Læknablaðið - 15.01.1998, Page 56

54
LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84
Læknir sem stjórnandi
Þórður Harðarson
Mestu varðar að varðveita samband
sjúklings og læknis
í hverju er stjórnunarhlut-
verk læknis fólgið? Þetta gæti
virst óþarfa spurning og svarið
augljóst, en sannleikurinn er sá
að þetta hlutverk er illa skil-
greint og stöðugum breytingum
undirorpið. Petta á við um fag-
lega leiðsögn yfirlækna, stöðu
þeirra gagnvart stjórnendum úr
öðrum stéttum, kennslu og
rannsóknarhlutverk, fjárhags-
ábyrgð og þróunarhlutverk.
Þörf fyrir faglega leiðsögn yfir-
lækna hefur farið minnkandi
eða horfið, staða yfirlækna og
lækna almennt gagnvart stjórn-
endum úr öðrum stéttum hefur
veikst. Fjármálaábyrgð hefur
hins vegar aukist og þróunar-
hlutverkið orðið mikilvægara.
Þörf faglegrar
stjórnunar
Fyrr á öldum voru sjúkrahús
griðastaður sjúkra fátæklinga.
Fíinir efnuðu hlutu læknishjálp í
heimahúsum. Oft var eina hlut-
verk fullmenntaðra lækna á
sjúkrahúsum að gefa ráð, vera
konsultantar, jafnvel án endur-
gjalds. Það var fyrst með tækni-
framförum 19. aldar, einkum á
sviði skurðlækninga, sem nauð-
Erindi flutt á fundi læknaráðs
Landspítalans föstudaginn 5.
desember 1997.
Fyrirsögn og millifyrirsagnir eru
Læknablaðsins.
syn skapaðist fyrir stjórnunar-
píramída, þar sem læknirinn sat
á toppnum. í lyflækningum
skapaðist þörfin fyrir faglega
stjórnun fyrst og fremst í sam-
bandi við sóttvarnir og einangr-
un smitsjúklinga og geðsjúkra.
Frægustu læknastjórnendur ís-
lenskir á fyrri hluta þessarar
aldar voru flestir skurðlæknar
og hlutu virðingu af faglegum
yfirburðum sínum. A sjöunda
áratugnum fjölgaði sérfræðing-
um á sjúkrahúsum og lyflækn-
ingum og stoðgreinum óx fiskur
um hrygg. í fararbroddi voru
ýmsir þeir læknar, sem nú eru
að hætta störfum vegna aldurs.
Þeir gerðu byltingu sem ætlað
var að auka lýðræði á sjúkra-
stofnunum og færa völd yfir-
lækna eins og unnt var til lækna-
ráða, sem þá var komið á fót og
leystu af hólmi yfirlæknaráð
sem fyrir voru. Að mínum dómi
hefur þessi bylting að miklu
leyti runnið út í sandinn.
Læknaráðum sjúkrahúsanna
hefur ekki tekist að hasla sér
völl sem stjórnunaraðilum og
ályktunum þeirra oft verið mætt
af stjórnvöldum sjúkrahúsanna
með tortryggni. Eg tel reyndar
að það eigi í ríkara mæli við um
aðstæður á Sjúkrahúsi Reykja-
víkur en á Landspítalanum.
Læknaráð eiga að mínum dómi
að vera fagleg samviska sjúkra-
stofnana sem hafin eru yfir sér-
hagsmuni og höfuðverkefni