Helgafell - 01.06.1942, Page 72

202
HELGAFELL
í mannamyndunum, mesta áherzlu á
formið, hann meitlar það stundum
eins og um höggmynd væri að ræSa,
en litameSferSin er líka furðuleg og
sérkennileg, stundum nokkuð þung, en
litirnir alltaf hreinir og einarðir.
Þá er hluti af náttúru íslands, sem
listamennirnir hafa lítinn gaum gefið
— það er fugla- og dýralífið. — Finn-
ur hefur málað margar ágætar mynd-
ir af íslenzkum fuglum og dýrum,
,,Þrír skarfar“ (ein af þekktustu
myndum Finns), ,,Fuglabjarg“, ,,SíS-
ustu Geirfuglahjónin“ og ,,Rauðkemb-
ingur“, sem að nokkru leyti eru sjáv-
armyndir, eru frumleg og glæsileg
verk, svo og ,,Hreindýr“ og „Kindur
í snjó“, því aS enn sem fyrr leggur
Finnur aðaláherzluna á hina listrænu
meðferð, enda þótt ég efist ekki um,
að allt þaS náttúrufræðilega sé rétt.
Finnur Jónsson er enn á því aldurs-
skeiði, að hann mun eiga langa þroska-
braut fyrir höndum, og það því frem-
ur, sem hann á hugsunarhátt þess
manns, er veit, að hann er aldrei bú-
inn að læra nóg. Þess vegna er okk-
ur, sem þekkjum bæði manninn og
list hans, tilhlökkunarefni, að sjá af-
köst hans með hverju ári, sem líður.
Emil Thoroddsen.
Þorvaldur Skúlason málari
Þorvaldur Skúlason er íslenzkur nú-
tíma-listmálari í falslausri merkingu
þess orðs. Hann er lærisveinn Expres-
sionismans og Neo-expressionismans,
en þrátt fyrir það er hann fyllilega
sjálfstæður og skapandi listamaSur.
Það er ef til vill vandalaust að sjá í
myndum hans áhrif frá Matisse, Bra-
que og Picasso, en þau áhrif eru hvorki
meiri né skaðlegri en áhrif Hamsuns
eða Hemingweys á skáldskap Hall-
dórs Laxness, svo dæmi sé nefnt.
ÞaS, sem fyrst og fremst einkennir
list Þorvaldar Skúlasonar, er hið ein-
falda og sterka. Hann er gæddur ó-
venjulega máttugri lit- og formgáfu.
Myndir hans eru hvorki fallegar né
ljótar, en þær búa yfir einhverjum dul-
arfullum töfrum, sem stundum geta
verkað á mann eins og sterkt vín. ÞaS
er erfitt að segja í hverju þessir töfr-
ar eru fólgnir. LítiS borð viS glugga,
tvær sítrónur á borðinu, rauðbrún skál,
hvítt ljós, hús hinum megin við göt-
una, það er allt í einu risið upp og far-
ið að lifa lífinu sterkara og raunveru-
legra en nokkru sinni áður. — Og þó
er það kannske ekki veruleikinn, held-
ur persónuleiki höfundarins, sem hef-
ur tekið sér bústað í myndinni. Manni
finnst maSur aldrei fyrr hafa komizt
svona nálægt hlutunum. ÞaS, sem
upprunalega blasti við auganu, er
þurrkað út, og eitthvaS nýtt komið í
staðinn. Kjarni hlutanna, eðli hlut-
anna, hrynjandi hlutanna. Mér er eng-
an veginn Ijóst, hvað það er, en það
orkar á hugann, og sá, sem eitt sinn
hefur séð það, gleymir því ekki aftur.
Þegar hann málar mynd af höfninni,
er það hrynjandin, sem byggir heild-
ina, skip, haf og himinn renna sam-
an í eitt, því það er óaðskiljanlegt og
tilheyrir hvort öðru. ÞaS stendur ekki
lengur kyrrt og dautt, afmarkaS hvort
frá öðru. eins og á venjulegum mynd-
um, það heldur áfram að lifa og hrær-
ast, í samræmi hvort við annað, magn-