Læknablaðið - 15.01.2001, Blaðsíða 12

FRÆÐIGREINAR / RITSTJÓRNARGREIN
reykbindindis voru þrír fjórðu þeirra sem voru í
reykbindindi eftir fyrstu sjö vikurnar farnir að reykja
aftur og marktækur munur milli samanburðar-
hópanna var ekki lengur til staðar.
Algengustu aukaverkanir búprópíons eru
svefntruflanir (30-40%), munnþurrkur (10%) og
ógleði (13). í rannsókn Hurts (9) urðu 5-8% að hætta
á búprópíoni vegna aukaverkana en í 5% í
lyfleysuhópi. í rannsókn Jorenbys (10) voru
samsvarandi tölur 12% fyrir búprópíon, 7% fyrir
nikótínplástur, 11% fyrir búprópíon og nikótín-
plástur og 4% fyrir lyfleysuhóp. Fyrri tilraunir með
búprópíon, sem lyf gegn þunglyndi, bentu til
aukinnar hættu á krampa og hækkuðum blóðþrýst-
ingi. Krampar tengdust styrk lyfsins í sermi og var
áhættan 0,1% við 300mg á dag og 0,4% við 450mg á
dag (5). Áhættan var meiri hjá þeim sem höfðu fyrri
sögu um krampa, heilaáverka eða drykkjusýki. Við
notkun á 150mg forðatöflum með dagskömmtum
300mg á dag, gefið í tveimur skömmtum, virðist tíðni
krampa ekki vera meiri en 1/1000. Með forða-
töflunum frásogast lyfið hægar og hugvirku áhrifin
koma ekki eins snöggt. Lyfinu skal alls ekki ávísa
þeim sem hafa flogaveiki eða þar sem hætta er á
krömpum. Hluti þeirra sem vilja hætta að reykja eru
þegar á lyfjum gegn þunglyndi. Nauðsynlegt getur
verið að minnka skammta þeirra lyfja ef umbrot
búprópíons er á sama stað í lifrinni.
Búprópíon er einfalt í notkun og losar neytandann
strax við nikótín. Pað er lítið eða ekki ávanabindandi,
virkar gegn þunglyndi og má sameina nikótínlyfjum
ef þörf krefur. Ókostir þess eru að við mikil
fráhvarfseinkenni reykinga er ekki hægt að auka við
skammta líkt og gera má við nikótínlyf. Hátt verð og
svefntruflanir geta líka spillt íyrir. Krampaáhætta
virðist lítil ef gagnábendingar eru virtar og forða-
töflur notaðar. ítarlegri rannsóknir á virkni búpró-
píons eru nauðsynlegar meðal annars til að meta
betur notagildi þess borið saman við nikótínlyf. Paö
er einnig þörf á fleiri rannsóknum þar sem fleiri lyf
eru gefin samtímis með það fyrir augum að minnka
hættu á að reykingar taki sig upp þegar frá líður.
Nikótín er það efni í tóbaki sem viðheldur
reykingum og þess vegna er eðlilegt að heimila
nikótínlyf í lausasölu fyrst sígarettur eru seldar í
lausasölu. Reykingamenn sem hætta upp á eigin
spýtur og nota nikótínlyf auka líkur sínar á
reykbindindi úr um 5% í 10% (3). Ef þeir fara að
reykja aftur er ólíklegt að ná betri árangri með sömu
aðferð. Þá getur komið til kasta læknis að ráðleggja
næsta skref. Við slíka tilraun til reykbindindis geta
reykingamenn aukið líkur sínar á reykbindindi úr
10% í 20% ef þeir nota búprópíon og/eða nikótínlyf
(14-15). Nórtryptilín er lakari valkostur á þessu stigi.
Ekki er unnt að fullyrða að búprópíon sé betra en
nikótínlyf eða öfugt en það ætti í öllu falli ekki að
ávísa búprópíoni nema eftir viðtal og skoðun. Við
valið þarf að taka tillit til vilja sjúklings, fyrri tilrauna
til að hætta að reykja, aukaverkana, ávinnings af
reykbindindi og annarra þátta. Kostnaðargreining
setur aðgerðir gegn reykingum hátt á lista yfir
skynsamlega nýtingu fjármuna í heilbrigðisþjónustu.
Búprópíon er góð viðbót í vopnabúrið og fyrsta
nýja lyfið gegn reykingum í 15 ár sem ekki er nikótín.
Það er virkt gegn reykingum og skapar sóknarfæri til
að bæta heilsu einstaklinga og þjóða. í dag reykja
25% íslendinga á aldrinum 18-69 ára. Einn af
hverjum tveimur sem reykja ævilangt deyja ótíma-
bærum dauða vegna reykingasjúkdóma. Lyfjameð-
ferð þegar hætt er að reykja hefur sannað gildi sitt og
er með virkustu leiðum sem þekktar eru að varanlegu
reykbindindi.
Heimildir
1. Neal L. Benowitz. Nicotine Toxicity. In: Ferrence R, Slade J,
Room R, Pope M, eds. Nicotine and Public Health.
Washington: United Book Press; 2000:65-76.
2. Silagy C, Mant D, Fowler G, Lancaster T. Nicotine
replacement therapy for smoking cessation (Cochrane
Review). ln: The Cochrane Library, Issue 3, 1999. Oxford:
Update Software. [Context Link]
3. Hughes JR, Goldstein MG, Hurt RD, Shiffman S. Recent
advances in pharmacotherapy of smoking. JAMA 1999; 281:
72-6.
4. Hughes JR, Stead LF, Lancaster T. Anxiolytics and
antidepressants for smoking cessation (Cochrane Review). In:
The Cochrane Library, Issue 3, 2000. Oxford: Update
Software. [Medline Link]
5. Benowitz NL, Peng MW. Non-nicotine pharmacotherapy for
smoking cessation. Mechanisms and prospects. CNS Drugs
2000:13: 256-85.
6. Blondal T, Gudmundsson LJ, Tomasson K, Jonsdottir D,
Hilmarsdottir H, Kristjansson F, et al. The effects of fluoxetine
combined with nicotine inhalers in smoking cessation - a
randomized trial. Addiction 1999; 94:1007-15.
7. Hall SM, Reus VI, Munoz RF, Sees KL, Humfleet G, Hartz
DT, et al. Nortriptyline and cognitive-behavioral therapy in
the treatment of cigarette smoking. Arch Gen Psychiatry 1998;
55: 683-90.
8. Prochazka AV, Weaver MJ, Keller RT, Fryer GE, Licari PA,
Lofaso D. A randomized trial of nortriptyline for smoking
cessation. Arch Intern Med 1998; 158: 2035-9.
9. Hurt RD, Sachs DPL, Glover ED, Offord KP, Johnston JA, et
al. A comparison of sustained-release bupropion and placebo
for smoking cessation. N Engl J Med 1997; 337: 1195-202.
10. Jorenby DE, Leischow SJ, Nides MA, Rennard SI, Johnston
JA, Hughes AR, et al. A controlled trial of sustained-release
bupropion, a nicotine patch, or both for smoking cessation. N
Engl J Med 1999; 55: 685-91.
11. Hays JT, Hurt RD, Rigotti N, Niaura R, Gonzales D, Durcan
MJ, et al. A randomized controlled trial of sustained-release
bupropion for pharmacologic relapse prevention following
smoking cessation. Ann Behav Med. In press 2000.
12. Hays JT, Hurt RD, Wolter TD, Buist AS, Niaura R, Rigotti N,
et al. Bupropion-Sr for relapse prevention [abstract]. Society
for Research on Nicotine and Tobacco Annual Conference;
2000 Feb 18-20; Arlington VA 2000. [Fulltext Link] [Medline
Link]
13. Goldstein MG. Bupropion sustained release and smoking
cessation. J Clin Psychiatry 1998; 59/Suppl 4: 66-72.
14. RCP 2000. Non-nicotine medications for treating nicotine
addiction. In: Nicotine Addiction in Britain. London: Royal
College of Physicians; 2000: 147-151.
15. Fiore MC, Bailey WC, Cohen SJ, Dorfman SF. Goldstein MG,
Gritz ER, et al, eds. Treating Tobacco Use and Dependence.
Clinical Practice Guideline. Rockville, MD: U.S. Department
of Health and Human Services, Public Health Service; June
2000.
12 Læknablaðið 2001/87