Læknablaðið - 15.11.1998, Blaðsíða 8

828
LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84
Almennt var nýgengi smáæða- og stóræða-
fylgikvilla lægra við lyfjameðferð, en í flestum
tilfellum ekki tölfræðilega marktækt. Marktæki
náðist hins vegar þegar mörgum tegundum at-
vika (jafnvel með mismunandi meinmyndun)
var steypt saman, sem segir kannski meira um
tölfræði en læknisfræði.
Þannig voru líkur á einhverju atviki tengdu
sykursýki 12% minni við lyfjameðferð með
súlfonýlúrea lyfi eða insúlíni. Það samsvarar
því að meðhöndla þurfi 20 einstaklinga í 10 ár
til að komast hjá einu atviki (NNT) og skýrðist
það fyrst og fremst af 28% minni þörf fyrir
meðferð við augnbotnaskemmdum. Ekki fannst
munur á áhrifamætti einstakra lyfja nema hvað
metformín var almennt marktækt betra en súlf-
onýlúrea eða insúlín. Hjá feitum einstaklingum
var áhættan á hjartaáföllum þannig 39% minni
ef metformín var notað til að ná góðri blóð-
sykurstjórn (miðað við mataræðismeðferð) og
minnkuðu líkur á dauða um 36%. I heild var
áhættan á einhverju atviki 32% minni hjá met-
formínnotendum og þarf einungis að með-
höndla sjö sjúklinga í 10 ár til að komast hjá
einu atviki. Ekki var lagt upp með metformín
eitt sér hjá grönnum einstaklingum en undir-
hópur fékk metformín sem viðbót ef súlfoný-
lúrea brást. Sumir þeirra voru svo teknir af
töflumeðferð og settir á insúlín eingöngu. Þessi
hópur hafði tvöfaldar líkur á stóræðafylgikvill-
um. Ekki er ljóst hvort þetta er skollaleikur töl-
fræðinnar, en þessir sjúklingar voru ekki ein-
ungis eldri, heldur einnig fáir, atvikin fá og
þeim var fylgt eftir í einungis fimm ár. Itarlegri
rannsókna er augljóslega þörf.
Góð blóðþrýstingsstjórn reyndist mjög
áhrifarík. Það varð auðvitað nokkurt flakk á
milli meðferðarhópa en að meðaltali náðist
10/5mmHg munur á blóðþrýstingi hópanna. Af
hópnum sem raðaðist í góða blóðþrýstings-
stjóm náðu 56% markmiðinu og var meðal-
blóðþrýstingur 144/82mmHg.
Þessi munur á blóðþrýstingi leiddi til 24%
minni áhættu á einhverju atviki, sem samsvarar
því að einungis þurfi að meðhöndla sex sjúk-
linga í 10 ár til að komast hjá einu atviki. Það
vekur athygli að lækkun blóðþrýstings leiddi til
37% minni áhættu á smáæðafylgikvillum sem
er mun áhrifameira en ávinningurinn af bættri
sykurstjórn, en allir í þessum hluta rannsóknar-
innar höfðu einnig góða sykurstjórn. Góð blóð-
þrýstingsmeðferð hafði einnig í för með sér
44% minni áhættu á heilablóðföllum. Enginn
munur fannst á áhrifamætti kaptópríls eða aten-
ólóls hvað varðaði blóðþrýstingslækkun eða
fylgikvilla, sem bendir til þess að blóðþrýst-
ingslækkunin sem slík sé aðalatriðið.
Þó mataræðisráðleggingar séu órjúfanlegur
hluti almennra ráðlegginga við sykursýki,
verður að draga þá ályktun af niðurstöðum
bresku rannsóknarinnar UKPDS, að mataræð-
ismeðferð eins og sú sem veitt var sé ein og sér
ólíkleg til árangurs hjá flestum. Sykursýki
virðist einnig almennt versna hvað sem gert er,
eitthvert sjúkdómsferli er að verki. Ég held að
ein mikilvægasta niðurstaða rannsóknarinnar
sé sú að bætt blóðsykurstjórn er almennt til
hagsbóta og lyfin eru ekki hættuleg, fáein
aukakíló eru ásættanleg skipti fyrir betri
sykurstjórn. Við ættum því að stefna að bestu
stjórn sem möguleg er án aukaverkana. Það er
ekki síður mikilvægt að einblína ekki á blóð-
sykurinn, meðhöndlun hinna hluta heilkennis-
ins er að minnsta kosti jafn áhrifarík. Kannski
við ættum að kasta nafninu tegund 2 af sykur-
sýki og kalla vandamálið efnaskiptavillu?
Rafn Benediktsson
lyflækningadeild Sjúkrahúss Reykjavíkur
HEIMILDIR
1. UKPDS group. Intensive blood-glucose control with sul-
fonylureas or insulin compared with conventional treatment
and risk of complications in patients with type 2 diabetes
(UKPDS 33). Lancet 1998; 352: 837-53.
2. UKPDS group. Effect of intensive blood-glucose control
with metformin on complications in overweight patients
with type 2 diabetes (UKPDS 34). Lancet 1998; 352: 854-
65.
3. UKPDS group. Tight blood pressure control and risk of
macrovascular and microvascular complications in type 2
diabeles: UKPDS 38. Br Med J 1998; 317: 703-13.
4. UKPDS group. Efficacy of atenolol and captopril in re-
ducing risk of macrovascular and microvascular complica-
tions in type 2 diabetes: UKPDS 39. Br Med J 1998; 317:
713-20.