Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1921, Síða 71

SVANFRÍÐUR KVEÐUR,
69
flýgur rjúpa úr skorningnum undan
fótum Svanfríðar — flýgur af eggjum
og ber sér um 'leið. Steggin kemur þá,
rjúpkerinn, aðvífandi og fleygir sér
niður hjá rjúpu sinni, og er gustmikill
í fasinu. — Svanfríður krýpur niður
að hreiðrinu og télur eggin. Þau eru
tólf og tekin að litverpast, eins og joau
séu unguð. Svanfríður þekkir þessi
einkenni vel, veit að rjúpuegg eru
rauðdröfnótt meðan þau eru glæný,
en gráskjöldótt þegar fram á dregur
eggtíðina. Hún tekur eitt eggið í lófa
sér og leggur það við vanga sinn. Yl-
inn leggur um kinnina og hún finnur
hlýjan straum fara frá sér, til rjúp-
unnar, sem fórnað hefir sjálfri sér fyr-
ir þessi tólf. Svanfríður hsfir heyrt
föður sinn segja frá því, hvernig tóan
og refurinn sitja ium rjúpurnar á vetr-
m, þegar þær liggja í snjóbælinu. Þá
fara skollarnir þeim megin, sem
slæigðin vísar þeim — sækja í goluna
og rífa upp snjóinn og búa til renni-
orif með klónum. Rjúpan Iúpar sig
niður í renninarnum, og skollatóan
gengur þá á lagið, þar til hún kemst í
færi og stekkur á snædúfuna einföldu
og banar henni.
Nú þegar unErarnir koma úr egginu
°g vaxa. vofir fálkinn yfir þeim í víga-
hug, einkum þegar ungarnir breyta lit,
svo þeir gerast frábrugðnir lyngmó-
unum. Þá, þegar fiðrið tekur á sig
mjallarlitinn, kemur valurinn eins og
hverfilbylur og lýstur rjúpuna bana-
höggi. Sú hætta er þó nokkurnveginn
hærileg. Fálkinn vegur í skjótri svip-
sn — hugsar Svanfríður — kemur
•eins og hverfilbylur og slær bráð sína,
svo að hún veit naumast af sárindum.
Rjúpan kennir ótta að sönnu, þegar
hún sér og heyrir óvin sinn. En þá
skuld eiga allir að gjalda — allar
skepnur, sem gæddar eru vitsmunum.
Hinn háskinn er verri, sem stafar af
mannvonskunm; þeirri, sem fer með
byssuna og sendir rjúpunni ýmist
skjótan bana, eða þá langvint sárafar.
Svanfríður minnist þess, að faðir
hennar hefir séð blóð margsinnis í
snjóbælum rjúpnanna, þegar hann var
í fjárleitum á heiðinni, og hann hefir
komið heim með sárar rjúpur og
margar, sem hann fann eftir skotvarg-
ana. —
Rjúpkerinn flýgur upp úr lyng-
mónum, upp í háaloft og hlammar sér
mður á steininn Yra, ropar og þenur
út stélið, teygir álkuna og ropar á ný.
Hann er ef til vill að ávarpa Svanfríði
cg áminna hana um brottför frá
hreiðrinu: Eg á þetta hreiður og
rjúpan mín; farðu, stúlka, farðu!
Hún gegnir ávarpinu og fer frá
hreiðrinu, gengur áfram og áleiðis inn
í r'íki náttúrunnar, inn í anganveldi
beitilyngs og reyrgrasa.
iNú er Svanfríður í smalaveröid
sinni, sem menningin nýja hefir gert
sér fráhverfa. Hún telur eigi sporin
þarna, fremur en fyrrum, þegar smala-
fæturnir skrefúðu um þúfnakoHana.
Athygli Svanfríðar hrekkur upp af
dvala sínum við nýlunduna þá, að lóa
flýgur af eggjum úr lyngþúfu við göt-
una. Hún ber sig aumkunariega og
flytur kerlingar um móinn. Svanfríð-
ur lýtur að hreiðrinu og er sprungið
fyrir einu nefi. Þar tístir litli unginn
og vill ólmur komast út í veröldina.
Lóustegginn kemur nú og trítlar gring-
um Svanfríði, blístrar og breiðir úr
stélinu.
“Friður sé með ykkur, lóurnar mín-
ar,” segir Svanfríður. “Nú sé eg