Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1923, Side 52

T8
TÍIMIARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSIÆXDIK GA
bera með sér, að það sé ekki eins
cdyggilega af hendi leyst og skyldi,
svo seni fjárskil, skýrslur o. s. frv.
Jjví kurlin, sem láu eftir að lokinni
kolagerð, sögðu til, hve ant kola-
■gerðarmaðurinn hefði látið sér um,
að alt hans verk nýttist sem bezt.
Það var ekki nóg til þess að duga til
að höggva skóginn, sneiða af limið
og kurla niður bolina; hann þurfti að
vinna alt sömum dugnaði, einkan-
lega koma kurlunum á eldinn öll-
um saman, svo samtímis að þau
brynnu til kola og sem allra minst
of eða' van. Lægi hann á liði sínu
um, það, þá sögðu kurlin eftir, því
hann varð að byrgja gröfina og
kæfa eldinn, þegar kurlin voru
brunnin til kola. Honum gafst
aldrei tími til að tína hvert kurl
upp og koma því í gröfina, því
hann varð að byrgja hana fyr, svo
að kurlin ofbrynnu ekki. Því er og
máltælkið, sjaldan koma öll kurl til
grafar, liaft til afbötunar því, sem
er svo varið, að ekki er von til að
því lúkist til fullrar hlítar. Dr.
Finnur spyr, hvort kolagerðar-
menn nmni hafa þótt hnuplóttir
fyrrum; það er víst ekkert hægt að
ráða í frómleik þeirra eða hvinnsku
af máltækjunum.
Kúfur. Keyra kúfinn, demba
áfram, biðloka ekki. Kúfur er víst
sama og húfur, skip eða skrokk-
ur þess, sbr. staffærslu Guðbrand-
ar Vigfússonar.
Kvíðbogi. Bera kvíðboga
um e-ð. “Hvað er kvíðbogi?” spyr
prófessor Finnur, “er það bogi til
að strjúga hljóðfærastreng?” Kvíð-
bogi er bugur eða beygja eða keng-
ur, sem kvíði keyrir á menn og
skepnur. Lík orðatiltæki eru og um
ellina, því hún bugar eða beygir
menn. Ellibjúgur er fornt mál, en
elli boginn og boginn af elli hvers-
dagslegt.
L a n d. Draga e-n að landi, haft
um að ljúka við leifar e-s, hvort
heldur er matar, drykkjar eða ólok-
ins verks, víst af þeim forna sið að
hjálpa fiskumönnum að setja far-
ið, er þeir komu að landi. -— Vera
ekki langt undan landi, sem áður
er um getið.
Lími. Leggja sig í líma, kost-
gæfa e-ð, vanda sig. Lími er hús-
sófl, og merkir þá eiginlega að
leggjast á sóflinn eða vöndinn.
Slóði er og kallaður lími, þ. e. skóg-
arhríslur bundnar saman og liafð-
ar til að mylja áburð á túnum.
Slóðinn var dreginn af hrossi eft-
ir hlassarimunum og borið á hann
farg. Fella sig í líma, er líka sagt
og mun rétt, en límfella sig, sem
sumir segja, er víst afbökun, runn-
in af þeim misskilningi, að máltæk-
ið eigi skylt við lím.
L jó s. Þjófur í Ijósinu, er það
kallað, þegar kveikskarið liallast
svo út að, að það bræðir tólgina og
kertið rennur niður. Orðatiltækið
er og haft í ofljósu máli og manns-
nafn þá sett í stað fyrsta orðsins,
t. d. Magnús í ljósinu, er dylgja um
að hann sé ekki frómur.
M ú t a. Það skal ekki á mútur
mæla, einarðlega flutt og ekki eins
og hvert orð þurfi að toga út með
mútu eða þóknan. — Vera í mútu,
er að vera á því skeiði aldurs, er
rödd drengs gengur til fulls karla-
róms.
Njörður. Það var galli á
gjöf Njarðar. Æfinlega haft um ó-
kost, eða einhvern þrimilinn á því,