Fréttatíminn - 19.11.2010, Blaðsíða 16

M álaferli eru eina leið Cent-ury Aluminum, móður-félags Norðuráls, til þess
að freista þess að fá til baka fimm-
tán milljarðana sína, sem það hefur
lagt í byggingu álvers í Helguvík,
verði niðurstaðan sú að HS Orka
og Orkuveitan geti ekki staðið við
gerða orkusamninga við félagið.
Ágúst Hafberg, framkvæmdastjóri
viðskiptaþróunar Norðuráls, tekur
ekki fyrir þetta fari málið á versta
veg fyrir álfyrirtækið. Hann segir
Norðurál hafa lagt af stað í góðri
trú um að hefja rekstur álversins og
eina áhættan sem það taldi sig taka,
þegar það hóf uppbygginguna, hafi
verið að orkan sem ritað var undir
að álverinu stæði til boða fyndist
ekki í iðrum jarðar.
„Reynslan af jarðvarmasvæðum
hefur verið góð og engin ástæða fyr-
ir okkur að ætla að áformin myndu
ekki ganga eftir,“ segir Ágúst en
bendir einnig á að Norðurál hafi
rekið álverið á Grundartanga í ell-
efu ár. „Þegar það var stækkað á
árunum 2004 til 2008 stóðust allar
áætlanir um afhendingu orku frá
jarðvarmavirkjunum og því höfðum
við enga ástæðu til að ætla annað
en að svo yrði einnig um Helgu-
vík.“ Hann blæs því á að áhættan
hafi verið mikil. „Það hefur enginn
meiri áhyggjur af áhættunni en við.
Við höfum eytt miklu fé í áreiðan-
leikakannanir og vissum því að
áhættan var ekki mikil. Hins vegar
hefur eignarhaldið á HS Orku verið
í uppnámi frá því að ríkið seldi hlut
sinn í hitaveitunni. Pólitíkin hefur
því valdið vandræðunum.“
Vandræðin eru víða í Helguvík og
þar eru orkusamningarnir á milli
Norðuráls og orkufyrirtækjanna
ein þau stærstu. Deilendur eru ein-
faldlega ekki sammála um hvernig
túlka eigi samningana. Í tilfelli HS
Orku – hvorki hversu mikla orku
eigi að afhenda til Helguvíkur né
hvað hún eigi að kosta. Júlíus Jóns-
son, forstjóri HS Orku, segir það
þó ekki svo að HS Orka hafi reynt
að snúa sig út úr samningunum við
Norðurál í von um að geta samið um
betra orkuverð við aðra. HS Orka
hafi lagt fjóra milljarða í undirbún-
ing við Reykjanesvirkjun svo að
veita mætti orku til Helguvíkur, sem
sýni hvaða hug þeir báru til verk-
efnisins.
Telja allar forsendur brostnar
„Mig minnir að afhenda hafi átt
fyrstu orkuna í október 2010 þegar
samningarnir voru undirritaðir í
apríl 2007. Við höfum því sagt að
allar forsendur séu brostnar og
samningurinn sé í rauninni úr gildi
runninn þó að við séum tilbúnir að
semja við þá.“ Þið horfið þá ekki í
aðra starfsemi en álver? „Það hefur
ekki haft áhrif á þetta mál en auðvi-
að þurfum við á einhverju stigi að
huga að öðru ef þetta gengur ekki,“
segir Júlíus. „Við vonumst þó til að
þetta verði að veruleika.“ Hann seg-
ir það ekki hafa breyst þótt deilt sé
um forsendurnar.
Og deilt er um þær fyrir sænsk-
um gerðardómi eftir að Norður-
ál kærði málið þangað fyrr í ár, en
þrátt fyrir það reyna nú HS Orka og
Norðurál að semja áður en sænski
dómurinn fellur – sem búist er við
að verði í mars. Menn eru sam-
mála um að meiri akkur sé í því að
ná samkomulagi. Norðurál stendur
nú einnig í samningaviðræðum við
Orkuveituna og kærði þann samn-
ing ekki til gerðardómsins.
Gætu leyst málin á stuttum
tíma
Ágúst hefur fulla trú á því að það
verði af álverinu og að ekki þurfi að
koma til málaferla um skaðabætur,
enda vinni allt að fjörutíu manns
enn að byggingu þess. Nú þurfi
að leysa úr þeim ágreiningi sem
standi í vegi fyrir því að álverið rísi
á næstu vikum svo að hægt sé að
hefja framkvæmdir þar strax eftir
áramót. Tryggja þurfi að Norðurál
geti reist þrjá af fjórum áföngum til
þess að ráðist verði í verkið. Að hans
mati þarf margt að koma til svo að
álverinu í Helguvík verði stungið í
samband:
aOrkusamningarnir til
álversins þurfa að liggja
endanlega fyrir – til að ná
þeim þurfi rammaáætlun
frá ríkinu að vera klár.
aLenda þurfi samningum
um auðlindagjald.
aVissu þurfi um að stjórn-
völd ætli ekki að standa í
vegi fyrir verkefninu.
aKlára þurfi skipulags-
mál í Ölfusi.
aVeita þurfi virkjanaleyfi
á Reykjanesi sem Orku-
stofnun vinni að.
aÞá þurfi HS Orka að
klára samninga við sveitar-
félögin.
Ágúst segir að öll þessi mál geti
leyst á svipuðum tíma og þurfi ekki
að leysast að fullu til þess að hægt
sé að hefja framkvæmdir af fullum
krafti heldur þurfi stefna og vilji að
liggja ákvörðunum um framhaldið
til grundvallar. Undir þetta mat
tekur Runólfur Ágústsson, verk-
efnastjóri sveitarfélaga um álver í
Helguvík: „Ég er mjög bjartsýnn á
verkefnið.“
Runólfur segir málið þó allt hafa
tekið alltof langan tíma af hálfu
stjórnvalda, en þau beiti ekki hindr-
unum nú. „Það eru ýmis mál óaf-
greidd en ég sé engar hindranir nú
þegar suðvesturlínan er afgreidd.“
Runólfur viðurkennir þó að verk-
efnið sé mjög flókið og stórt. „Margt
þarf að ganga upp en það er engin
ástæða til að ætla að það geti ekki
orðið.“
En metur Júlíus stöðuna svo að
málin leysist á næstu vikum? „Við
erum með túrbínu á staðnum og
ef við fáum virkjanaleyfi fyrir 80
megavöttum á Reykjanesi er hægt
að bjóða verkið út með stuttum fyr-
irvara og hefja ákveðinn hluta að
framkvæmdum. Að því leyti er hægt
að byrja en fyrst þarf að semja og
við föllumst ekki á þeirra túlkun á
samningnum, heldur höldum okkar
fram.“ Þá bendir Júlíus einnig á að
þótt HS Orka félli frá sínum kröfum
og skrifaði undir gætu Norðuráls-
menn ekki gengið að samningn-
um nema með þeim fyrirvörum að
Orkuveitan semdi við þá líka, sem
flæki málin enn.
Ekki nóg að semja við einn
„Það dugir ekki að semja við ann-
an hvorn okkar, skilst mér. Þeir
eru ekki tilbúnir að fara í verk-
efnið fyrir fyrsta áfangann. Þeir
gætu samið við annan hvorn okkar
og tryggt fyrsta áfangann og tek-
ið séns á framhaldinu en það hafa
þeir ekki viljað gera,“ segir Júlíus.
„Við erum hins vegar ekki tilbúnir
að festa nema lauslega allt umfram
150 megavött. Það er erfitt að semja
um fast verð á rafmagni sem ekki er
vitað hvaðan á að koma. Við vitum
að 80 megavött eiga að koma frá
Reykjanesvirkjun og við erum að
tala um 50 megavött í Eldvörpum.
Þar erum við með holu og þekkjum
svæðið. Það sem er umfram á eftir
að rannsaka og ekki hægt að festa
verð á slíku.“
Júlíus svarar því þannig, spurður
hvað honum finnist um að Norður-
ál reyni að sækja bætur, fari svo að
málið þróist á versta veg, að þeir
verði að gera það sem þeir telji lög
standa til. HS Orka sé að þeirra mati
ekki bótaskyld. „Við höfum ekki
Það sækir enginn
á ríkið sem þarf
að eiga allt sitt
undir því hvort eð
er, enda stendur
engin lagastoð
fyrir því. Það eru
alltaf endalausir
möguleikar á að
tefja mál þar og
það er ekki skaða-
bótaskylt þótt tafir
verði.“
Tugir milljarða
þegar undir
í Helguvík
Var glapræði að fara af stað með álversframkvæmdirnar? Og hvað gerir Norðurál, nái forsvarsmenn
þess ekki samkomulagi við Orkuveituna og HS Orku? Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir ræddi við þá
Ágúst Hafberg, upplýsingafulltrúa Norðuráls, Runólf Ágústsson, verkefnastjóra sveitarfélaganna
um álverið, og Júlíus Jónsson, forstjóra HS Orku. Ljóst er að þegar hefur verið framkvæmt fyrir tugi
milljarða króna, þótt enn sé óljóst hvort samkomulag náist um orku fyrir álverið.
 fréttaúttekt Hvað stoppar Helguvík?

Ertu orkulaus?
Viltu lifa lífinu lifandi?
Súr eða basísk / ur?
Hátt eða lágt pH gildi?
Fyrirlestur um pH lífsstíl
mikilvægi basískrar næringar
Fyrirlesturinn er haldinn
á Maður lifandi Borgartúni 24
Mánudaginn 22. nóv. kl. 19.00
Fyrirlesarar eru:
Hanna Laufey Elísdóttir,
Guðrún Helga Rúnarsdóttir
næringarráðgjafar og microscopistar
Aðgangur kr. 1500
BIGMIX
BIG
MIX
ER
PARTÝVAKT
KANANS
Á
LAUGARDAGSKVÖLDUM
ENGIN RÖРBARA RÉTT ÚTVARPSSTÖÐ
BIGFOOT
HELDUR
SVO
ÁFRAM
UM
KVÖLDIÐ
Á
SKEMMTIS‐
TAÐNUM
SQUARE
LÆKJARTORGI
Þú getur nálgast Fréttatímann frítt á
þjónustustöðvum N1 um land allt
HELGARBLAÐ
16 fréttaskýring Helgin 19.-21. nóvember 2010