Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1958, Page 111

Þrítugasta og níunda ársþing
Þjóðræknisfélags íslendinga í
Vesturheimi
..Var sett I góíStemplarahúsinu viS Sargent
S°tu kl. 10 f. h. þann 24. febr. 1958 af
°rseta félagsins, dr. Richard Beclc.
úndarsókn var sæmileg.
^ ÁSur en fun^arstörf hæfust, flutti dr.
. uirnar J. Eylands bæn og sungnir voru
‘]‘l.™arnir, „Þú guS rikir hátt yfir hverf-
kans straum“ og „FaSir andanna."
0 a Ias ritari áætlaSa dagskrá þingsins,
g® ao^ því búnu flutti forseti, dr. Richard
o Ca krsskýrslu sina, sem bæði var ýtarleg
Vel samin, eins og vænta mátti:
GóSir Islendingar, fulltrúar og gestir!
ing haust minntumst vér íslend-
b ®ar tieggja megin hafsins, eins og vera
U .’ ára afmælis vorskáldsins Jónasar
sl grIrnssonar, er meS fögrum ljóSum
^ m söng inn I hjörtu þjóSar vorrar ást
t[g e®ur® og frelsi, ættjarSarást og fram-
Ser^r rU- Mörg eru þau snilldarkvæSin,
á „ann gaf oss I arf og lifa f hjörtum og
glæ ?rum ÞjóSarinnar, en eitt hiS allra
hð] ‘c?asta þeirra er kvæSiS „Gunnars-
' Eins og fjölmörgum öSrum hefir
l6„a Verl® betta svipmikla kvæSi sérstak-
°g ®rt siSan ég lærSi þaS á yngri árum,
ég ] vaxandi bókmenntaþekkingu hefi
Sarnt rt a® meta snilld þess I ríkari mæli.
þ6R v?r Þa® ekki fyrri en sumariS 1954,
■F'ijót'Tx hjónin komum aS HlíSarenda I
sÖBuh1s*< °b renndum sjónum yfir þær
ist (.,] ®ir’ sem kvæSiS lýsir, aS mér skild-
ÞaS e , Unnustu’ hversu frábært málverk
er, „j1 1 °g hver litorSameistari Jónas
Ve’rig 0g Þann hefir réttilega nefndur
hieéa] 6tta var seint á sumardegi, og þaS,
snilldarRn?ars’ þa® a® vrkum, aS
Sv° lif vsi?g skáldsins á umhverfinu varS
^^eirnf-111111 fyrir augum mlnum og aS
njér [ 0gur upphafsorS kvæSisins dundu
eyrum meS seiSandi hljómi:
oe- liíí yfir landi sól á sumarvegi
enllrm^ áan EyJaíJallatind
Vits an * m ioSa glsesti seint á degi.
hátt vfi Ur gnæflr sú hin mikla mynd
1 himi>!£iSVeit og höí®i björtu svalar
■mblámans fagurtærri lind.
Eneinn
^emur h’ m6m Eunnugur er Njáls sögu
frEeeum hr Ur SV0 HlISarenda, sögu
1 anda hefSta® Gtmnars, ag hann sjá[ e[g
Örlöe GunUna prúSu °e renni eigi til rifji
V°num n?atiS' ®aga bans varS mér þá, ai
stUnd, eki ?"rlega 1 huga þessa slSdegis
c slzt eins og hún er túlkuS
fleygum orSum Jónasar I kvæSinu fagra,
og lokaorS þess sóttu sérstaklega fast á
hug minn:
Þar sem aS áSur akrar huldu völl,
ólgandi Þverá veltur yfir sanda;
sólroSinn lfta enn hin öldnu fjöll
árstrauminn harSa fögrum dali granda;
en lágum hlífir hulinn verndarkraftur
hólmanum, þar sem Gunnar sneri aftur.
Og þá kem ég aS þvl, hvrs vegna ég
hefi valiS mér kvæSiS „Gunnarshólma"
aS efni upphafsorSa þessarar ársskýrslu
minnar. Þegar ég stóS á HllSarenda um-
ræddan sumardag, heyrSi sögunnar þyt
yfir höfSi mér og sá litbrigSaríka lýsingu
skáldsins gæSast nýju lífi, varS Gunnars-
hólmi, eins og skáldiS lýsir honum I
kvæSinu, mér annaS og meira. Hann varS
mér áhrifamikil táknmynd hins fslenzka
þjóSbrots vors I Vesturheimi, sem llkja
má viS lítiS eyland I hinu mikla þjóSahafi
I þessari vlSlendu álfu, og stendur áveSurs
gegn brimi og brotsjóum margvíslegra afla
og áhrifa, sem ógna tilveru þess litla ey-
lands og færa vilja þaS I kaf I þjóSsæinn.
En þó aS mikiS hafi molast of þessum
landskika vorum, rls hann eigi aS síSur
úr sævi, og ég hefi þá óbifanlegu trú, aS
svo megi enn um hríS verSa, ef vér ís-
lendingar höldum hópinn og neytum þeirra
félagslegu og menningarlegu varnarvopna,
sem vér eigum yfir aS ráSa, vel og vitur-
lega. MeS Jónasi Hallgrlmssyni er ég einn-
ig fasttrúaSur á þaS, aS æSri máttarvöld
llti meS velþóknun á trúnaS viS göfugan
og góSan málstaS, og reynist þeim öllum
hliSholl, sem honum vinna af einlægni og
drengskap. Eiga hér viS áminningarorS
annars íslenzks skálds, GuSmundar GuS-
mundssonar, sem andlega var skyldur
Jónasi Hallgrímssyni:
ÞaS fylgir sigur sverSi göfugs manns,
er sannleiksþráin undir rendur gelur
og frelsisást I djarfri drenglund elur,
þaS drepur enginn beztu vonir hans:
hann veit, þótt sjálfur hnigi hann I val,
aS hugsjónin hans fagra lifa skal.
Og þá liggur sporiS beint til þeirra sam-
herja vorra, karla og kvenna, sem látizt
hafa á árinu, en samkvæmt upplýsingum,
sem fjármálaritari hefir góSfúslega látiS
mér I té, eru þau félagssystkini vor þessi: