Læknablaðið - 15.01.1996, Síða 84

64
LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82
lengur sem sjúklingar lágu á gjörgæsludeildinni
þeim mun hærra varð hlutfall þeirra sem sýkt-
ust. í sjúkralegum sem voru skemmri en ein
vika (n=108), greindust sýkingar hjá 18%
(mynd 2), hjá 59% sem lágu í eina til tvær vikur
(n=22), hjá 64% sem lágu í tvær til þrjár vikur
(n=ll) og hjá 100% sem lágu lengur en þrjár
vikur (n=9) (p=0,0001). Af þeim sem sýktust
og lágu skemur en tvær vikur fengu 88% (28/
32) einungis eina sýkingu, en aðeins 19% (3/16)
þeirra sem lágu í tvær vikur eða lengur
(p=0,0001).
Meðaltal APACHE-II stuðuls við komu var
23,4 (6-52). Meðaltal stuðuls þeirra sem létust
á deildinni var 28,2 en þeirra sem lifðu 22,4
(p=0,0003). Þeir sem sýktust á deildinni höfðu
að meðaltali 25,2 (13-52) en ósýktir 22,6 (6-
43) á APACHE-II (p=0,05).
TISS stuðull fyrsta sólarhringinn var að
meðaltali 37,3 (6-73). Meðaltal hjá þeim sem
létust var 38,0 en þeirra sem lifðu 37,1 (p=0,8).
Sjúklingar af hjartaskurðdeild, sem var stærsti
einstaki sjúklingahópurinn (n=56), höfðu að
meðaltali hærra TISS skor en sjúklingar ann-
arra deilda, 48,2 á móti 30,6 (p<0,0001), en
skáru sig ekki úr varðandi aðra. Við útreikning
á stuðlunum var tveimur sjúklingum sleppt þar
sem upplýsingar vantaði.
Dánartíðni í rannsóknarhópnum var 16,7%
(25/150), þar af 10,4% (5/48) hjá sýkta hópn-
um, en 19,6% (20/102) hjá þeim ósýkta
(p=0,24). Þeir úr sýkta hópnum sem létust á
deildinni höfðu legið þar að jafnaði í 17,1 dag
(5,4-38,9), en úr ósýkta hópnum í 4,9 daga
(2,1-14,6) (p<0,001).
Umræða
Spítalasýkingar reyndust alltíðar á gjör-
gæsludeildinni, en í 32% innlagna greindist ein
eða fleiri sýking. Nýgengi sýkinga hjá sjúkling-
um af handlækningadeildum reyndist 39%, af
lyflækningadeildum 26% og af barnadeildum
18%, en þessi munur er ómarktækur. Fjöldi
rannsókna hefur lýst aukinni áhættu gjörgæslu-
deildarsjúklinga á sýkingu (1,2,4,5). Tíðni sýk-
inga á gjörgæsludeildum er þó mjög breytileg
og hafa birtar tölur úr fyrri athugunum legið á
bilinu 1% á hjartagjörgæslu (8) til 36% á
lungnagjörgæslu (5), en oftast hefur tíðni
reynst á bilinu 25-40% (11). Það samrýmist
þeim niðurstöðum sem hér birtast. Ennfremur
reyndust 24% sjúklinga á gjörgæsludeild Borg-
arspítalans hafa sýkst á gjörgæsludeildinni,
samkvæmt athugun sem Alma Möller og sam-
starfsmenn gerðu þar á árunum 1991-1992 (12).
Samanburður milli einstakra gjörgæslu-
deilda er erfiður, meðal annars vegna mismun-
andi sjúklingahópa á hinum ýmsu deildum,
margháttaðra orsaka spítalasýkinga og afleið-
inga þeirra er geta haft áhrif á mat á vægi þeirra
breyta sem kannaðar eru (13). Niðurstöður
þessarar athugunar eru þó líklega lýsandi fyrir
minni, blandaðar gjörgæsludeildir. Ekki verð-
ur næg áhersla lögð á mikilvægi skráningar
spítalasýkinga, bæði á gjörgæsludeildum og
öðrum, sem hluta af innra gæðaeftirliti hverrar
stofnunar.
í samantekt á sýkingum á 196 gjörgæslu-
deildum 79 sjúkrahúsa í Bandaríkjunum, þar
sem notuð voru sömu skilmerki og hér er gert,
var leitast við að gera raunhæfan samanburð á
sýkingatíðni mismunandi gjörgæsludeilda,
með því að nota annars vegar legudaga og hins
vegar daga með æðaleggi/öndunarvélar/ þvag-
leggi í nefnara við útreikning á tíðni tengdra
sýkinga (11). Þannig greindust 9,2 (miðgildi)
sýkingar á hverjar 100 innlagnir og 23,7 sýking-
ar á hverja 1000 legudaga. Samsvarandi tíðni-
tölur í okkar rannsókn voru 6,2 og 22. Miðgildi
fyrir tíðni helstu sýkinga voru á bilinu 2,1-30,2
blóðsýkingar á 1000 æðaleggsdaga, 4,7-34,4
lungnabólgur á 1000 daga í öndunarvél og 5,8-
15.6 þvagfærasýkingar á 1000 þvagleggsdaga
(11). Samsvarandi tölur í okkar rannsókn voru
12.7 blóðsýkingar, 27,4 lungnabólgur og 24,3
þvagfærasýkingar, það er hjá sjúklingum sem
lágu lengur en 48 stundir á deildinni. Tölurnar
eru því nokkuð sambærilegar, nema að þvag-
færasýkingar eru algengari í þessari rannsókn.
Hærri tíðni þvagfærasýkinga getur að minnsta
kosti að hluta skýrst af því að sjúklingar sem
dvöldu skemur en 48 stundir á deildinni voru
undanskildir.
I þessari athugun tengdust sýkingar mark-
tækt lengri legutíma. Legutími sýktra á deild-
inni var að meðaltali 3,6 sinnum lengri en
þeirra ósýktu, en það er í samræmi við fyrri
athuganir (14).
Ekki greindust alvarlegar hópsýkingar á at-
hugunartímabilinu. Þó fannst Xanthomonas
(Stenotrophomonas) maltophilia í sýnum frá
átta sjúklingum á stuttu tímabili, en olli ekki
sýkingu nema hjá tveimur. Stöðugar skimunar-
ræktanir frá mörgum líkamsstöðum, líkt og
gert er í þessari rannsókn, ættu þó að vekja
athygli á hópsýkingu tiltölulega fljótt.