Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1954, Page 124

106
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA
jól barst mér allstór bréfabúnki frá
Hannesi Magnússyni skólastjóra barna-
skólans 4 Akureyri. Börn á ýmsum aldri
í skóla þessum höfðu skrifaS bréfin, og
var ætlast til aS þeim yrSi útbýtt til
jafnaldra þeirra hér. Kunnugt er mér um
aS 25 svarbréf hafa veriS send héSan til
barnanna á Akureyri. Annar bréfabunki
barst um síSustu jól frá nemendum
gagnfræSaskólans á Akranesi til jafnaldra
þeirra á Gimli. Ef til vill verSur þetta
upphaf 4 viSkynningu og kunningsskap
æskunnar, þrátt fyrir hindranir tungu-
máls og fjarlægSar. AS svo megi verSa
munu margir óska.
Á þingi í fyrra, og reyndar á mörgum
fyrri þingum, hefir veriS um þaS rætt, aS
nauSsynlegt væri aS íslendingar hér í
borginni kæmi sér upp samkomuhúsi í
samræmi viS þarfir slnar. Hafa milli-
þinganefndir setiS í málinu ár eftir ár,
en engu fengiS áorkaS. Tók ég aS mér
sem forseti ÞjóSræknisfélagsins aS kveSa
til fundar ýmsa helztu forystumenn fé-
laga hér I bænum til aS ræSa um þetta
mál. En eftir einkasamtöl viS suma þess-
ara manna komst ég aS sömu niSurstöSu
og milliþinganefndirnar: þaS er ekkert
hægt aS gera, þegar viljann vantar, eSa
getuna, eSa hvorutveggja. VerSur nú
tækifæri aS fitja upp á þessu á ný, ef
menn óska þess.
ÞjóSræknisfélagiS hefir ekki haft nein
útgáfufyrirtæki meS höndum á árinu,
nema Tímarit sitt, sem er í góSum hönd-
um ritstjórans, Gísla Jónssonar. Á þvi
hefir engin breyting orSiS, önnur en sú,
aS þaS er nú selt fyrir J2.00; I þeirri
upphæS, sem aS hálfu gengur til deilda,
felst meSlimagjald félagsmanna, sam-
kvæmt ákvörSun þingsins frá 1952. En
eins og menn mun reka minni til, beitti
félagiS sér á sínum tíma fyrir útgáfu á
Sögu Vestur-lslendinga. Verki þessu á nú
aS heita lokiS, meS útkomu 5. bindis,
sem nýlega er komiS I bókabúS DavISs
Björnssonar hér. Þrjú fyrstu bindi þessa
verks ritaSi skáldiS Þorsteinn Þ. Þor-
steinsson, og voru þau gefin út I Winni-
peg; tvö hin síSari annaSist dr. Tryggvi J.
Oleson prófessor, og eru þau prentuS I
Reykjavík. Félag vort gafst upp viS út-
gáfufyrirtæki þetta vegna fjárþurSar um
þaS bil aS ritun annars bindis var lokiS.
Sérstök Sögunefnd, skipuS fjórtán mönn-
um, tók þá verkiS aS sér, og var G. F.
Jónasson, forstjóri, formaSur hennar.
ÞjóSræknisfélagiS og Sögunefndin gerSu
meS sér skriflegan samning, og segir þar
I fjórSu grein: „AS nefndin (Sögunefndin)
leggi fram allt þaS fé, sem nauSsynlegt
sé til útgáfunnar rentulaust. Ef fyrir-
tækiS gefi ekki nægilegt I aSra hönd til
þess aS mæta kostnaSi, þegar verkinu sé
lokiS, þá leggi nefndin þaS einnig fram
úr eigin vasa sem á vanti; en verSi
tekjuafgangur aS verkinu loknu, renni
hann I sjóS ÞjóSræknisfélagsins". Gegn
þessu var nefndinni afhent fullritaS hand-
rit annars bindis, þaS sem þá var óselt af
fyrsta bindi, og afsal á öllum kröfum til
þess fjár, sem félagiS hafSi fram aS þeim
tlma lagt til þessarar söguritunar.
MeS bréfi til forseta ÞjóSræknisfélags-
ins, dags. 13. janúar 1954, gerir formaSur
Sögunefndar grein fyrir störfum nefndar-
innar, og fylgir þeirri greinargerS ávlsun
aS upphæS $745.12, sem er tekjuafgangur,
samkvæmt fyrrgreindum samningi. Hefir
ávlsun þessi veriS afhent féhirSi vorum.
Auk þessarar greiSslu hefir Sögunefndin
afhent ÞjóSræknisfélaginu 255 bundin
eintök af þriSja bindi bókarinnar „Saga
íslendinga I Vesturheimi“, 138 óbundin
eintök af sama bindi, og 9 bundin eintök
af öSru bindi sömu bókar, eSa alls 397
bækur. Er þessum bókum lcomiS fyrir á
skrifstofu stjórnarnefndarinnar I bygg-
ingu félagsins á Home Street. Ber nú
þinginu aS ráSstafa þessari bókaeign sinni,
og um leiS þakka Sögunefndinni dugnaS
hennar og framkvæmdir allar I þessu
máli. Einnig á útgáfa MenningarsjóSs og
ÞjóSvinafélagsins og forstjóri þess, hr.
Jón Emil GuSjónsson, þakkir skiliS fyrir
aS gefa út tvö slSari bindin, og fyrir aS
annast sölu þessa ritverks á íslandi.
Enda þótt þaS komi ÞjóSræknisfélaginu
ekki beint viS, tel ég rétt aS vekja athygli
á nýútkominni bók eftir frú Thorstlnu
Jackson Walters, sem fjallar um Islenzku
byggSina I Dakota. Er hér um fróSlega
og vel ritaSa bók aS ræSa, sem á skiliS aS
hún sé keypt og lesin. Þá hefir Wilhelm
Kristjánsson nýlokiS viS aS rita Sögu ls-
lendinga I Manitoba, á ensku. Mun þaS
verk unniS á vegum Manitoba Historical
Society. Er hér um allstóra og mjög frðS-
lega bók aS ræSa, sem aS vísu er enn
óprentuS, en verSur á sínum tíma góSur
fengur þeim, er unna sögulegum fræSum.
Þá vil ég geta þess, sem síSast er fram
komiS á meSal vor, en þaS er sýning
hreyfimyndarinnar „Sunny Iceland", sem
Mr. Hal Linker kom meS hingaS til borg-
arinnar, 13. febrúar, á vegum World
Adventure Tours og Mr. A. K. Gee’s, for-
stjóra þess. Var myndin og skýringar
fyrirlesarans meS þeim ágætum, sem bezt
verSur á kosiS; má óhætt segja, aS myndin
varS fólki voru og fjölmörgum öSrum til
ununar og fróSleiks, og landi voru og
þjóS til sóma. Tel ég, aS vel fari á, aS
þingiS votti öllum þeim, sem hér áttu
hlut aS máli, kærar þakkir. 1 þessu sam-
bandi vil ég geta þess, aS kunnugir menn
telja aS til sé jafnvel enn betri íslands-
mynd en sú, er hér var sýnd, og aS hún
sé I eigu Kjartans O. Bjarnasonar,
myndatökumanns I Reykjavlk. Um þa®