Morgunblaðið - Sunnudagur - 12.10.2014, Blaðsíða 52

Viðtal
52 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 12.10. 2014
G
uðrún Guðlaugs-
dóttir á langan fer-
il að baki sem
blaðamaður og hef-
ur auk þess sinnt
skáldskap meðfram skrifum og
sent frá sér ljóðabækur, skáldsög-
ur og viðtalsbækur. Beinahúsið
heitir nýjasta skáldsaga hennar og
fjallar öðrum þræði um ráðgátu er
tengist beinafundi í húsi í miðbæ
Reykjavíkur. Guðrún á raunar af-
ar fjölbreyttan feril að baki og
ekki aðeins tengdan skrifum því
hún er útskrifuð leikkona og segir
þann skóla einnig hafa gagnast
sér í skrifum. Lífið og uppeldið
var að auki alla tíð hvetjandi til
skrifta.
„Í Beinahúsinu fylgjumst við
með konum á þremur tímaskeið-
um og það var gaman að tefla því
saman. Það er hin ættlausa Anna
sem eignast barn sem hún verður
að láta frá sér og það er mjög
sárt. Ég hef lesið mikið um kjör
kvenna á öldum áður og þau voru
ömurleg. En kjör kvenna á stríðs-
árunum voru líka mjög erfið, kon-
ur voru sendar í sveit því þær
urðu óléttar og jafnvel til útlanda
en Elín er kona millistríðsáranna.
Svo höfum við aftur á móti nú-
tímakonuna Ölmu sem er á kafi í
alls konar verkefnum og mætir
svo hálfpartinn sjálf afgangi og
missir á vissu leyti samband við
börnin sín.“
Fyrst og síðast fjallar sagan þó
um glæp og afleiðingar hans.
Hann hefur ekki aðeins haft áhrif
á fólk sem honum tengist í fortíð-
inni heldur einnig í nútíðinni því
hann hefur áhrif á þá einstaklinga
sem rannsaka hann. Bókin fjallar
þá einnig um vináttu blaðamanns-
ins Ölmu og þýðandans Sveinku,
vinkonur sem rannsaka glæpinn
en sú rannsókn hefst þegar bein
finnast í gömlu húsi Sveinku í
miðbæ Reykjavíkur. Ástarlífið á
einnig sinn sess í sögunni.
„Því má við bæta að í bókinni
er líka komið inn á ótta sem
margar konur þurfa að búa við
vegna ásókna ofbeldishneigðra
karlmanna og þeim afdrifaríku af-
leiðingum sem það getur haft á líf
þeirra.“
Skrifaði frétt
sem varð kveikjan
Kveikjan að sögunni var beina-
fundur í húsi í miðborg Reykja-
víkur fyrir um áratug, sjálf skrif-
aði Guðrún frétt af því máli.
„Þegar ég var búin að skrifa þá
frétt hugsaði ég með mér að þetta
væri náttúrlega mjög gott efni í
sögu og nú í sumar lét ég verða
af því að skrifa um þetta efni.
Það gekk vel og var afar
skemmtilegt. En þessi beinafundur
er hið eina sem sannsögulegt er í
bókinni.“
Rannsóknarteymið í bókinni er
svolítið öðruvísi en fólk á að venj-
ast í glæpasögum og ráðgátubók-
um eða tvær konur um fimmtugt.
„Já, mér fannst það líka gaman
að hafa þetta þannig því nú eru
öll blöð full af frásögnum af því
hvers konar hörmungar konur upp
úr fimmtugu ganga í gegnum á
vinnumarkaðnum og hversu lítið
spennandi kennitala þeirra er fyr-
ir atvinnurekendur. Af umfjöllun
að dæma er stundum eins og
þessar konur gætu allt eins breitt
yfir sig græna torfu þegar þær
eru búnar að vera sætar og fínar
og karlmönnum til yndis í banka,
skrifstofu eða á öðrum vinnustöð-
um.
Ég ákvað því að hafa þessar
söguhetjur akkúrat á þeim aldri.
Það má ekki gleymast að konur á
þessum aldri eru oft sérlega úr-
ræðagóðir vinnukraftar sem búa
yfir mikilli starfsreynslu. Yfirleitt
eru konur á þessum aldri heilsu-
góðar, áhugasamar og vilja virki-
lega vinna. Börnin eru flogin úr
hreiðrinu og þær orðnar frjálsar á
ný, eiginlega ungar í annað sinn.
Ég er dálítið hissa á hvað at-
vinnurekendur eru blindir á
þetta.“
Við ætlum að ræða meira um
skrif og bækur en fyrst er það
Guðrún sjálf.
Las allt í sveitinni
„Ég er fædd á Freyjugötu 37 í
Reykjavík í húsi föðurforeldra
minna. Fæðingu mína voru við-
staddar báðar ömmur mínar, en
ég var fyrsta barnabarnið sem
þær sáu fæðast. Ég var óskabarn
ungra foreldra. Það segir svolítið
um stöðu kvenna og karla á þess-
um tíma það sem mamma sagði
mér seinna í fullri alvöru: „Við
vildum eignast stúlku sem yrði
falleg eins og ég en gáfuð eins og
hann pabbi þinn.“ Svona sjón-
armið heyra nú sem betur fer
sögunni til.“
Faðir Guðrúnar var Guðlaugur
Einarsson hæstaréttarlögfræðingur
en á þeim tíma sem hún kom í
heiminn var hann að læra lög-
fræði, starfaði sem blaðamaður á
Vísi og hafði auk þess menntað
sig í leiklist hjá Lárusi Pálssyni.
Móðir hennar, Þorgerður Nanna
Elíasdóttir, var húsmæðra-
skólagengin, dóttir skipstjóra og
listrænnar saumakonu, Sigríðar
Jensdóttur. Þau hjónin fluttust til
Akraness þegar Guðlaugur tók við
bæjarstjórastarfi þar í bæ. Þá var
Guðrún tveggja ára. Þegar Guð-
rún var sex ára komu þau svo aft-
ur til Reykjavíkur. Systkini Guð-
rúnar eru fjögur, þau Einar Elías,
Kristján, Svana og Sunna.
Á Mófellsstöðum í Skorradal
hlaut Guðrún að stórum hluta
lestrarlegt uppeldi sitt. „Á hverju
sumri þar til ég varð 14 ára var
ég send þangað, fyrst þriggja ára
þegar móðursystir mín dó og
amma fór með mig og bróður
minn þangað, og dvaldi hluta sum-
ars. Og þar átti ég öll æskuaf-
mælin mín.
Á bænum var ágætt bókasafn
og þegar ég var ekki að stoppa í
sokka eða þvo upp fékk ég að
lesa allt, sem ég nýtti mér. Ég las
bækur Rafael Sabatini, Kapítólu,
Heilsurækt og mannamein, hvað
sem var. Smám saman fækkaði
bókunum í bókaskápnum sem ég
var ekki búin að lesa, ég fékk
snemma mikinn áhuga á bókum.“
Ekki var þó síður lögð áhersla
á bækur og raunar skriftir heima
við. Guðrún ólst upp við að skrift-
ir væru mikilvægar. Ömmubróðir
hennar var eitt af þekktustu ný-
rómantísku skáldunum, Jónas
Guðlaugsson, en eins og margir í
ætt Guðrúnar starfaði hann jafn-
framt sem blaðamaður og meira
að segja hjá Politiken. Hann dó
harmdauða 28 ára gamall en hafði
þá gefið út margar bækur, ljóða-
bækur og skáldsögur.
„Hann hafði verið elstur í
systkinahóp ömmu og mjög dáður
af hinum mörgu systkinum sínum
og þetta var fjölskyldunni mikið
áfall. Flest systkinin voru vel
skrifandi og ortu. Amma mín og
nafna orti ágæt ljóð og yngsti
bróðirinn, Kristján Guðlaugsson,
sem seinna varð stjórnarformaður
Loftleiða og um tíma ritstjóri Vís-
is, gaf út ljóðabókina Skugga.
Þessi almenni áhugi á skriftum og
skáldskap síaðist inn í mann.“
Guðrún orti ljóð sem unglingur
og á skólaárum skrifaði hún öðru
hverju. Hún starfaði um tíma á
lögfræðiskrifstofu hér í bæ. Að
sjálfsögðu fann hún þar ýmsar
bækur, eftirminnileg er henni
ljóðabók Matthíasar Johannessen,
Borgin hló. Átján ára gömul
dvaldi hún um tíma í Vík í Mýr-
dal, þá fór hún að prófa sig áfram
með að skrifa sögur af fólkinu í
þorpinu en allt var þetta tilrauna-
mennska. Eftir þann tíma var hún
komin á þá skoðun að hún ætti að
verða blaðamaður og heimsótti
Morgunblaðið, sem þá var til húsa
í Aðalstræti. Ekki gerðist meira í
því máli en að hún hitti að máli
Sigurð A. Magnússon og Elínu
Pálmadóttur og sagði þeim að
hana langaði að verða blaðamaður.
Ólst upp
við að
skriftir væru
mikilvægar
BEINAHÚS HEITIR NÝ SKÁLDSAGA GUÐRÚNAR
GUÐLAUGSDÓTTUR, RITHÖFUNDAR OG BLAÐAMANNS,
EN ATVIK SEM HÚN SKRIFAÐI FRÉTT UM SEM BLAÐAMAÐ-
UR VARÐ KVEIKJAN AÐ SÖGUNNI. GUÐRÚN SEGIR BLAÐA-
SKRIF OG LEIKLISTARNÁM ALLTAF HAFA GAGNAST SÉR Í
SKÁLDSKAP ÞÓTT ÓLÍKT SÉ.
Júlía Margrét Alexandersdóttir julia@mbl.is