Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1921, Blaðsíða 19

MÁTTUR ORÐSINS
hið eilífa stóra, kraft og trú,
og gaf mér svo gúðlegar myndir.”
Og margt annað segir hann um hana
álíka lofsamlegt, sem eg veit, af sögu-
sögn annara kunnugra manna, að sa'tt
er og ekkert oflof.
Og hver er nú þessi kona, sem fær
þenna stórffenglega vitnisburð ?
Þóra í Skógum var bláfátæk bónda-
kona — í moldarbæ — í útkjálka-
sveit á Islandi. Hún átti fjölda barna,
og hún hafði engan kennara handa
þeim, engan barnaskóla- Hún varð að
kenna þeim sjálf, það sem hún gat.
Hún var talin al-ómentuð kona. En
hún kunni mikið aff sögum og kvæð-
um, og kunni að fara með það, kunm
að miðla öðrum af þeim auð. Mér
dettur hún oft í hug, þegar eg heyri
foreldra hér vestra segja, að þau ha'fi
engan tíma til að kenna börnum sín-
um íslenzku eða neitt í íslenzkum
fræðuim; og eg veit, að margur segir
það satt. En ætli það Ihefði ekk. líka
verið satt, þó að Þóra í Skógum hefði
sagzt ha(fa öðru að sinna en barna-
kenslu. En hún sagði það ekki, af-
sakaði sig ekki, þó að tíminn væri
naumur og lítið um næði. Kenslan
hefir llíklega oftast farið 'fram sam-
hliða öðrum verkum, kensflustofan oft
verið eldihúsið. — En hvað haldið þið
að það hafi verið, sem gerði þessa
konu að þeim afbragðs barnakennara,
sem hún var? Eg fyrir mitt leyti efast
ekki um, að það hafi fyrst og fremst
venð það, að hún var kristin kona áf
hjarta. En það var Iíka annað. Það var
undramáttur íslenzkrar tungu, ís-
lenzkra Ijóða og íslenzkra sagna, sem
hún var svo auðug áf. Fyrir það er
sonur hennar óendanlega þakklátur,
og finnur, að hann býr að því alla
17
adfi, fremur en nokkru öðru, sem hann
hefir lært.
Mér hefir orðið skrafdrjúgt um
þessa einu konu, ekki af því, að hún
sé neitt einsdæmf Dæmi hennar er í
minnum haft af því að svo vildi til,
að eitt af börnum hennar varð stór-
skiáld og hefir ort um hana snildar-
kvæði. En eg þekki margar konur
henni líkar, sem hafa unnið sama af-
reksverk og hún, þó að þær hafi ekk-
ert lofkvæði fengið að launum, og
fáir þekki nöfn þeirra.
Albogabörn.
íslenzka þjóðin hefir átt því láni að
fagna, að eiga tiltölulega mikið af
snillingum, í samanburði við fólks-
fjölda. Og það <er, að mínu áliti, okk-
ar mesta lán, aðal-þjóðargæfan, en
hefir oft verið of lítills metið. Eg
vona að sá tími komi —- og sé þegar
kominn — að það barnalán þjóðar-
innar verði mleira metið. — Víða er
þess getið í þjóðsögunum okkar, að
beztu börnin voru höfð út undan.
Þjóðin hefir fundið — oftast samt
ekki fyr en um seinan — að þörfustu
mennirnir voru stundum albogabörn
hennar.
Þegar eg hugsa um þetta efni, dett-
ur mér lí hug ein setning í sögunni af
Grfshildi góðu. Á hana hafði verið
lögð sú þraut, að vera í brúðkaups-
veizllu, þar sem hennar eiginn maður
ætlaði að ganga að eiga aðra konu.
Og til þess að storka henni sem mest,
var hún látin 'fyilgja brúðihjónunum til
svefnherbergis þeirra og halda á Ijós-
inu fyrir þau meðan þau voru að
hátta. Hún tók því með þögn og þol-
inmæði og hélt á kertisskari í hvorri
hendinni, eins og henni var boðið,