Fréttatíminn - 19.11.2010, Blaðsíða 38

O g hvað heitir þú aftur?“ spurði Erla Björk Jónsdóttir rétt áður en hún kvaddi unga manninn sem hafði fylgt henni heim að
dyrum eftir skemmtilegt kvöld á Sportbarnum
fyrir rúmum níu árum. „Móði,“ svaraði hann.
„Móri? Ég mun aldrei kalla þig það. Hvað heitir
þú fullu nafni?“ „Þormóður,“ svaraði hann. Og ég
kallaði hann alltaf Þormóð,“ lýsir hún nú rétt rúmu
ári eftir að hún kvaddi ástina sína fyrir fullt og allt.
Þormóður Geirsson var þrítugur þegar hann lést á
Landspítalanum, fimm dögum eftir að æð sprakk
við heila hans.
„Ég stóð uppi á gjörgæslu og horfði út um
gluggann. Það var nýbúið að úrskurða hann lát-
inn. Kona gekk upp gangstéttina og ég hugsaði í
reiði minni: Af hverju má ég ekki vera þessi kona?
Það eina sem hún þarf að hugsa um núna er hvort
hún ætli að hafa fisk eða kjötbollur í matinn. Hér
stend ég og þarf að segja börnunum mínum að
pabbi þeirra sé dáinn.“
Erla Björk er 32 ára guðfræðingur og vinnur
sem æskulýðsfulltrúi í Laugarneskirkju. Hún býr
með dætrum sínum tveimur, Auði Rós 7 ára og
Freydísi Lilju 4 ára, í Garðabæ. Þaðan er hún og
þar býr hún nú, þótt hún hafi ung flutt í Grafar-
vog og alist þar upp. Þormóður fæddist í Svíþjóð
en fluttist ungur á Húsavík og þaðan, eftir stutt
stopp, til Akureyrar þar sem hann lauk mennta-
skólanámi. Þau kynntust á þeim árum þegar þau
voru bæði að reyna að finna út hvað þau vildu
verða og hvaða háskólanám ætti að velja. Eftir að
hafa mátað sig við hinar ýmsu greinar, jafnvel í
Bændaskólanum á Hvanneyri, ákvað hún að láta
æskudrauminn rætast og fara í guðfræði og hann
fór í lyfjafræði.
„Við náðum ekki löngum tíma saman, tæpum
átta árum, en við notuðum hann mjög vel. Við
kláruðum bæði háskólanámið og eignuðumst dæt-
ur okkar tvær. Lögðum grunninn að framtíðinni,“
segir Erla. „Við vorum dugleg. Hann var strax
kominn í góða stöðu sem lyfjafræðingur. Fyrst hjá
Lyfju, síðan Lyfjastofnun og loks framkvæmda-
stjóri í eigin sprotafyrirtæki, Lipid Pharmaceuti-
cals. Ég var í starfsþjálfun í Dómkirkjunni og vann
við æskulýðsstarfið þar. Við vorum samhent og
sýndum hvort öðru virðingu. Þótt sorgin sé mikil
get ég ekki annað en þakkað fyrir að fá að upp-
lifa ástina.“
Vaknaði með ógurlegan höfuðverk
Ekkert benti til þess sem var í vændum daginn
sem Þormóður var dæmdur úr leik. „Við áttum
góðan dag. Hann hafði ekki kvartað undan neinu.
Hann fór með Auði Rós á fótboltaæfingu og Frey-
dís var með. Síðan sóttu þau mig og við fórum í lík-
Að berjast
við sorgina
amsræktina saman, eins og við gerðum alltaf, og
síðan í sund. „Hann var reyndar pínulítið fölur og
ég benti honum á það. Svínaflensan var í hámarki
og sjálf var ég ekki í fullu formi. Ég hélt því að við
værum bæði að veikjast. Við tókum því bara stutta
æfingu fyrir sundið. Hann kvartaði ekki neitt, ekk-
ert, en þar sem ég kvartaði yfir því hvað hann væri
fölur mældi hann blóðþrýstinginn á hjólinu. Pabbi
hans er læknir og hefði Þormóður talið að eitthvað
væri að hefði hann haft samband við föður sinn.
Hann eldaði kvöldmatinn, eins og hann gerði alltaf
– enda mikill matmaður. Svo horfðum við á sjón-
varpið. Hann bjó sér til kaffibolla um kvöldið og
fékk sér eitthvað gott með því. Síðan fórum við að
sofa. Hann vaknaði upp með þennan ofboðslega
höfuðverk og flökurleika.“ Hlutirnir gerast hratt,
Þormóður rýkur upp úr rúminu og fram á bað.
„Hann kemur aftur inn í svefnherbergi og talar
eðlilega við mig,“ segir Erla og bætir við að hann
hafi ekki sýnt nein einkenni heilablæðingar, lagst
út af en staðið aftur upp og hlaupið fram. Henni
hafi ekki litist á blikuna og fylgt honum eftir en
hann hafi þá legið á gólfinu. „Þá hringdi ég strax
á bíl. Þeir voru fljótir að koma. Ég sá strax að þetta
var alvarlegt. Systir hans bjó á sama gangi á stúd-
entagörðunum. Hún tók stelpurnar og ég fór með
honum upp á spítala. Hann var myndaður og fór
strax í aðgerð.“
Gúlpur á æð við heilann hafði gefið sig. „Lækn-
arnir sögðu að enginn fyrirvari gæfist áður en
gúlpurinn spryngi.“
Komst til meðvitundar á þriðja degi
Dagarnir á spítalanum voru átakanlegir. „Á þriðja
degi var von. Hann náði sér vel á strik og lækn-
arnir reyndu að vekja hann. Hann sýndi viðbrögð
og líðanin var stöðug. Læknarnir gáfu okkur þó
aldrei röng skilaboð, en að hann skyldi ranka við
sér gaf von. Við vissum að hann heyrði í okkur.
Seinni partinn byrjaði hann að fá mikinn bjúg við
heilann sem stoppaði blóðflæðið til hans. Það var
í raun og veru það sem dró hann til dauða.“
Hún lýsir því hve erfitt hafi verið að segja dætr-
unum frá andláti föður þeirra. „Auður Rós vaknaði
um nóttina þegar hann lá á gólfinu. Hún upplifði
það þegar sjúkraflutningamenn komu og sóttu
hann. Svo tóku við fimm dagar á gjörgæslu þar
sem ég var lítið heima. En þær komu nokkrum
sinnum á sjúkrahúsið. Þær skynjuðu alvarleikann
á einhvern hátt, en svo skiptir svo miklu máli að
segja sannleikann og orða hlutina rétt,“ segir Erla
Björk. „Mér fannst ég þurfa að segja þeim þetta
sjálf. Við settumst því niður í aðstandendaherberg-
inu á Landspítalanum og samtal okkar var það
erfiðasta sem ég hef upplifað – að þurfa að segja
þeim að foreldri þeirra kæmi aldrei heim aftur. Sú
litla skildi ekki að pabbi þeirra kæmi ekki aftur en
sú eldri var komin á þann aldur að hún skynjaði
að þetta væri endanlegt, en af hverju fór pabbi? Af
hverju getur pabbi ekki verið hjá okkur? Hvenær
kemur pabbi aftur? Þetta eru spurningarnar sem
koma upp og maður þarf að tryggja að þær skilji
að pabbi fór ekki af því að hann vildi það heldur af
því að það var ekki hægt að lækna hann.“
Erla Björk er þakklát fyrir dagana fimm á
sjúkrahúsinu. Þeir hafi gefið ættingjum tækifæri
til að kveðja Þormóð. „Maður vonar þó alltaf fram
á síðustu stundu að það gerist eitthvert rosalegt
kraftaverk og allt snúist við.“ Hún lýsir því hve
erfitt var að fá eldri dóttur þeirra að sjúkrarúmi
Þormóðs. „Henni fannst mjög óþægilegt að sjá
pabba sinn í þessum aðstæðum, var ofboðslega
hrædd og vildi ekki fara inn til hans. Þá kom Örn
Bárður [Jónsson, sóknarprestur í Neskirkju] með
þá hugmynd að ég giftist Þormóði á sjúkrabeðn-
um. Við vorum trúlofuð og höfðum ætlað okkur
að giftast.“ Fyrstu viðbrögð sín segir hún hafa
verið að hugmyndin væri ekki góð. „En innst inni
vissi ég hvert stefndi og hver endirinn yrði. Ég
hugsaði því: Hvað væri það fallegasta sem ég gæti
gert fyrir stelpurnar mínar? Hvernig get ég búið
til eins fallega kveðjuathöfn og hægt er fyrir þær?
Ég held að það hafi verið draumur Auðar Rósar
lengi að vera brúðarmey hjá mömmu og pabba,
svo hún fékk það. Og fyrir mig að geta staðið og
komið frá mér þessum tilfinningum – tjáð upphátt
hvað ég elskaði hann og sagt það fyrir framan þær.
Þetta var því stærsta gjöfin sem ég gat gefið þeim
og sjálfri mér,“ lýsir Erla en segir þó jafnframt að
vígslan hafi ekki verið lögleg þar sem Þormóður
hafi verið meðvitundarlaus.
Giftingin kveðjuathöfn
„Ég gifti mig í svörtum gallabuxum og gylltri
peysu. En systir mín greiddi mér svo fallega og
ég var með rauðan bensínstöðvarblómvönd – rósir.
Stelpurnar voru mjög fallega klæddar. Athöfnin
var afar lágstemmd, enda var ég hálfpartinn ekki
á jörðinni. En þarna gafst tækifæri til að hafa sína
nánustu í kring og fá að tjá ást sína og setja þenn-
an fallega lokapunkt, sem þó hefði nú átt að vera
upphafspunktur, á þessa fjölskyldumynd hjóna og
barna. Ég held að þetta hafi verið gott fyrir mig og
stelpurnar. Þær tala fallega um þessa stund. Ég
held og vona að í framtíðinni verði þetta fallega
stundin þegar við þurftum að kveðja pabba.“
Heilmargir prestar komu að andláti Þormóðs
vegna starfa hennar innan þjóðkirkjunnar. „Auðv-
itað var maður þarna reiður út í Guð. Ég vildi helst
ekki vita að hann væri til og hugsaði: Af hverju
lendi ég í þessu ef Guð er til og hann er góður?
Mér finnst ennþá allt ósanngjarnt í kringum and-
látið og er enn reið; reiðin er ofboðsleg. En samt er
eitthvað í bæninni sem gefur styrk á svona stund.
Hún er svo sameinandi og skapar hald utan um
mann.“
Erla segir stöðu sína sem sálusorgari innan
kirkjunnar hafa breyst eftir að hún upplifði miss-
inn. „Áður vissi ég ekki hvað það var að missa og
hefði aldrei skilið það – og það skilur auðvitað
enginn hugsanir eða tilfinningar annarra upp á
hár og getur ekki sett sig í spor þeirra – en ég er
miklu nær því. Þegar ég kem inn í hóp, eins og ég
hef gert tvisvar eða þrisvar eftir að þetta gerðist,
þá veit ég hvað fólk er að hugsa og ég veit hvað
tekur við og hver næstu skref verða. Og ég get
sagt: Núna líður þér kannski svona og þú hugsar
kannski þetta, og á morgun eða kannski í næstu
viku koma upp þessar tilfinningar eða hinar. Ein
sagði við mig: Þú ert eins og miðill. En þetta er það
sem ég upplifði og það gefur mér styrk í starfi.“
Reiðin blundar undir niðri
Hún telur ekki að hún eigi eftir að gera áfallið
alveg upp innra með sér. „Ég held að sársaukinn
 viðtal Reynsla eRlu BjaRkaR jónsdóttuR
Þau stefndu að því að gifta sig í febrúar en enduðu á því að hún giftist honum á dánarbeði seint í október
í fyrra. Þormóður Geirsson var aðeins þrítugur þegar hann lést fimm dögum eftir að æð við heila gaf sig.
Erla Björk Jónsdóttir og ungar dætur þeirra tvær eru að ná áttum eftir missinn. Erla Björk segir Gunn-
hildi Örnu Gunnarsdóttur frá því hvernig hún vildi helst fara með honum í fyrstu en hafi smátt og smátt
séð til næsta dags, næstu viku og loks til næsta mánaðar. Ljósmyndir/Hari
En sorgin á sér
engin tímamörk.
Hún verður bara
að fá að vera
þarna. Við mæðg-
urnar þurfum að
taka henni og
viðurkenna hana
og þora að viður-
kenna tilfinning-
arnar sem koma
upp og eru eins og
öldugangur. Aldan
brotnar á manni
og svo lygnir inni á
milli.“
Þormóður með dætrum sínum Auði
Rós og Freydísi Lilju jólin 2008.
Hann lést síðla í október í fyrra.
Ljósmynd úr einkasafni
Framhald á bls. 40
38 viðtal Helgin 19.-21. nóvember 2010