Fréttatíminn - 19.11.2010, Blaðsíða 26

F
ólki dettur ýmislegt í hug.
Ekki er þar með sagt að hug­
myndirnar verði endilega að
veruleika. Læknir í Garðabæ
ætlar þó að fara út fyrir sín
hefðbundnu landamæri, út fyrir ramm­
ann, og leyfa sér að gefa sér gjöf. Fimm­
tugsafmælisgjöf. Og láta hugmynd sem
þótti örlítið galin í fyrstu, verða að veru­
leika. Gjöfin óvenjulega er listasýning
og bókaútgáfa allt í senn. Ljóðmynda­
bók sem læknirinn sjálfur gefur út og
sýning á vatnslitamálverkum. Hluti af
lífinu eftir vinnu.
„Ég byrjaði að mála fyrir um fjór­
um árum og draumurinn hefur verið
að halda einkasýningu. Nú ætla ég að
láta verða af því áður en ég verð fimm­
tug. Svo stofnaði ég síðu á Fésbókinni
sem heitir „Ég elska vini mína, þeir eru
ómetanlegir.“ Af einhverri ástæðu fór
ég að yrkja þar. Hugmyndin að því að
setja ljóðin og myndirnar saman þróað­
ist smám saman. Þetta er hugur minn í
myndum og ljóðum. Í fyrstu ætlaði ég
nú aðeins að gefa út nokkur eintök en
ákvað svo að vera rausnarleg við sjálfa
mig og gefa út fjögur hundruð eintök,
svo barnabörnin erfa bara myndljóða­
bækur eftir mig í kössum,“ segir Guð­
rún og hlær.
Vatnslitir og ómetanlegir vinir
Hvers vegna málar hún? Læknisstarf
og listmálun er ekki hefðbundin lífsins
blanda. „Þetta er slökun. Hvíld frá lækn­
isstarfinu. Smá tíma þarf til að komast
inn í verkið en þegar þangað er komið,
gleymir maður sér. Þarna er ég í eig­
in heimi. Enginn er að tala við mig né
stjórna því sem þarf að gerast eða verður
að vinna nema ég sjálf,“ segir Guðrún
og brosir.
Ekki eru það eingöngu vatnslitir sem
fá hlutdeild í stundum milli stríða hjá
lækninum Guðrúnu Hreinsdóttur. Upp
úr áramótum opnaði hún síðu á Fés­
bókinni sem hún nefnir: „Ég elska vini
mína, þeir eru ómetanlegir.“ Vissulega
vitum við flest að vinir geta verið ómet­
anlegir en hvers vegna í ósköpunum tók
hún upp á því, önnum kafin manneskjan,
að stofna síðu á Fésbók því tengda? „Ég
bara veit það ekki. Ég held að ég hafi
fyrst skráð mig inn á Fésbókina um síð­
ustu áramót. Svo fór ég eitthvað að fikta
með þetta og í mars var ég að skoða hvað
hægt væri að gera á fésinu og skyndi­
lega var ég búin að stofna þessa síðu!
Það var ekki meðvituð ákvörðun, það
bara gerðist eiginlega,“ segir Guðrún.
Þema síðunnar er fyrst og fremst heim­
speki um lífið og tilveruna, segir höf­
undur hennar sem enn brosir með sjálfri
sér að þessu öllu saman. „Svo nú fer ég á
síðuna eftir morgunkaffið, fer í vinnuna
og set eitthvað inn aftur að kvöldi.“
Á vinasíðunni má finna vísur eftir
Guðrúnu, heilræði, málshætti og hvatn­
ingu í lífsins ólgusjó. Er þetta hennar
leið til að senda jákvæða strauma út í
samfélagið? „Já, ætli það ekki bara. Það
er ágætt að fá eitthvað jákvætt, það er
svo mikil neikvæðni í fréttunum og á
netinu, til dæmis. Viðbrögðin komu Guð­
rúnu mikið á óvart. „Ég var hálf hissa
á því hvað viðbrögðin voru mikil.“ Um
fimm þúsund manns eru vinir vinasíð­
unnar og stöðugt bætist í hópinn.
Tólf ár í Noregi
Guðrún og fjölskylda bjuggu í tólf ár í
Noregi en komu heim aftur því þau vildu
að börnin kynntust afa og ömmu betur.
„Maður hugsaði út í það að foreldrarnir
væru að eldast og heilsu þeirra hrak­
aði og þurfti að taka ákvörðun um hvar
maður vildi vera á meðan það gengi yfir.
Hvort við ætluðum að vera þátttakendur
eða vera úti og horfa á ferlið úr fjarlægð­
inni. Við vildum vera til staðar.“
Móðir Guðrúnar lést í júní 2009 eftir
erfið veikindi. „Mér fannst mikilvægt
að vera með í því þótt þetta sé sorglegur
hluti lífsins. Þetta er hluti af lífinu sem
maður vill hafa með sér.“
Eldri börn Guðrúnar, strákarnir henn­
ar, voru eins og hálfs árs og þriggja ára
þegar fjölskyldan fór utan.
„Þeir voru því orðnir ansi norskir. Við
sáum að þegar börn eru ekki í tengslum
við stórfjölskylduna þá vantar þau eitt­
hvað til að samsama sig við. Hvaðan þau
koma, hverra manna þau eru, hverjar
ræturnar eru. Ég held að það skipti
miklu máli til að vita hver maður er frá
upphafi til enda og átta sig á uppruna
sínum þegar á æskuárum. Auðvitað
saknaði ég Íslands líka allan tímann
og stundum jafnvel meira en fjölskyld­
unnar. Í Noregi var alltaf skjól og mér
fannst aldrei vont veður þar. Nema hvað
þrumur og eldingar fóru ekki vel í mig.
Þó var söknuður eftir Íslandi ef til vill
ekki eftir rokinu og rigningunni heldur
eftir bláu litunum. Víddinni.“
Kom í rétt land en til rangrar þjóðar
Glöggt er gests augað, að sögn. Þegar
víða er farið líta heimahagarnir stund­
um öðruvísi út en í nálægðinni. Hvernig
upplifði Guðrún eigin þjóð þegar hún
sneri aftur heim í ársbyrjun 2006?
„Mér fannst ég vera komin í rétt land
en til rangrar þjóðar. Ef til vill vegna
þess að Norðmenn eru frekar sparsam­
ir og þeir nota ekki Visakortið, vinna
styttri vinnudag og hugsa meira um fjöl­
skylduna.“ Norðmenn eru frændur okk­
ar á góðum degi, þótt á stundum henti
okkur lítt, né þeim ef til vill, að kannast
við þá frændsemi þegar verr viðrar.
Hvað getum við lært af þeim, að mati
Guðrúnar? „Við gætum átt fyrir hlutun­
um áður en við eyðum í þá og hugsað
um að þurfa ekki að eignast allt strax.
Geyma Visakortið og klippa það jafnvel
um stundarsakir og nýta það eingöngu
í neyð eins og Norðmenn gerðu, er
ágætiskostur. Það hefði farið allt öðru­
vísi ef við hefðum gert það. Hér fannst
mér vinnudagurinn langur, menn drifu
sig í vinnuna, sóttu krakkann í pössun,
drifu sig í leikfimi, hentu barninu aftur
í pössun og þar fram eftir götunum. Gíf­
urleg streita var áberandi í þjóðfélaginu.
Ef litast var um, þá var mun yngra fólk
en maður sjálfur með fína bíla og íbúðir,
jafnvel búið að ryðja öllu út. Varla bækur
né blóm að sjá á heimilum lengur. Allt
var orðið sótthreinsað og dautt.
En mér finnst fólk aðeins hafa fundið
önnur gildi eftir hrun, séð að það er „líf
eftir dauðann“ og unnt að njóta ham­
ingju og gleði og hafa það huggulegt án
þess að vaða í peningum, ef einstakling­
urinn hefur bara nóg fyrir sig, til að lifa.
Hamingjan er hvorki fólgin í peningum
né spennu.“
Hvernig er starf læknisins? Er það
sálgæsla ekki síður en læknisstörf.
Hugsanlega meira nú en áður? „Alltaf.
En ef til vill meira núna. Það kom ekki
inn strax eftir hrun. Fólk ætlaði sér
að komast í gegnum þetta en nú hefur
ástandið verið erfitt lengi og þá tínast
sjúklingar inn meira en áður. Þó eru
alltaf tilfelli sem þurfa sálgæslu. Líka
í Noregi. Þar var mun erfiðara að koma
fólki inn á geðdeild og í göngudeildar­
viðtöl en hér á Íslandi. Þá sat maður uppi
með mun þyngri tilfelli en hér er og fékk
ef til vill jafnframt talsverða reynslu af
slíku. Mér finnst það bara áhugavert.
Þetta er hluti af því að vera manneskja.
Það skiptir máli í sambandi læknis og
sjúklings að geta sinnt því. Sálgæsla er
ekki eitthvað sem við viljum forðast eða
ekki fá. Við viljum gjarna geta sinnt sál­
gæslu í heilsugæslunni.“
Á Austurvöll fyrir velferð þjóðarinnar
Guðrún var á meðal þeirra sem mót­
mæltu á Austurvelli. Hún jánkar því að
tæpast sé algeng sjón að mæta læknum
á mótmælafundum, en henni hafi verið
nóg boðið. „Ástandið gekk alveg fram
af mér. Að ríkisstjórn sem var völd að
hruninu færi ekki frá og skynjaði ekki
vilja þjóðarinnar. Ekki fyrr en mjög
seint. Hún var í afneitun.“ Heilsugæslu­
læknirinn segir það ekki hafa verið átak
eða stóra ákvörðun að taka þátt í mót­
mælunum. „Alls ekki. Eg þurfti ekkert
að velta því fyrir mér. Ég hafði áhyggjur
af fólkinu. Þjóðinni. Heilsufari fólks og
velferð. Og að horfa upp á þetta hróplega
óréttlæti og ábyrgðarleysi allra sem hlut
áttu að máli. Að til séu ólöglegir lána­
samningar sem eftirlitsstofnanir, ríkis­
Læknir án landamæra
Myndlistarsýning
á vatnslitamyndum
Guðrúnar verður
hjá listakonunum
Þóru Einarsdóttur
og Bjargeyju Ing-
ólfsdóttur í „Bara
Design“ við Garða-
torg í Garðabæ
laugardag og
sunnudag 27. og
28. nóvember.
Ólöf Rún
Skúladóttir
ræddi við
lækninn og
listamanninn
Guðrúnu
Hreinsdóttur
um listsköp-
unina, lífið og
læknastarfið
og hvernig
hafi verið að
flytja aftur
heim til Íslands
eftir rúmlega
áratugar dvöl
við nám og
störf í Noregi.
Ljósmyndir/Hari
Guðrún ásamt syni
sínum Agli. „ Hann
hefur kennt okkur
og fleirum næmni,
umhyggju, kurteisi
og alúð sem við
hin þessi frísku
höfum ekki í eins
ríkum mæli. “
26 viðtal Helgin 19.-21. nóvember 2010