Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1931, Side 31

SIGURÐUR NORDAL
13
byrgðarhluti, að eigna verkum
löngu liðinna stórmenna sitt eigið
andleysi, og reyna að hneppa þá
í stakk, sem sniðinn er við dverga
hæfi.’’
Rétt á litið er Nordal fulltrúi
nýrrar stefnu, bæði í íslenzkum
bókmentum og norrænni ritskýr-
ingu. Þessi stefna er nýja róman-
tíkin, sem leysir efnishyggjuna af
hólmi. Því segir hann: “Það var
mikið mein að eiga ekki um miðja
19. öld menn, sem gátu blásið
meira af lífsanda rómantíska skól-
ans í hinar nýju vísindaaðferðir,
menn á borð við Rénan og Gaston
Paris, sem áttu kvöldbjarmann af
rómantíkinni yfir æsku sinni, en
dagsbirtu raunvísindanna yfir
þroskaaldri. Þeir menn, sem áttu
þetta tvent, hafa verið mestir rit-
skýrendur, því til þess þarf ekki
einungis gáfur og lærdóm, heldur
og ást á efninu og virðingu fyrir
því. Annars er hætt við að fornrit
verði ekki annað en bitbein og
skotspænir fyrir skarpvitra heimsku
skýrandans.”
Þó að þessi dæmi séu valin úr
inngangi Vöiuspár, mátti eins vel
taka part af innganginum að bók
hans um Snorra, þar segir meðal
annars svo: “En eitt er það, sem
eg hvorki vil né get afsakað: eg
hefi af veikum mætti og eftir því
sem efnið og þroski minn leyfðu,
reynt að skrifa þessa bók um lif-
andi rit fyrir lifandi menn........
Þó að andríki geti oft verið smekk-
laust og óþolandi, þá er eitthvað
bogið við, þegar það er orðið smán-
aryrði meðal vísindamanna, er fást
við algerlega óhagnýta fræðigrein,
svo að hið andlega gildi hennar eitt
gefur henni tilverurétt. Norræn rit-
skýring siglir nú með lík í lestinni,
af því að hun hefir gleymt að
spyrja sífelt, hvað væri rannsóknar
virði og hvernig hún ætti að gera
rannsóknina lifandi þátt í menn-
ingu og þjóðlífi."
Báðum þessum spurningum hefir
Nordal svarað með verkum sínum,
Og hylli sú, er þau hafa hlotið, eigi
aðeins meðal íslenzks almennings,
heldur og meðal vísindamanna, svo
vítt sem norræn fræði fara, sýnir
að hann hefir verið á réttri leið.
“Undir þessu merki skaltu sigra.”
V.
Eg vona að tvískiftingin í skapi
Nordals sé mönnum ljós eftir und-
anfarandi athugasemdir um hann
og verk hans. Þar með er mannin-
um þó hvergi nærri lýst til fulln-
ustu; einkum vantar það á að
benda mönnum á metnað hans og
glæsimensku.
Nordal segir um Flnn Jónsson,
að hann hafi ekki “verið að gaufa
út í útjöðrum fræða sinna, ekki
sýnt tilfyndni sína í tómum smá-
munum, eins og komið getur fyrir
mikla hæfileikamenn. Hann hafi
jafnan ráðist þar á garðinn, sem
hann var hæstur og þörfin mest
að vinna.” Sannleikurinn er sá,
að Finnur hefir lítt farið í mann-
greinarálit, er hann valdi sér við-
fangsefni. En metnaður Nordals
kemur meðal annars fram í því,
að hann velur sér þau efni, sem
hæst bera, eins og Snorri, Egill,
Grímur Thomsen og Völuspá. Nor-
dal er yndi að fást við þessa and-