Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1954, Síða 136

118
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ISLENDINGA
menna. Br próf. Finnbogi GuSmundsson
í þessari nefnd, og hafa þeir haft nokkra
samtalsfundi um máliS og athugaS fjölda
byrjendakennslubóka I öSrum tungumál-
um. Benti Dr. Beck á aS þetta væri bráSa-
birgSa skýrsla, og var þeim prófessorun-
um þakkaS og faliS aS halda áfram starfi
þessarar þörfu nefndar, eftir því sem þeim
gæfist tími til.
Skýrsla milliþlnganefndar
í kennslubókarmálinu
Eftir nokkrar umræSur á siSasta þjóS-
ræknisþingi var okkur prófessor Finnboga
GuSmundssyni faliS, aS athuga möguleika
á undirbúningi byrjunarbókar i íslenzku,
sem sniSin væri sérstaklega viS hæfi
vestur-íslenzkra ungmenna, og þvi ein-
faldari um innihald og efnismeSferS en
kennslubækur þær, sem fyrir hendi eru
handa enskumælandi nemendum.
Þrátt fyrir annir okkar beggja og ferSa-
lög síSastliSiS sumar, höfum viS átt
nokkra samtalsfundi um máliS, en þó
verSur hér aSeins um bráSabirgSa skýrslu
aS ræSa.
Vegna hagkvæmari aSstöSu minnar,
réSist þaS þannig milli okkar félaga, aS
ég, sem flyt skýrslu þessa, hæfist handa
um aS safna aS mér byrjendabókum I
NorSurlandamálum, sem notaSar eru viS
kennslu I þeim málum I miSskólum (high
schools) og menntaskólum og háskólum
(colleges and universities) i Banda-
rikjunum.
Hefi ég nú, auk byrjendabðkar þeirrar
í norsku, sem notuS er í ýmsum miSskól-
um og háskólum þar í landi, og ég hefi
sjálfur kennt árum saman, aflaS mér og
athugaS all-gaumgæfilega hliSstæSar
kennslubækur i sænsku og dönsku; einnig
hefi ég átt greiSan aSgang aS slíkum
kennslubókum I þýzku, frönsku og
spænsku, þar sem kennslan I öllum er-
lendum málum 4 ríkisháskólanum í N.
Dakota (University of N. Dakota) er nú
undir umsjón minni.
Allar eiga þessar kennslubækur, meSal
annars, sammerkt um þaS, aS I staS þess,
aS öll málfræSin sé prentuS í einu lagi
framan viS bókina, eins og tíSkast I eldri
kennslubókum, þá er málfræSinni í öllum
hinum nýju kennslubókum i fyrrgreind-
um málum skipt I smákafla og dreift um
bókina meS viðeigandi skýringum, les-
köflum og orSasafni. Gerir þetta fyrir-
komulag nemandanum námiS stórum aS-
gengilegra og aS mörgu leyti auSveldara,
heldur en nauSsyn þess, aS hann þurfi í
hverri lexíu aS leita uppi hvert málfræSis-
atriSi framan viS bókina.
AnnaS er þaS, sem lögS er áherzla á í
þessum nýju byrjendabókum I tungu-
málum. Þær eru þaS, sem á ensku máli
nefnist “graded“. MálfræSikaflarnir og
þó einkum lesmáliS þyngist smám saman,
eftir því, sem nemandinn kemst lengra 4
veg í náminu. Bn allir, sem fengizt hafa
viS tungumálakennslu, vita þaS, aS þar er
um mikilvægt atriSi aS ræSa.
Loks má 4 þaS benda, aS í þessum
nýju kennslubókum er lesmáliS þannig
valiS, aS þaS veiti, jafnframt námi málsins,
nokkra lýsingu á landinu, þjóSinni og
menningunni, sem þar er um aS ræSa.
Margar eru þessar byrjendabækur einnig
prýddar myndum af landi og þjóSlifi, er
bæSi gerir þær stórum hugþekkari og
eykur á fræSslugildi þeirra.
MeS þessu stutta yfirliti höfum viS
viljaS benda á nokkur megin einkenni
byrjendabóka I tungumálakennslu, eins og
þær tíSkast nú; og ef til þess kæmi, aS
samin yrSi byrjendabók I Islenzku sérstak-
lega viS hæfi vestur-íslenzkra ungmenna,
ætti hún, aS okkar dómi, aS vera meS
svipuSu sniSi um innihald og efnisskipun.
Á hitt viljum viS einnig leggja áherzlu, aS
þaS er mikiS verk og vandasamt aS semja
slíka bók, svo vel fari, þvi aS hversu ein-
föld, sem slík byrjendabók er, verSur hún
aS vera samin á öruggum málfræSilegum
grundvelli, annars er fræSslan byggS á
sandi, og þaS er hvorki traust undirstaSa
né til frambúSar. Enda má á þaS benda í
þvi sambandi, aS allar umræddar kennslu-
bækur fyrir byrjendur eru eftir sérfróSa
menn, menntaskóla- eSa háskólakennara
I þeim greinum.
Þetta er, eins og sagt var I málsbyrjun,
aSeins bráSabyrgSa skýrsla; en ef þingiS
óskar þess, erum viS fúsir á aS halda
áfram aS afla okkur frekari gagna, ráS-
færa okkur viS þá, sem einhverja sér-
þekkingu og reynslu hafa I þessum efnum.
og leitast síSan viS meS þeim hætti aS
koma málinu á fastari grundvöll. Er þá
ennfremur tími til aS athuga útgáfumögu-
leika slíkrar bókar, en þá hliS málsins
höfum viS ekki haft tækifæri til aS gaum-
gæfa aS neinu ráSi.
Á þjóSræknisþingi þ. 22. febrúar 1954
Rlcliard Beck
Finnbogi Guðmundsson
Finnbogi GuSmundsson flutti munnlega
skýrslu frá milliþinganefndinni, sem
starfaS hafSi aS þvl aS minnst var hundraS
ára afmælis skáldsins Stephans G-
Stephanssonar á virSulegan hátt á síSast-
liSnu ári; I þessari nefnd voru þeir Dr-
Beck og Próf. Skúli Johnson; var íslend-
ingadagurinn á Gimli helgaSur skáldinu,
en þar fluttu ræSur fyrir minni þess séra
Einar Sturlaugsson og Dr. Watson
Kirkconnell, forseti Acadia háskólans, og
Guttormur J. Guttormsson flutti kvæo1-
ViS háskóla Manitobafylkis var og minn-
ingarathöfn á afmæli skáldsins I Islenzka
bókaherberginu þar sem munum skáldsins