Læknablaðið - 15.12.2000, Síða 81

UMRÆÐA & FRETTIR / SJUKLINGATRYGGING
á því að meðal heilbrigðisstétta, rétt eins og í
öðrum greinum, verði þetta heimildarákvæði
fremur lítið notað, enda getur það verið afar
íþyngjandi fyrir hlutaðeigandi."
Svipað fyrirkomulag hjá fleiri stéttum
Pú nefnir starfsábyrgð annarra stétta, eru það margar
stéttir sem eru í sambœrilegri stöðu og lœknar?
„Ýmsum háskólamenntuðum stéttum svo sem
endurskoðendum, lögmönnum, arkitektum og
verkfræðingum, sem árita uppdrætti fyrir bygg-
ingar, hefur á undanförnum árum verið gert með
lögum að taka sér svokallaðar starfsábyrgðar-
tryggingar. Við getum sagt að sú þróun hafi nú
staðið í um fimm til tíu ár. Þar er bótarétturinn æði
ríkur. Verði til dæmis endurskoðandanum á mis-
tök og viðskiptavinurinn fyrir fjárhagslegu tjóni,
þá á hann bótarétt úr þessari vátryggingu. Með
sjúklingatryggingunni er verið að lögbjóða eins
konar starfsábyrgðartryggingu, sem tryggir neyt-
endum sem eiga samskipti við heilbrigðisstéttir,
lágmarksneytendavernd. En sjúklingatryggingin
er eflaust mun flóknari í framkvæmd en ýmsar
aðrar tryggingar, þó þær geti verið snúnar líka, og
þar af leiðandi verður hún dýrari fyrir þær sakir.
Fimmtíu þúsund króna gólfið skapar ákveðið
vandamál svo að einfalt dæmi sé tekið. Við sem
fáumst við vátryggingar vitum að það getur kostað
meira en fimmtíu þúsund krónur að sannreyna að
viðkomandi eigi bótarétt úr tryggingunni, eða eigi
hann ekki, nái upphæðin ekki tilskyldu lágmarki.
Framkvæmdin, það er uppgjör líkamstjóna, er
flókið og vandasamt verk. Við þurfum að leita á
náðir margra sérfræðinga, fyrst og fremst lækna
sjálfra. Við þurfum læknisvottorð af ýmsum toga,
mat og matsgerðir sem eru viðamiklar og
kostnaðarsamar. Ef litið er á lögmanninn eða
endurskoðandann er ljóst að starfsábyrgðar-
trygging þeirra tekur ekki til líkamstjóns."
Verður þá ekki tilhneiging til að œtla að bœtur nái
alltaftilskyldu lágmarki?
„Vátryggjendur verða að halda sig við laganna
hljóðan. Við verðum að sníða skilmálana og bóta-
sviðið nákvæmlega eftir því sem við teljum að
lögin ætlist til. Mér skilst að margar af þeim
kvörtunum sem koma inn á borð landlæknis séu
ekki varðandi bein tjón heldur frekar vegna eins
konar samskiptavandamála, til dæmis skorts á
upplýsingum, að málum hafi ekki verið vísað í
réttan farveg eða að fólki sé eitthvað misboðið.
Fæst af þessu veldur fólki fjárhagstjóni. Það sem
mótar iðgjöldin í vátryggingum almennt er fyrst
og fremst tjónakostnaðurinn. Við getum ekki
verið með hentistefnu varðandi tjónin. Slíkt kæmi
þá niður á vátryggingartakanum í formi hærri ið-
gjalda. Ákvörðun iðgjalds er að sjálfsögðu í hönd-
um hvers vátryggingafélags fyrir sig. Ýmsir verða
, , . , ... , , Siemar Ármannsson.
þo að koma sameiginlega að þvi að mota
skilmálana og þar með bótasvið sjúklingatrygg-
ingarinnar. Mörg álitaefni eiga svo eftir að koma
upp á næstu árum eins og gengur, þegar um er að
ræða nýja lögboðna vátryggingu. “
Áhrif Karvelslaganna á tíðni mála
Nú hefur reynsla frá Danmörku sýnt að nokkuð
hliðstœð trygging þar í landi fór fremur hœgt afstað.
Býst þú við því að svo verði einnig hér á landi?
„Við rennum auðvitað mjög blint í sjóinn. Upp-
lýsingar varðandi tíðni tjóna hér á landi, eðli
þeirra og fjárhagslegt umfang eru af mjög
skornum skammti. Við reynum að sjálfsögðu að
afla okkur upplýsinga erlendis frá eftir því sem
unnt er. Engan veginn er þó gefið að þær upp-
lýsingar falli að íslenskum raunveruleika eða
íslensku lagaumhverfi. I Danmörku taka lögin til
að mynda fyrst og fremst til stofnana í eigu hins
opinbera en einkarekin læknisþjónusta stendur
utan ramma laganna. Eg er reyndar nokkuð viss
um að framkvæmd laganna fer ekki hægt í gang.
Við erum að hluta búin að taka út upphitunar-
tímabilið á meðan Karvelslögin voru í gildi.“
Kostir laganna
„Að flestu leyti er þessi löggjöf auðvitað mjög góð út
frá sjónarhóli neytandans. Honum er tryggður lág-
marksréttur og getur sótt frekari rétt eftir öðrum
leiðum, sé slíkur réttur fyrir hendi. En þessi löggjöf er
einnig allgóð góð fyrir lækna og heilbrigðisstofnanir.
Á vissan hátt er tekinn frá þeim kaleikur. Með
lögunum er því nefnilega slegið föstu að hafi atvik
gerst, sem fellur undir lögin um sjúklingatryggingu,
skapi það sjúklingi ótvíræðan bótarétt. I því efni
skiptir ekki máli, hvort um sök einhvers hafi verið að
ræða eða ekki. Þá þarf ekki að grufla meira í því og
læknirinn ekki að leggjast í einhverja hörkuvörn,
reyna að bera af sér sakir og taka jafnvel afstöðu
gegn sjúklingi sínum. Að þessu leyti held ég að
læknar geti litið á lögin sem nokkra réttarbót fyrir sig
einnig."
-aób
Læknablaðið 2000/86 895