Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1923, Síða 96

62
TIMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ISLENDINGA
En þessu mætti haga þannig, að
báðir aðilar hefðu gagn af, að
komið yrði á skiftum á unglingum
milli landanna og yfirleitt manna-
skiftum. Báðir þjóðarpartar sendu
ákveðinn hóp hvor í sínu lagi, ung-
linga, skólanemendur, kennara,
handiðnamenn o. fl. Og eg hugsa
mér, að þjóðræknisfélögin með til-
stilli ríkissjóðs íslands, sjái um
mannaskiftin milli hinna einstöku
heimila (sem gæfu sig fram), og
að flutningur yrði ókeypis. Það
þarf ekki að taka það fram, að vel
yrði séð um að velja góð heimili
og gott yrði eftirlit og aðbúð með-
an á flutningunum stæði.
XIV.
Eg hefi heyrt marga fallast á, að
mannaskifti væru ágætt ráð, og
sjálfsagt að taka það upp, en þó
aðallega eða aðeins skifti á kenn-
urum eða nokkuð þroskuðum
skólanemendum. Hins vegar taka
flestir dauft á, að skifti geti farið
fram á börnum, en það er þó eina
aðferðin, sem nokkuð dugar og
sem róttæk getur kallast.
Margar mæður segja óðara: “Eg
held nú svo sem ekki, að eg fari að
senda börnin mín í slíkan leiöang-
ur — fyr mundi eg láta skera lijart-
að úr brjósti mér.” En svona tala
aðeins fávísar konur, og þær hætta
að tala svo undireins og þessu er
komið í kring og einliverjir þeim
vitrari hafa riðið á vaðið. Það er
ætíö svo með alt nýtt. Þegar börn
á 10—14 ára aldri komast upp á svo
gott, að fá að fara ókeypis ferð til
annarar heimsálfu og kynnast
nýjum góðum mönnum og nýjum
siðum, þá verður kept um, að kom-
ast með sem allra fyrst. — Ferða-
lagið og dvölin erlendis valri út af
fyrir sig á við margra ára gagn-
fræðanám á skólabekkjum.
“Heimskt er heima-alið barn,”
segir máltækið, og það á oft heima,
en í öllu falli er það víst, að hvert
það barn, sem fær að létta heim-
draganum, þroskast venjulega
langtum betur en það, sem heima
situr. Aldrei er eins gott að víkka
sjóndeildarhringinn og þá, þegar
augun eru bezt opin og tilfinning-
in næmust fyrir öllu fögru, sönnu
og góðu. Og svo er nú það, að læra
að tala og rita erlent mál og læíra
það í landinu sjálfu. Það gerir að
verkum, að maður eignast tvö föð-
urlönd í staðinn fyrir eitt, tvö
hnoss í stað eins.
Enskan er heimsmál, sem allir
þurfa að kunna, en gott er að
kunna meira. Gott er að kunna
aðra tungu en sitt móðurmál, mál
sem opnar útsýni um annan glugga
í viðbót, og gefur kost á! að kynnast
jafngóðum bókmentum og þeim,
sem ísland hefir hlotið frægðarorð
fyrir. En þar að auki er gott að
eignast vini og athvarfsvon í öðru
landi en sínu, ef síðar í lífinu vakn-
ar löngun eða þörf til að hafa
heimilaskifti.
Vesturheimur er stór, auðæfin
eru mikil og framtíðin sýnist björt,
en þó hygg eg eins sennilegt, að ís-
land eigi engu síðri framtíð fyrir
höndum.
Það er “fleira matur en feitt
kjöt”. Landkosti ber ekki fyrst og
fremst að meta eftir hveiti, olíu og
málmum og þeirra ígildi í silfri og
gulli, heldur eftir því hve góðir og
nýtir menn geta þróast og vaxið í