Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1931, Page 62

44
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAG S ÍSLENDINGA
stjómarvöldin hátíðisdaga. Her-
foringjar, hefðarfrúr og aðrir stólp-
ar mannfélagsins, ganga skrúð-
klædd í broddi fylkingar með hljóm-
sveitum, blómsveiga og bænahöld.
Átakanleg og hugðnæm viðhöfn —
fagurt umhugsunarefni fyrir æsku-
lýðinn og nauðsynlegt til þess að
halda lifandi í hugum þeirra hetju-
anda og ættjarðarást — fyrir næsta
stríð!
En sagan endurtekur sig. Eftir öll
þessi ár er hugur fjöldans að smá-
breytast. Stríðið er að fjarlægjast.
Jafnvel að fyrnast yfir ástvinamissi.
Hermennirnir, er komu til baka bil-
aðir og særðir, eru margir hverjir
horfnir af sviðinu, fyrir löngu búið
að slétta yfir leiðin þeirra. Og eldra
fólkið — margt af því — er mist
hafði frændur og vini, farið sömu
leiðina.
En þeir sem lifa, verða að sætta
sig við orðinn hlut og bera harm
sinn í hljóði.. —
Og nú töluðu allir um frið; það
var sæmilegt og viðeigandi í kirkj-
um og þingsölum, — nokkurskonar
mælskusamkepni um víða veröld,
nokkurskonar græðiplástur á hel-
særða þjóðlíkami. — Því enn gefa
þjóðirnar hver annari hornauga og
brýna busana í laumi, ef ske kynni
að á þeim þyrfti að halda. Og
græðgin hvískrar í kauphöllunum,
að nú sé þörf á nýju stríði til að
bjarga þjóðunum frá gjaldþroti og
reka á dyr viðskiftakreppuna. —
Já, þeir voru lánsmenn, er eigi
lifðu það, að koma til baka von-
sviknir og lífsleiðir örkumlamenn,
— örkumlamenn á sál og h'kama,
eins og hann.
Læknarnir höfðu gert á honum
kraftaverk. Hann var lifandi vott-
ur um snild þeirra og handbragð,
— allur saumaður, skorinn og
skeyttur saman; lá nærri að kalla
mætti, að þeir hefðu reist hann
upp frá dauðum. En Ölver flaug
í hug að það sama sannaðist á
honum og þjóðsagan segir um La-
zarus. Hann hafði horfst í augu
við dauðann og var aldrei samur
maður eftir.
Rekald af honum hafði einhvern
veginn bjargast úr voða sprengingu
í skotgröfunum og lífinu var tjónk-
að í hann. Þegar hann raknaði við
á hermannaspítala, eftir margra
vikna rugl og rænuleysi, var
hann minnislaus, nafnlaus, týnd-
ur hermaður! Hvorki hann né
aðrir höfðu hugmynd um, hver
hann var eða hvaðan hann kom.
Þannig byrjaði hann lífið á ný. Það
tók hann langan tíma, vikur, mán-
uði og ár, að verða líkamlega slark-
fær. Með andlegu heilbrigðina gekk
það enn ver; hann var mjög von-
lítill um að hann næði aftur tauga-
styrk og jafnvægi. Sama var með
minnið. Þrátt fyrir ítrekaðar til-
raunir læknanna, skýrðist það
ekkert í huga hans. Yfir þessu
gruflaði hann nótt og dag, og
reyndi að leita að einhverju er vekti
hann til meðvitundar um hið liðna.
Hann flæktist víða og kyntist
mörgu. Stundum fanst honum, að
eitthvað væri óljóst að þvælast í
huga sér, — að hann væri í þann
veginn að muna orð eða setningar.
En svo hvarf það honum eins og
löngu dreymdur draumur; og hann
stóð eftir ráðþrota, þunglyndur og
þreyttur, — svo þreyttur, að hann
hefði tekið því fegins hendi, að