr auglýsing-
anna og reglum markaðarins nýtist sérlega vel í jafnrétt-
isbaráttunni sem hún hefur nú hellt sér út í af fullum
krafti með Femínistafélaginu. En hvernig var það þegar
hún hafði flett orðabókinni um árið og uppgötvað að
hún væri femínisti, lét hún samstundis til skarar skríða í
baráttunni?
„Ég var ekki virk í neinurn félagsskap femínista í
Bandaríkjunum þó ég hafi reyndar einu sinni farið á
fund hjá NOW, National Organization of Women. Ég
fór bara á bókasafnið og byrjaði að lesa það sem ég fann
unr femínisma. Ég valdi ekki endilega efni eftir ein-
hverja ákveðna höfunda, heldur las allt sem ég kom
höndum yfir, til að mynda rit eftir bandaríska femínista
á borð við Gloriu Steinem og Naorni Woolf. Mér þótti
líka forvitnilegt að lesa sögur af konum sem á einhvern
máta brutu blað, eins og frásagnir þeirra fyrstu sem fóru
í læknisfræði í Bandaríkjunum. Ein þeirra lýsti því
hvernig hún mátti sitja undir því að kennari sem kenndi
líffærafræði kryddaði námsefnið með því að setja klám-
myndir af konum inn á milli annarra mynda. Fyrir
þessu hafði skapast hefð vegna þess að það þótti svo
leiðigjarnt fyrir blessaða læknanemana að þurfa að
horfa endalaust á óspennandi innyfli. Námið var að
sjálfsögðu miðað við karla og þetta urðu konurnar að
láta sig hafa.
Bók Naomi Woolf, The Beauty Myth, heillaði mig
mikið og mér þótti gaman að setja kenningar hennar í
samhengi við markaðsfræðina. Á tímum útlitsdýrkun-
ar, kláms og kynlífsvæðingar er þessi bók sérlega holl
lesning. Ég varð sífellt áhugasamari eftir því sem ég las
meira og fann að femínísk vitund mín og sannfæring
styrktist."
Katrín Anna segist hálfpartinn skammast sín fyrir að
hafa komið heim til íslands uppfull af femínískum
áhuga, en hafa samt ekki gert neitt til þess að tengjast
öðrurn femínistum eða vinna í jafnréttismálum.
„Femínisminn var mjög lítt sýnilegur á þessum tíma
BÓK NAOMI WOOLF, THE BEAUTY MYTH, HEILLAÐI MIG MIKIÐ OG MÉR ÞÓTTI GAMAN AÐ SETJA KENNINGAR HENNAR í SAMHE
Of gömul fyrir Bríeti
„Það má kannski segja að viðskiptafræðin sé rökrétt
framhald af Verzló," segir Katrín Anna þegar ég bið
hana að segja frá því hvernig hún rataði inn í námið sem
hún valdi sér. „Þegar ég Iauk stúdentsprófi var markaðs-
fræðin nýtt og spennandi fag og ég ákvað að drífa mig til
Kansas í viðskipta- og markaðsfræði. Þar var ég í fjögur
og hálft ár, lauk mastersnámi og ætlaði mér að starfa
áfram í Bandaríkjunum. Ég flutti til Baltimore þar sem
ég vann á ráðningastofu í skamman tíma en í lok árs
1994 bar heimþráin mig ofurliði.
Námið var mjög skemmtilegt en ég komst fljótlega
og jafnvel þó að það hvarflaði að mér að gera eitthvað til
þess að breyta því, þá kom ég mér aldrei til þess. Ég fór
samt ekki leynt með skoðanir mínar og það duldist eng-
um af vinum mínum, fjölskyldu og vinnufélögum að ég
væri einlægur jafnréttissinni, enda sótti ég mikið í að
ræða þau mál. Ég get huggað mig við að ég hafði áhrif á
mitt nánasta umhverfi, þó að ekki hefði ég dug í mér til
að hrópa mikið á torgunt.
Þegar Bríeturnar stofnuðu sitt félag þótti mér það
frábært og ég fylgdist grannt með þeim. Áhersla þeirra
var á að ná til ungra femínista, en ég var orðin 27 ára og
mér fannst ég allt of gömul. Ég.mannaði mig þó eitt
40 / 5-6. tbl. / 2003 / vera