Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1921, Side 25

MÁTTUR ORÐSINS
23
Og forsælu þar finnur hjartað,
þó fátækt sé um skógarhögg-
Sá er beztur sálargrócfur,
sem að vex í skauti móður;
en rótarslitinn visnar vísir,
þótt vökvist hlýrri morgundögg.”
Það er djúpur sannleikur í þessum
vísubotni. Við verðum að gjalda var-
huga við því, að öll okkar mcnning
verði ekki “rótarslitin”; því að þá er
svo hætt við, að hún visni. Þegar tréð
er felt og skilið frá rót sinni, þá er það
að vísu ekki ónýtt. Það má hafa það
í smíðatimbur. En það lifir ekki né
blómgast. Upp frá því verður það
aldrei annað en timbur.
Landar mínir! Þið eruð of góðir
til að verða þannig að timbri hér í
Ameríku. Enn eruð þið lifandi tré
með laufguðum greinum- Og það
vona eg að þið verðið altaf. Þið verð-
ið það svo lengi, sem lífsrætur ykkar
halda áfram að draga til sín næring úr
þeim jarðvegi, sem andlegt líf ykkar
er vaxið upp af.
Færeyingar-
Ykkur er ef til vill ekki mikið kunn-
ugt um Færeyinga, minstu frændþjóð-
ina okkar. Þeir eru miklu færri en
Vestur-íslendingar, svo fáir, fátækir
og smáir, að þeim kom ekki til hugar
lengi vel, að þeir gætu átt og varðveitt
sérstakt þjóðerni. Þeir áttu að verða
danskir, því að Færeyjar eru taldar
partur af Danmörku. í margar aldir
var verið að kenna þeim danska
tungu. Börnin lærðu alt í skólunum á
Dönsku. Prestarnir prédikuðu á
Dönsku. Embættismennirnir voru
danskir. Hvert bréf var skrifað á
Dönsku- Og út yfir tók, að þeir áttu
engar bækur á móðurmáh sínu, svo
að þeir gátu hvorki lesið það né skrif-
að. Þeim voru allar bjargir bannað-
ar. Og þeir reyndu lítið að bera hönd
fyrir höfuð sér- Þeir hafa víst flestir
talið sjálfsagt, að þeir ættu að verða
danskir. En nú eru þeir vaknaðir, og
þeir vöknuðu við vondan draum. Þeim
þótti sem nærri hefði legið, að þeir
væru myrtir í svefni. Ekki er það samt
enn nema helmingur þessarar litlu
þjóðar, sem er risinn upp 'til varnar
þjóðerni sínu. Hinn helmingurinn
ætlar enn að reyna að verða dansk-
ur, þó að það hafi ekki tekist í margar
aldir.
Skiljið þið, hvernig á því stendur,
að Færeyingar eru svona lífseigir?
Það er af því, að þeir eiga arfsögur og
Ijóð, þjóðsögur og þjóðkvæði á Fær-
eyjatungu — sem geymdist í munn-
mælum kynslóð eftir kynslóð. Þessi
andlegi arfur og tungan, sem geymdi
hann, var þjóðinni svo kær, að hún
gat ekki af honum séð, gat ekki gleymt
honum. Þess vegna gat tungan og
þjóðernið ekki dáið-
Við Islendingar eigum líka þjóðar-
arf, dýrmætan og íhelgan. Eitthvað
af honum 'hafið þið flutt með ykkur
vestur um hafið. Þess vegna held eg,
að bið getið ekki dáið — þjóðernis-
dauða-