Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1935, Page 48

Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1935, Page 48
30 Tímarit Þjóðræknisfélags Islendinga in eigi að byggja sér leikbús til þess að kóróna menningu þá, sem sprottið liefir npp úr þjóðræknis- hreyfingu 19. aldarinnar. Greinin er prýðilega skrifuð og stórmerk, ekki aðeins sem bið fyrsta innlegg í þjóðleikhússmálinu, heldur, held- ur líka sem skýring á “Nýjárs- nóttinni ’ ’ og lykill að skoðunum Indriða sjálfs. Leiklistin, segir hann, er Ist Jlistanna, hlómin á menningargróðri þjóðanna, og leikritalistin er fjærsta takmark skáldskaparins, efsta rimin í stig- anum. Hún er yngri en ljóðlist (lyric) og hetjukvæði (epos), hún verður til með þjóðunum, er þær hafa náð vissum þroska með full- komnu þjóðar- og einstaklings- frelsi. Svo var það hjá Grikkjum 500 árum f. Kr., svo var það og á endurreisnar- og siðbótartímunum í Elvrópu.*) Svo kemur spurning- in: erum við komnir svo langt á menningarbrautinni? Já, ljóðlist- in liefir staðið í blóma síðustu 60- 70 árin, hetjuljóðin höfum við að vísu ekki átt, en í stað þess skáld- sagnalistina eftir 1848. Ræðulist- in hefir átt kost á að þroskast síð- an Alþingi var endurreist, en tón- list og málaralist hafa aldrei verið fjörugri á Islandi en nú. Þar við bætist, að útlendir mentavinir hafa bent á það, að miðdepill bókmenta- lífsins sé alt af að færast norður á bóginn í álfunni. “ Endurfæðingin byrjaði á Italíu og Spáni, settist *) Hér vitnar hann til Gustav Freytags “sem eg fyrir mitt leyti tek fram yfir alla þá, sem hafa ritaS um list-reglur fyrir leikritagerS.” (ísafojld 4. sept. 1915 í grein um Dr. Al. Jóhannesson). að í Frakklandi; flutti sig þaðan til Englands. Var lengi í Þýzka- landi, síðan á Rússlandi, er nú í Noregi, — en hvert á miðdepill bókmentalífsins að flytja sig frá Noregi?” Til Islands! hugsar hann, þótt hann segi það ekki. Islendingar eru einmitt mátulega þroskaðir til að veita viðtöku leikhúsi, leikrita- smíð og leiklist. Bönd kirkjunnar hafa losnað af hugum manna, sömuleiðis veraldleg höft, eins og t. d. vistarhandið fyrir 14 árum(!). Og þjóðernistilfinningin hefir lif- að, alt síðan Eggert Ólafsson vakti hana. Fjölnismenn vöktu málið, Jón Sigurðsson sjálfstæðistilfinn- inguna. 1873 fann þjóðernið sál sína í orðum skáldsins “Lyft vorri þjóðsál um þúsund ár, upp mót sólu,” en síðasti votturinn um þjóðernistilfinninguna eru sam- þyktir um land alt að taka upp ís- lenzkan fána. Svo sterk er trú Indriða á þjóð- ernistilfinninguna. Hann sér hana fyrir sér sem Áslaugu álfkonu með bláhvíta fánann eftir unninn sig- ur. “Allar listir og mentir, sem íslenzkir menn iðka, ber hún á herðum sér, og fyrir liennar aðstoð náum vér innan skamms efstu rim- inni í menningarstiganum, eða fá- um þjóðleikhús, og fyr en það er fengið eru Islendingar ekki orðnir mentaþjóð.” Það sem eftir er greinarinnar eru praktiskar áætlanir um leik- hússbygginguna og má sleppa þeim, þó merkar séu. En hinu má ekki sleppa, að sýna hve draum-
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156
Page 157
Page 158
Page 159
Page 160
Page 161
Page 162
Page 163
Page 164
Page 165
Page 166
Page 167
Page 168
Page 169
Page 170
Page 171
Page 172
Page 173
Page 174
Page 175
Page 176
Page 177
Page 178
Page 179
Page 180
Page 181
Page 182
Page 183
Page 184
Page 185
Page 186

x

Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga
https://timarit.is/publication/895

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.