Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1958, Side 64

46
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA
um skraut írsku háttanna, en írar
ortu skrautlega hvort sem þeir ortu
á móðurmáli sínu eða Latínu, og
farið að reyna að nota eitthvað af
reglum þeirra. En jafnvel slíkt and-
legt fóstur mundi álíka erfitt í burði
og fimmburar nú, þar sem beina
fyrirmynd vantar. En nóg um þetta.
Aðeins má ekki gleyma því að drótt-
kvæði hátturinn varð háttur hirð-
skáldanna og svo mikils metinn
fyrir skraut sitt, að nöfn þeirra sem
ortu hann voru eins tryggilega
geymd um aldur og æfi eins og nöfn
konunganna sem þeir sungu lofið.
Eddukvæði voru nafnlaus, en drótt-
kvæði ávallt nafngreind. Þegar rím-
urnar leystu dróttkvæðin af hólmi,
þá voru að vísu nokkrar þeirra
nafnlausar en langflestar nafn-
greindar.
Landnámsmenn Islands höfðu út
með sér til landsins eigi aðeins
nýjan hugsunarhátt víkinga sem
þeir ólust upp í sjálfir heldur líka
fornfálegan ættarhugsunarhátt eða
ættarsamheldni og loks hugsunar-
hátt snauðra manna í Noregi. Speki
fátæklingsins er felld í stuðla Háva-
mála, eins og Akkilles í Ódysseifs-
kviðu vill hann heldur vera á lífi
en dauður og má af því ráða að ekki
hafi hann búizt við miklu í öðru lífi:
Betra er lifðum
en sé ólifðum
ey getr kvikr kú.
Eld sá ek brenna
auðgum manni fyr
en úti var dauðr fyr durum.
Haltr ríðr hrossi
hjörð rekr handarvanr
daufr vegr ok dugir.
Blindr er betri
enn brendr sé
nýtr manngi nás.
Betlarar voru lítils virðir en
bjargálnamenn mikils:
Ganga skal
skala gestr vera
ey í einum stað;
ljúfr verðr leiðr
ef lengi sitr
annars fletjum á.
Bú er betra
þótt lítit sé
halr er heima hverr;
þótt tvær geitr eigi
ok taugreptan sal
þat er þó betra en bæn.
Ghandi gat lifað á einni geh a
Indlandi. Það hefði verið munur
fyrir ameríska menn einstaklings
framtaksins að lifa eftir þessum
fræðum, heldur enn eftir Þe^
kristnum fræðum sem þeir lengs
af hafa verið að burðast við að ja^a
sig undir. Fátækum landnámsmönn
um hvar í heimi sem væri mun
engin kenning hollari en þessi kenn
ing Grógaldrs: Sjálfr leið þú sjálfan
þik.
Fyrsta boðorð samheldinnar sett
ar má lesa í Sigrdrífumálum*.
Þat ræð ek þér et fyrsta
at þú við frændr þína
vammalaus verir;
síðr þú hefnir
þótt þeir sakar göri
þat kveða dauðum duga.