Læknablaðið - 15.05.2001, Side 30

FRÆÐIGREINAR / FÓSTURGREINING
0.09cm
13 Mar 01
08:34:00
Tib0.3 MÍO
Fr #148 8.1
13 Mar 01
08:38:00
Tfb0.3 MI0.8
Fr #105 10.7cr
FOSTURGREININGADEILD C7-4 40R OB/Tl
FOSTURGREININGADEILD C7-4 40R OB/Tl
XTL
Map3
130dB/C 4
Persisl Med
Fr Rate Med
2D OpfcGen
Map 3
130dB/C 4
Persist Med
Fr Rate Med
2D OptiGen
Myndir 3a og 3b. Á ómmynd 3a sést ófullnœgjandi stœkkun fósturs til að hœgt sé að framkvœma hnakkaþykktarmælingu. Fóstrið þarfað ná yfir nœr
allan skjáinn, svipað og sést á mynd 3b til að hœgt sé að framkvœma hnakkaþykktarmœlingu.
húðar að innri brún mjúkvefja.
Mynd 4b. Hér er sýnd rétt staðsetning mœlikrossa.
Heimild: Nicolaides KH, Sebire NJ, Snijders RJM. The 11-14-week scan. The diagnosis of fetal
abnormalities. New York, London: The Partehenon Publishing Group; 1999. Birt með góðfúslegu leyfi
útgefanda.
hnakkaþykktar en það er vel þekkt til dæmis í
einstæðu X litnings (monosomy X, Tumers heilkenni)
þar sem vanþroski (hypoplasia) er í sogæðakerfi (13).
M hafa verið settar fram þær hugmyndir að bæði
blóðleysi og lítið prótínmagn hjá fóstri geti á
samverkandi hátt valdið fósturbjúg, en hvort unr sig
er vel þekkt orsök almenns bjúgs (hydrops) hjá fóstri
(14). Veirusýkingar hafa einnig verið nefndar en
mikilvægust er vafalaust parvóveiran. Lýst hefur
verið sýkingu mæðra með parvóveiru þar sem
tímabundinn fósturbjúgur varð við 12-22 vikur en
börnin fæddust heilbrigð eftir fulla meðgöngu (15).
Hnakkaþykktarmæling: aðferð
og gæðaeftirlit (audit)
Mæling á hnakkaþykkt er framkvæmd í þykktar-
skurði (sagittal sniði) sem er sama snið og haus-daus
lengd fósturs er mæld í (myndir 2a og 2b). Mikilvægt
er að stækka myndina þannig að hún nái yfir
meirihluta skjásins, helst þannig að hver hreyfing á
mælistiku nemi 0,1 mm (myndir 3a og 3b). Fóstrið má
ekki vera of reigt því það skapar óeðlilega aukningu á
hnakkaþykkt en heldur ekki of beygt því beyging
(flexion) veldur því að hnakkaþykktin virðist minni.
Mælt er yfir hálssvæði (cervical spine) frá innri brún
húðar að innri brún mjúkvefja (myndir 4a og 4b).
Mælingin er endurtekin nokkrum sinnum og sú
stærsta notuð við útreikning á líkindamati. Mikilvægt
er að greina líknarbelg frá húð fósturs, en þau eru
svipuð ásýndar við ómun og líkjast þunnri himnu.
Helst þarf að sjá fóstrið hreyfa sig til að geta greint
líknarbelg frá húð og þá annað hvort bíða eftir
hreyfingum eða ýta við fóstrinu. Hnakkaþykktar-
mælingu má gera þegar haus-daus lengd er á bilinu
45-84 mm eða við 10 vikna þriggja daga til 13 vikna
sex daga meðgöngu. Langoftast er hægt að gera

418 Læknablaðið 2001/87