Læknablaðið - 15.01.1996, Blaðsíða 114

90
LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82
Hannes Finnbogason
Hrap í Króksbjargi 1961
Það sem gerir mér daginn 1.
júní 1961 eftirminnanlegan hófst
með símtali skömmu fyrir
klukkan fimm síðdegis. Hringt
var frá Króksseli á Skaga. Sagt
var að 12 ára drengur, sem var
þar í sumardvöl og sendur með
bréf í póstkassann við þjóðveg-
inn á Króksbjargi hefði sést of-
an af bjargsbrúninni, liggjandi
niðri í stórgrýttri fjörunni 50
metrum neðar. Það fylgdi sög-
unni að þeim, sem kom auga á
hann, sýndist að drengurinn
hefði hreyft annan fótinn.
Við skiptum með okkur verk-
um, ég og Þór Halldórsson, sem
var aðstoðarlæknir minn þetta
sumar. Hann sótti slysatöskuna
sem geymdi umbúðir og lyf til
skyndihjálpar, en ég losaði aft-
ursætið úr Willis station bílnum,
sem hafði dugað mér vel til
sjúkraflutninga fimm ár í Pat-
reksfjarðarhéraði, áður en ég
fluttist til Blönduóss. Sjúkra-
karfa sett inn í staðinn og svo
haldið af stað í skyndi. Sam-
kvæmt símtalinu frá Króksseli
skyldum við halda rakleiðis að
Kálfshamarsvík. Þar myndi
bíða okkar mannaður bátur til
þess að komast undir bjargið
þar sem drengurinn lá. Kálfs-
hamarsvíkin var kunn útróðrar-
stöð á Skaga 40 km frá ósum
Blöndu, norðan við Króksbj-
arg, en drengurinn hrapaði
Erindi flutt á morgunfundi öldungadeild-
ar LÍ14. október 1995
Höfundur er fyrrverandi skurðlæknir á
handlækningadeild' Landspítala.
skammt sunnan við Fossá sem
steypist fram af bjarginu í tign-
arlegum fossi miðja vegu á milli
Króks og Kálfshamarsvíkur,
sem eru um 10 km og hvergi
kleift. Vilhjálmur frá Skáholti
notar nafnið í eínu kvæða sinna,
en það byrjar svo: „Eg átti kær-
ustu í Kálfshamarsvík, með
kolsvart og liðað hár.“
Allt stóðst sem sagt var á
Skaga þennan bjarta og heita
júnídag. Fimm þögulir menn
biðu við fjórróinn bát í fjörunni í
Kálfshamarsvík, fjórir undir ár-
um og einn við stýri. Þeir kunnu
áralagið þessir bændur á Skaga
og lögðust þétt á árar. Eftir 30
mínútna lífróður lentum við í
stórgrýttri fjörunni, þar sem
drengurinn lá. Þá var klukkan
19:40. Fjórir tímar liðnir frá
hrapinu. Það reyndist einnig
rétt vera að hann var með lífs-
marki. Hann lá á bakinu í sandi
á milli tveggja steina, sem voru
fjórum sinnum stærri en hann.
Hruflaður í andliti, en höfuð að
öðru leyti óskaddað, ekki blæð-
ing úr eyrum, né nefi. Efri mörk
blóðþrýstings mældust 60. Opið
brot ofarlega á vinstri upphand-
legg og stóð beinendi út úr
þunnri peysunni. Greinileg brot
við báða úlnliði og brotinn
hægri lærleggur, en vinstri
ganglimur heill. Mun hann því
hafa getað hreyft þann fótinn
þegar hann sást fyrst ofan af
klettasnös skammt norðan við
póstkassann. Þór tókst að koma
nál í æð og við gáfum strax
vökva (Makrodex) eins hratt og
runnið gat um nálina, auk þess
morfín í vöðva og penicillín.
Breiddum yfirhafnir okkar og
fylgdarmanna yfir hann og bið-
um átekta í logni og sólskini og
gafst nú tími til þess að virða
fyrir sér aðstæður. Fyrir ofan
okkur gnæfði þverhnípt bjargið.
í þúsundir ára hefur hafið sorfið
þetta bjarg, svo að það slútti yfir
okkur. Upp að þeirri brún, sem
við sáum neðan úr fjörunni,
virtist okkur vera um 20 til 30
metrar. Samferðamennirnir af
Skaganum sögðu okkur að ofan