Læknablaðið - 15.12.2000, Qupperneq 64

Durogesic
Janssen-Cilag, 930066 ( X
FORÐAPLÁSTUR; N 02 A B 03 R E
Hver forðaplástur inniheldur: Fentanylum INN, 2,5 mg (gefur.frá
sér 25 mflcróg/klst.), 5 mg (gefur frá sér 50 míkróg/klst.), 7,5 mg
(gcfur frá sér 75 míkróg/Idst.), eða 10 mg (gcfur frá sér 100
míkróg/klst.), constit. q.s.
Abendingar: Langvinnir verkir sem eru næmir fyrir morfínlyfjum.
Skammtastærðir handa fullorðnum: Skömmtun er
einstaklingsbundin og byggir á almennu ástandi sjúklings svo
og á fyrri sögu um notkun morfínlyfja. Hafi sjúklingur ckki
fcngið sterk morfínlyf áður ber að stilla inn stuttverkandi
moifínlyf fyrst og síðan breyta þeim skammti yfir í Durogesic.
Skammtur lyfsins cr svo cndurskoðaður mcð jöfnu millibili
þar til æskilcgum áhrífum er náð.
Þegar breytt er úr morfínlyfjum til inntöku eða stungulyfjum
yfir í Durogesic skal nota cftirfarandi til leiðbciningar:
1 Leggið saman notkunina á sterkum verkjalyfjum síðasta
sólarhring.
2 Ef sjúklingurinn hefúr notað annað lyf en morfín, breytið
þá yfir í jafngildisskammt af morfíni til inntöku.
(Sjá Sérlyfjaskrá vegna töflu um jafngildisskammta).
Skipta skal um plástur eftir 72 klst. Hæfilcgur skammtur
fyrir hvem einstakling cr fundinn með því að auka
skammtinn þar til verkjastillingu er náð. Fáist ekki
nægjanleg verkun af fyrsta plástri, má auka skammtinn
cftir 3 daga. Síðan er unnt að auka skammtinn á þriggja
daga fresti.
Þegar skipt er yfir á Durogesic eftir langvinna meðferð
með morííni, hcfur vcriö greint frá fráhvarfscinkennum
(þrátt fyrir nægilega verkjadeyfingu). Komast má hjá
fráhvarfseinkennum með því að minnka notkun smátt
og smátt hjá sjúklingum scm fá langvinna meðferð með
ópíóíðum. Ef fráhvarfseinkenni koma fram er ráðlögð
meðferð með stuttverkandi morfíni í lágum skömmtum.
Þurfi sjúklingurinn mcira en 100 míkróg/klst. má nota
fleiri en einn plástur í senn.
Durogesic skal líma á efri hluta líkamans eða á
upphandlegg og á ógeislaða, slétta, og heilbrigða húð.
Ef hár eru á staðnum ber að klippa þau af en ekki raka
en hárlaus svæði eru æskiiegust. Ef þvo þarf svæðið
áður en plásturinn er settur á, skal gera það með hrcinu
vatni. Ekki má nota sápu, olíu, áburð eða önnur efni
scm geta ert húðina eða breytt eiginleikum hennar.
Húðin á aö vcra vcl þurr áður cn plástrað cr.
Plásturinn skal líma á húðina strax eftir að pakkning
hcfur verið opnuð. Plásturinn er festur með því að þrýsta
á hann mcð fiötum lófa í um það bil 30 sckúndur. Allur
plásturinn og sérstaklega kantamir verða að liggja vel
að húðinni. Þegar skipt er um plástur skal hann settur
á annan stað. Fyrri stað má ekki nota fyrr en eftir nokkra
sólarhringa.
Skammtastærðir handa börnum: Lítil reynsla cr af
notkun lyfsins til mcðferðar hjá bömum.
Frábcndingar: Slævð öndun.
Varnaöarorö og varúöarreglur: Aukinn heilaþrýstingur,
minnkuð meðvitund, meðvitundarleysi og órói í kjölfar
neyslu áfengis og svefnlyfja. Hægur hjartsláttur. Astmi.
Slímsöfnun í lungum. Samtímis notkun annarra slævandi
lyfja. Fylgjast þarf náið með sjúklingum með skcrta lifrar-
eða nýmastarfsemi svo og öldruðum sjúklingum og
sjúklingum í kröm.
Meöganga og brjóstagjöf: Morfínlyf gcta slævt öndun
hjá nýbumm. Ef um langvarandi notkun lyfsins á meðgöngu
hefur verið að ræða má gera ráð fyrir fráhvarfseinkennum
hjá baminu eftir fæðinguna.
Fentanýl berst í brjóstamjólk í nægilcgu magni til þess að
hafa áhrif á bamið, jafnvel þó að gefnir séu venjulegir
skammtar.
Akstur og stjórnun vinnuvéla: Vara ber sjúklinga við
stjómun vélknúinna ökutækja samtímis notkun lyfsins.
Aukaverkanir: Algengustu aukaverkanir em ógleði/uppköst
(28%) og syfja (23%). Alvarlegasta aukavcrkunin er hömlun
öndunar og er skammtaháð, en þessi aukaverkun er sjaldgæf
hjá sjúklingum, scm myndað hafa þol gegn morfínlyfjum.
Algengar (>1%): Almennar: Kláði. Hjarta- og æðakerfi: Lágur
blóðþrýstingur, hægur hjartsláttur. MiÖtaugakerfi: Syfja. mgl,
ofskynjanir, sæluvíma. Hömlun öndunar. Meltingarfœri: óglcði,
uppköst, hægðatrcgða. Húð: Húðcrting (roði, kláði, útbrot).
Þvagfœri: Þvagteppa.
Ef um mikið eða langvarandi blóðþrýstingsfall er að ræða, þá ber
að hafa vökvaþurrð/blóðþurrð í huga og vclta fyrir sér vökvagjöf.
Öndunarhemjandi áhrif lyfsins em skammtaháð. Húðertingin hverfur
venjulega innan sólarhrings eftir að plástur hefur vcrið fjarlægður.
SjúÚingar, sem fá morfínlyf, geta myndað þol og cinnig orðið háðir
lyfinu.
Milliverkanir við lyf eöa annað: Samtímis notkun lyfja sem hafa
áhrif á miðtaugakeríið, þ.á m. þunglyndislyf, ópíóíðar, sefandi lyf,
svefnlyf, almenn svæfinga- og deyfingalyf, fenótíazín. róandi lyf,
vöðvaslakandi lyf, róandi andhistamín og áfcngi, gctur valdið auknum
bælandi áhrifum mcð gmnnri öndun, lágþrýstingi, miklum sefandi
áhrifum og dái. Þess vegna þurfa sjúklingar sérstakt eftirlit og umönnun
þegar þessi lyf em notuö um leið og Durogesic.
umbrotið fyrir tilstuðlan cýtókróm P450 3A4 cnsíma. Þó hcfur ekki
komið fram in-vitro hömlun vegna ítrakónasóls (þekktur cýtókróm
P450 cnsfm hemill), líklega vegna hás útdráttarhlutfalls fentanýls í
lifur.
Athugið: Durogesic á ekki að nota gegn bráðaverkjum eða verkjum
eftir skurðaðgerðir þar sem þá gefst ekki nægjanlcgur tími til þcss að
finna hæfilega skammta og þar með getur lyfið vídið lífshættulegri
öndunarbilun. Durogesic skal einungis gefið sjúklingum með langvinna
verki scm áður hafa svarað meðferð með morfínlyfjum.
Ef öndunarbilun kemur í Ijós skal taka plásturinn af og fylgjast vcl með
sjúklingnum. Öndunarlijálp skal veitt með þeim aðferðum sem með þarf
(t.d. hvatning, sjúkraþjálfun, öndunarvél). Áfengi eykur öndunarhemjandi
áhrif fcntanýls. Áhrifin má stöðva með naloxóni. Þar sem fcntanýláhrifin
vara mun lengur en áhrif naloxóns þarf að fylgjast mjög vel með
sjúklingnum. Fái sjúklingur alvarlegar aukavcrkanir þarf að fylgjast
mjög vel með honum í sólarhring eftir að plásturinn hefur verið tckinn
af vegna þess hver verkunartími er langur.
Þegar mcðferð með Durogesic er hætt skal hefja meðferð mcð öðrum
morfínlyfjum í hægt vaxandi skömmtum. Morfínlyfjum skal að jafnaði
hætt hægt.
Ef sjúklingur fær hita (40°C) getur frásog fentanýls aukist um u.þ.b.
30%. Þess vegna þarf að fylgjast með sjúklingum sem fá hita og lækka
skammtinn ef með þarf. Forðast ber að hita á einhvern hátt
plástursstæðið.
Viðbragðfiýtir sumra sjúklinga minnkar meðan á Durogcsic meðfcrö
stendur, þetta ber að hafa í huga til dæmis við akstur.
Geymsla: Plásturinn skal geyma í órofnum umbúðum við
hcrbcrgishita. Geymist íjarri bömum, einnig eftir notkun. Notaðir
plástrar skulu brotnir saman og fargað með öruggum hætti.
Pakkningar og verö 1.10. 2000:
Forðaplástur 25 míkróg/klst. 10 cm2 x 5 stk.
kr. 5.173
20 cm2 x 5 stk.
kr. 9.044
30 cm2 x 5 stk.
kr. 12.096
40 cm2 x 5 stk.
kr. 14.635
Notkunurleiöbeiningar á íslensku skulu fylgja hverri
pakkningu lyfsins.
Forðaplástur 50 míkróg/klst.
Forðaplástur 75 míkróg/klst.
Forðaplástur 100 míkróg/klst.

Thorarensen Lyf
Vatnagarðar 18 • 104 Rcykjavfk • Sími 530 7100
^ JANSSEN-CILAG
UMRÆÐA & FRÉTTIR / LÆKNAR OG STJÓRNUN
ekki ætlast til að hlaupið sé yfir nema í mesta lagi eitt
stig í ferli ákvarðana. Ef starfsmaður nær ekki árangri
með því að tala við næsta yfirmann er stundum
leyfilegt að tala við þann næsta fyrir ofan hann en
lengra á ekki að fara. Það á heldur ekki að hunsa
næsta yfirmann að óreyndu. Það er hiklaust gert hér.
Menn fara bara í KRON sjálfan, eins og einu sinni
var sagt. Mörgum finnst það sjálfsagt að tala beint við
æðsta yfirmann stofnunarinnar. Starfsemi sjúkra-
stofnana nútímans er í mörgum tilfellum orðin svo
margvísleg og flókin að það er ekki mögulegt og því
síður æskilegt að stjóma þeim eða einstökum
deildum þeirra í hjáverkum. Núna, þegar verið er að
sameina tvö stærstu sjúkrahús landsins í eitt stórt
háskólasjúkrahús, er kjörið tækifæri til breytinga og
bóta í þessu efni. Það verður að koma á stjórnunar-
skipulagi sem hægt er að vinna með. Þetta er eitt
stærsta fyrirtæki landsins með veltu upp á 20
milljarða. Á slíku fyrirtæki verður að hafa stjórn og
þessi stjórn verður að vera í ákveðnum farvegi.“
Skynsamleg sviðsskipting
Þú nefnir sameiningu sjúkrahúsanna og þœr stjórn-
unarbreytingar sem henni fylgir. Er nœgilegt svigrúm
til að vinna að því máli samhliða öðru sem þarf að
leysa, svo sem að samrœma launataxta?
„Mér finnst margt hafa tekist vei og nefni
sviðsskiptinguna sem dæmi þar sem mér finnst hafa
verið haldið mjög skynsamlega á málum. Það var
nokkur áhugi á því að stofna svokölluð líffærakerfa-
svið, til dæmis að setja hjarta- og æðaskurðlækningar
ásamt hjartalyflækningum saman undir eitt svið, en
frá því var horfið og það tel ég að hafi verið
skynsamleg ákvörðun. Á háskólasjúkrahúsinu sem
ég vann á í Bern var líffærakerfasviðum komið á fyrir
tæpum þremur árum þrátt fyrir mótmæli margra
yfirlækna spítalans. Á þessum tíma voru þegar
komnir í ljós margir vankantar á slíku kerfi einkum
frá Skandinavíu. Einn af vanköntunum var að starf-
semi sem átti fátt sameiginlegt með öðrum greinum
var troðið einhvers staðar af handahófi. Það mynd-
uðust það sem ég vil kalla ruslatunnur, svið sem inni-
héldu starfsemi sem ekki passaði neins staðar inn
með öðrum deildum á sviðinu, var annað hvort of
eðlisólík hinum, eða var of stór til að bæta við á svið
þar sem starfsemin átti eitthvað sameiginlegt eða of
lítil til að vera ein sem sérstakt svið. Menn komust að
því að allar skurðlækningar áttu fleira sameiginlegt
innbyrðis en lyf- og skurðlækningar þótt á sama líf-
færi væri. Eftir hálft annað ár var kerfið að nokkru
leyti lagt niður í raun og byggir nú á deildunum að
mestu leyti. Þessi æfing kostaði spítalann nærri 20
milljónir dollara aukalega, því stöðugildum fjölgaði
að miklum mun. Eg er mjög ánægður með niður-
stöðuna hér á Landspítalanum og að þar hafi verið
lært af mistökum annarra. Hins vegar er við ýmislegt
að glíma í þessu sameiningarferli. Enn er Land-
spítalinn á tveimur stöðum í borginni og því óhægt
um vik að ná nauðsynlegri hagkvæmni í rekstri.
Meðan starfsemin er enn á tveimur stöðum er
sennilega hægt að ná einhverjum árangri með sam-
einingu vissra deilda þannig að til dæmis þvag-
færaskurðlækningar verði aðeins á öðrum staðnum,
en ýmis önnur mikilvæg áform um hagkvæmni og
umbætur verða að bíða þess að að minnsta kosti öll
bráðastarfsemi Landspítala verði komin á einn stað.
Sem dæmi má nefna að það mætti sennilega fækka
læknavöktum á svæfingar- og gjörgæsludeild ef öll
starfsemin væri á einum stað. Á hinn bóginn mætti
auka gæði á annarri þjónustu, til dæmis hafa sér-
fræðing í almennum lyflækningum og annan í
skurðlækningum á bundinni vakt á spítalanum allan
sólarhringinn eins og víða tíðkast erlendis, ef starf-
semin væri öll á einum stað. Við núverandi ástand er
starfsemin heldur lítil til að réttlæta þann auka
kostnað sem þessi tilhögun hefði í för með sér. Mér
finnst erfitt að horfa upp á háskólasjúkrahús vaxa
upp á tveimur stöðum, með slysamóttöku á einum
Gísli H. Sigurðsson.
Læknablaðið 2000/86 879