Freyr - 15.04.1966, Side 15

FREYR
193
Gerlarnir taka til sín næringu og gefa frá
sér úrgangsefni, sem hafa eiturverkanir á
júgurvefinn.
Bólgan í júgurvefnum er varnarráðstöf-
un líkamans til þess að sigrast á gerlasmit-
inu.
Þegar júgurbólgu verður vart í einum eða
eða fleiri júgurhlutum eiga sér stað eftir-
farandi breytingar í júgurvefnum:
1. Júgurbólgugerlar finnast í júgurvefn-
um og berast þaðan með mjólkinni.
2. Samsetning mjólkurinnar breytist (sjá
töflu).
3. Júgurvefurinn breytist.
Júgurbólguákvörðun byggist á þessum
þremur framangreindu atriðum, en þau
geta fundist þar á mjög mismunandi stigi
allt frá mjög óljósum, vafasömum og upp í
mjög greinileg sjúkdómseinkenni.
Greining gerlasmits í júgurvefnum
Þetta sjúkdómseinkenni verður aðeins
greint á gerlarannsóknarstofu. Aðeins í ör-
fáum tilvikum er hægt, við athugun á hinni
júgurbólgusjúku kú, að leiða sterkar líkui;
að því hvaða gerlategund veldur bólgunni.
(Cólí-smit, svokölluð „sumarjúgurbólga“
gerfrumubólga og kaldadrep).
Þó er ráðlegt að láta ekki í ljós ákveðna
skoðun á orsökinni, nema rannsókn þar að
lútandi hafi farið fram á rannsóknarstofu.
Gerlagreiningin byggist á hreinræktun
gerlanna og flókinni og tímafrekri skilgrein-
ingu þeirra. Slíkt starf er svo umfangsmikið
að aðeins er hægt að vinna það á gerlarann-
sóknarstofu með þar til heyrandi útbúnaði
og tækjum og faglærðu starfsfólki, og yrði
of flókið mál og langt að gera því frekari
skil í þessari grein.
Breyting á efnasamsetningu mjólkur
við júgurbólgu
í vægustu tilfellum júgurbólgu er ekki
hægt, með berum augum, að greina nokkrar
breytingar á samsetningu mjólkurinnar og
er því eðlilegt að mjólkurframleiðendum
álíti að hún sé góð og heilbrigð vara.
Það er þó ekki tilfellið.
Bæði er, að með mjólkinni skilst, um
lengri tíma, eitthvert magn júgurbólgugerla
og smithætta vofir yfir öðrum kúm og svo
er samsetning mjólkurinnar eitthvað frá-
brugðin því eðlilega, þó að það verði ekki
greint nema með nákvæmum rannsóknum
á rannsóknarstofu.
Ef júgurbólgan er greinileg eða bráð, þá
er aftur á móti enginn vandi að greina hana,
bæði er finnanleg bólga í júgrinu og eins er
útlit mjólkurinnar breytt, mjólkin verður
blökk eða vatnskennd með kyrningi, snák-
um eða graftrarkekkjum.
Til glöggvunar á þessum atriðum læt ég
fylgja hér töflu, sem sýnir eðlilega samsetn-
ingu mjólkur og þær breytingar, sem á
henni verða við króniska júgurbólgu. (Tafl-
an er úr bók próf. Aage Jepsen, Veterinær
Mælkekontrol 2).
Samsetning d Breytingar við
blóði mjólk króniska júgurból
Mjólkursykur 0 mg. °/ ; 4.90 % minnkar
Mjólkurfita 0 — 4.00 — —
Eggjahvítuefni 720 — 3.5 — nœstum óbreyt
Kasein 0 — 2.7 — minnkar
Albúmín 500 — 500 mg. vex
Glóbúlín 220 — 30 — —
Natríumsalt 335 — 50 — —
Klórídsalt 475 — 100 — —
Kalíum 19 — 150 — minnkar
Calcíum 10 — 120 — —
Fosfór 13 — 90 — —
Sýrustig (pH) 7.4 — 6.6 — vex
Frumur* 200.000-ml. —
Útlit mjólkur breytilegt
* Hvít blóðkorn
Mjólkursýnishorn til gerlarannsókna
Taka mjólkursýnishorna til rannsókna
verður að framkvæmast á réttan hátt, með
fyllsta hreinlæti í huga og eru þá einkum
4 atriði þýðingarmikil fyrir mjólkursýnis-
hornin.