Læknablaðið - 15.04.1999, Síða 7

LÆKNABLAÐIÐ 1999; 85: 287-90
287
Ritstjórnargrein
Evrópskar ráðleggingar um varnir gegn
kransæðasjúkdómum
Það heyrir vissulega til tíðinda þegar þrjú
stór læknafélög í Evrópu (European Society of
Cardiology, European Atherosclerosis Society
og European Society of Hypertension) gefa
sameiginlega út ráðleggingar um varnir gegn
kransæðasjúkdómum. Þessar ráðleggingar hafa
verið gefnar út víða (1) og félögin hafa jafn-
framt hvatt samsvarandi félög í hverju einstöku
Evrópurfld til að gefa út sínar eigin ráðlegging-
ar. Slíkar ráðleggingar tækju mið af séraðstæð-
um í hverju landi bæði með tilliti til mikilvæg-
is áhættuþáttanna sem kann að vera mismikið
og fjárhagslegra aðstæðna sem geta ráðið miklu
um hvað unnt sé að ganga langt í hverju landi í
forvörnum.
Þessar Evrópuráðleggingar byggja á viða-
miklum hóprannsóknum sem gerðar hafa verið
á síðustu árum og sýnt hafa fram á að unnt sé
að draga úr framþróun kransæðasjúkdóms og
jafnvel koma í veg fyrir hann með réttri með-
höndlun áhættuþáttanna.
Þessar Evrópuráðleggingar eru annars vegar
um ráð og meðferð til handa sjúklingum sem
þegar eru komnir með einkenni kransæðasjúk-
dóms (secondary prevention).
Markmið meðferðar í þeim hópi eru:
1. Reykbindindi.
2. Ná blóðþrýstingi niður fyrir 140/90 mmHg.
3. Ná heildarkólesteróli niður fyrir 5 mmól/L
eða LDL (low density lipoprotein) -kólester-
óli niður fyrir 3 mmól/L með mataræði eða
lyfjum.
4. Ná góðri sykurstjómun meðal sykursjúkra
jafnframt því sem meðferð annarra þátta í
þessum sjúklingahópi sé sérstaklega vel
gætt.
Hins vegar eru ráðleggingar varðandi for-
vamir sem beinast að þeim einstaklingum sem
ekki hafa þegar einkenni um kransæðasjúkdóm
en eru í aukinni áhættu á að fá slíkt vegna ætt-
arsögu eða hafa fleiri en einn áhættuþátt. I
þessum tilgangi hefur áhætta einstaklinganna
verið reiknuð út frá niðurstöðum Framingham
rannsóknarinnar og tekið mið af blóðþrýstingi,
blóðfitu, reykingum og kyni. Sá hópur, sem
samkvæmt þessum útreikningum er í meira en
20% áhættu á að fá kransæðasjúkdóm á næstu
10 árum eða fyrir 60 ára aldurinn, er skil-
greindur í mikilli áhættu (high risk). Ráðlagt er
að nteðhöndla þennan hóp með sömu markmið
í huga og við secondary prevention (mynd 1).
Hóprannsóknir hafa sýnt að áhætta þessa hóps
á að deyja úr kransæðasjúkdómi er engu minni
en sjúklinga sem þegar eru komnir með
einkenni kransæðasjúkdóms.
Hér á landi voru gefnar út ráðleggingar í
sambandi við blóðfitulækkandi lyfjameðferð
árið 1996 (samráðsfundur á vegum landlæknis-
embættisins) (2). Þær ráðleggingar voru tiltölu-
lega einfaldar en tóku þó mið af fjölda áhættu-
þáttanna án þess þó að heildaráhættan væri
reiknuð út (tafla I).
Tafla I. Blóðfitulœkkandi meðferð.
Kólesteról mmól/L Meðferð
>8 >7 + 1 áhættuþáttur >6 + 2 áhættuþættir >5 + kransæðasjúkdómur Mataræði (6 mánuði) -* Lyf Mataræði (6 mánuði) —* Lyf Mataræði (6 mánuði) —* Lyf Mataræði (3 mánuði) —* Lyf

Félag heilsugæslulækna hefur í samvinnu
við hjartalækna gefið út ráðleggingar um með-
ferð gegn blóðþrýstingi (3).
I áðurnefndum Evrópuráðleggingum er lögð
sérstök áhersla á að meta heildaráhættu hvers
einstaklings. Þar er þó bent á að niðurstöður
Framingham rannsóknarinnar eigi ekki við alls
staðar og því sé æskilegra að styðjast við hóp-
rannsóknir frá viðkomandi landi séu þær til.
Vissulega væri æskilegast að nota niðurstöður
Hjartaverndar í þessu sambandi til að reikna út
áhættu íslenskra karla og kvenna. Evrópusam-
tökin hvetja félög á þessu sviði til að semja sín-
ar eigin ráðleggingar og standa að kynningum
á þeirn. Eðlilegast væri að landlæknisembættið