Sveitarstjórnarmál - 01.02.1982, Qupperneq 27

Grjótgarðurinn á Akranesi
Snið það, sem unnið var eftir við framkvæmdirnar
og byggði á líkantilraunum, var hönnun, sem tók mið
af þekktum árangri í grjótvinnslu og af því að skila
okkur að settu marki á 4 árum. Garðurinn hefur
staðizt þær öldur, sem hann var hannaður fyrir. Það
hefur hann sýnt í veðrunum 15. jan. 1978 og 27.—
28. des. 1980.
Astand er allt annað og betra innan hafnar en
áður var, þótt komið hafi á óvart í desemberveðrinu
1980 ókyrrðin alls staðar innan hafnarinnar og þær
ráðstafanir, er þurfti að gera til að forðast tjón á
skipum innan hafnar. Þessi ókyrrð tengist ekki
hönnunarþversniði garðsins heldur lengd hans,
stefnu og ástandi sjávar.
Líkantilraunir eru oftast einu raunhæfu aðferð-
irnar til að finna heppilega lausn á flóknum fyrir-
bærum náttúrunnar, en líkantilraunir eru í eðli sínu
nálgunaraðferð, sem aðeins gefur svör, og þau alls
ekki óyggjandi, við tilbúnum aðstæðum, sem keyrðar
eru í gegnum líkanið.
Veðrið og skakkaföllin sl. vetur hafa sýnt, að við
verðum að endurmeta efsta hluta grjótgarðsins,
þ. e. a. s. grjótvörnina utan á einingaveggnum.
Astæðan fyrir skakkaföllum þarna er, að frákasts-
bylgja frá ströndinni leggst saman við innkomandi
bylgju og myndar eina takmarkaða stóra samruna-
bylgju. Sá hnútur, sem myndast við þetta, hleypur
til, eftir því hver sjávarstaðan er. Er ofarlega, þegar
hátt er í, en framarlega, ef lágt er í.
Grjótgarðsfyllingin utan á einingaveggnum er
ekki nógu breið og gegndræp. Því hindrar þéttur
einingaveggurinn grjótið í að drepa niður ölduna.
Fyllingin virkaði sem lokaður veggur og nokkurs
konar stökkbretti fyrir ölduna.
Hér þarf algjört endurmat að koma til, og í því
sambandi þarf að athuga, hvort ekki sé heppilegra
að breyta formi strandlengjunnar.
Til bráðabirgða hefur verið sett flokkað grjót í
skarðið, sem myndaðist þarna í vetur, þar á meðal
stórir steinar, 8—12 tonn, úr ummynduðu bergi,
svokallaðir rauðir steinar, sem veðrunin brýtur niður
á fáum árum og er þess vegna ekki hægt að nota i
grjótkápu.
Snúum okkur aftur að megingarðinum framan
einingaveggsins. í skýrslunni frá 1978 kemur fram,
að gert er ráð fyrir takmörkuðum skemmdum á
garðinum í aftökum. Einnig skal bent á, að niður-
brotskraftar náttúrunnar vinna á garðinum í tímans
rás, steinar springa, þeir brotna og eyðast.
Síðan árið 1960 hafa ekki komið hér í Akraneshöfn
veður í líkingu við þau þrjú, sem sérstakar skýrslur
og úttektir hafa verið gerðar um, þ. e. a. s. veðrið
14.—15. jan 1978, veðrið 27.-28. des. 1980 og
veðrið 16.—17. febrúar 1981. Fyrri veðrin tvö eru
greinilega þeirrar ættar, sem mestöll athyglin
beindist að við líkantilraunirnar. Garðurinn framan
einingaveggs stóð þau veður vel af sér án teljandi
tjóna.
Hönnun garðsins var, eins og áður segir, hönnun,
sem tók ríkt mið af afrakstri i námu. Hönnun, sem í
versta falli gerði ráð fyrir, að hægt yrði að styrkja
grjótgarðinn, enda aðkoma auðveld að honum öll-
um. En það er veðrið í febrúar, sem skiptir sköpum.
Vindur var óskaplegur, 13—14 vindstig, og benda
má á olíugeymi Sementsverksmiðjunnar, sem enn
ber ummerki þessa veðurs, stóra dæld. Skip létu illa í
sjó, enda alda mjög kröpp. Astand innan hafnar var
án vandræða, inn- og útsigling var hættulaus, öfugt
við það, sem var í desember.
Ummerki eftir þetta veður verða þó með ólíkind-
um og langt umfram það, sem eðlilegt getur talizt
með hliðsjón af framansögðu. Hvað er það, sem
veldur? Hér er áreiðanlega um samspil margra
stærða, stærða, sem sumpart var ekki gert ráð fyrir í
líkantilraununum.
SVEITARSTJÓRNARMÁL