Læknablaðið - 15.01.1996, Síða 59

LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82
43
Table IV. Comparison of publislied investigations on the appropriateness of antimicrobial prescriptions in hospitals.
Hospital Authors No. patients (%) incorrect use
City Hospitals (7 hosp.) Scheckler/Bennett (6) 2094 (62) no signs of infection
City Hospital Roberts/Visconti (7) 340 (66) unjustified, (21) inappropriate
Paediatric Hospital Gibbs, et al. (8) 167 (19) unjustified, (49) inappropriate
University Hospital Kunin, et al. (9) 500 (52) unjustified
University Hospital Castle, et al. (10) 50 (64) unjustified
University Hospital Petrello, et al. (11) 65 (48) unjustified
University Hospital Maki/Shuna (12) 144 (31) unjustified or inappropriate
University Hospital Gudjónsson, et al. 302 (40) inappropriate, (15) unjustified
meðferð (grunaðar eða staðfestar sýkingar) er
munur ekki marktækur (p=0,13).
Umræða
Meginniðurstöður þessarar athugunar
benda til að sýklalyfjavali á sjúkrahúsum sé oft
verulega ábótavant, en aðeins 45% ávísana
töldust allskostar réttar. Megingallar ávísana
lutu oftast að röngu lyfjavali eða röngum
skömmtum, en í 15% tilvika var talið að lyfja-
gjafar væri alls ekki þörf. Niðurstöður svipaðar
þessum (6-12) hafa fengist í rannsóknum í ná-
lægum löndum á umliðnum árum (tafla IV).
Athygli vekur að jafnvel þó að skilmerkin í
rannsóknum þessum hafi verið mismunandi
ber þeim harla vel saman, hvort sem þær eru
gerðar á háskólasjúkrahúsum, bæjarsjúkrahús-
um, fullorðinsdeildum eða barnadeildum.
Enginn munur reyndist á réttmæti lyfjaávísana
hjá þeim sem lyfin fengu í meðferðarskyni eða
til varnar, ávísanir töldust réttar í 47% tilvika
hjá báðum hópum. Sýklalyf virtust notuð á
lítillega skynsamari hátt á lyfjadeildum. Rétt
notkun lyfja ætti enda að standa lyflæknum
nær en öðrum og því sérstakt áhyggjuefni að
rúmlega 40% sýklalyfjaávísana á lyfjadeildum
skuli hafa reynst rangar eða þeim ábótavant.
Meðferðarlengd í athugun okkar reyndist mjög
mismunandi eins og við var að búast en jafn-
framt er athyglisvert að í einungis 10% tilvika
(11/107) var varnarmeðferð beitt lengur en
mælt er með.
Við athugunina komu fram nokkur vanda-
mál. Fyrra gagnasöfnunartímabil rannsóknar-
innar stóð frá 28. mars 1994 til 2. maí 1994.
Verkfall meinatækna stóð hins vegar megin-
hluta þess tímabils (frá 5. apríl til 21. maí 1994).
Það hafði áhrif á framkvæmd rannsóknarinn-
ar. Aðgangur lækna að fjölmörgum rannsókn-
um, þar á meðal sýklaræktunum, var takmark-
aður og háður undanþágum og þótti líklegt að
það gæti haft áhrif á hvort og hvernig sýklalyf
væru gefin. Því var ákveðið að endurtaka
gagnasöfnun, og var það gert 26. júlí 1994 til
24. ágúst 1994.
Þegar niðurstöður seinna rannsóknartíma-
bilsins lágu fyrir kom í ljós að áhrif verkfallsins
á niðurstöður voru mun minni en við höfðum
ætlað. Niðurstöður seinna tímabilsins voru
sambærilegar hinu fyrra þegar litið er á niður-
stöður í heild sinni. Fjöldi rangra meðferða
reyndist þó heldur meiri seinna tímabilið (21%
á móti 10%, p<0,05), en fjöldi meðferða sem
taldist vera ábótavant reyndist áþekkur (38% á
móti 41%, p=ekki marktækt). Niðurstöðum
tímabilanna tveggja var því steypt saman.
Við gagnasöfnun var einvörðungu stuðst við
tölvulista sjúklingabókhalds Landspítalans. Á
gagnasöfnunartímabili var skipt um tölvukerfi
í sjúklingabókhaldi á tímabilinu (21.4.-
1.5.1994) og því var ekki unnt að fá neina lista
útprentaða á þeim tíma. Þetta tafði fram-
kvæmd rannsóknarinnar og lækkaði hlutfall
sjúkraskráa sem tókst að finna niður í 88% sem
hefði ella sjálfsagt verið hærra.
Huglægt mat tveggja manna ræður alfarið
niðurstöðum rannsóknarinnar en rannsókn
sem þessi er vart framkvæmanleg á annan hátt.
Sami háttur hefur verið hafður á fyrri rann-
sóknum á sama efni (6-12), þótt fjöldi sérfræð-
inga sem metið hafi réttmæti meðferða sé mis-
jafn, jafnvel í sumum vel gerðum athugunum
aðeins einn (12).
Ekkert var aðhafst af hálfu aðstandenda
rannsóknarinnar til að leiðrétta ávísanir með-
an á rannsókninni stóð enda fór mat á réttmæti
fram eftir útskrift sjúklinganna. Sjúklingunum
var ekki fylgt eftir í þessari könnun og því