Læknablaðið - 15.05.2001, Qupperneq 87

UMRÆÐA & FRÉTTIR / HEIMILISLÆKNINGAR
sem getur verið bæði kostnaðarsamt og ófull-
nægjandi.
Pað er skoðun mín að þrátt fyrir miklar framfarir í
upplýsingatækni og almenna tölvuvæðingu í
heilbrigðiskerfinu hérlendis þá stöndum við ná-
grannaþjóðum okkar mun aftar í að upplýsa hvert
annað um afdrif sjúklinga okkar. Þetta er grund-
vallaratriði varðandi öryggi þeirra, en einnig for-
senda þess að læknar geti unnið starf sitt af fag-
mennsku."
Byrja þarf á rótinni
Sérðu leiðir til að auka hlut heimilislcekninga?
„Já, ég held það eigi að byrja í rótinni, það er að
segja í grunnnámi í læknisfræði. Þar þarf að opna
augu unglækna fyrir gildi fagsins þannig að þeir fái
mjög fljótt á tilfinninguna að þetta sé jákvæður
kostur og fari gegnum grunnnámið með það í huga.
Unglæknar eru aldir meira og minna upp á
sjúkahússtofnunum og þar af leiðandi fá þeir ekki þá
innsýn í heimilislækningar sem skyldi, þótt þær séu
vissulega hluti af náminu. Ef þeir kynntust heimilis-
lækningum betur á námstímanum og sæju þær sem
áhugaverðan kost meðal starfsfélaga sinna, þá býst
ég við að það breytti miklu. Við höfum skipst á
skoðunum um hvernig best sé að hvetja lækna til að
nema heimilislækningar. Þetta er mjög gefandi starf
og býður upp á mörg tækifæri. Heildræn og samfelld
samskipti við einstaklinga og fjölskyldur er botnlaus
brunnur tækifæra til að þroskast faglega en víkkar
einnig sjóndeildarhringinn og dýpkar skilninginn á
tilverunni í meira mæli en nokkur önnur sérgrein
læknisfræðinnar. Til þess að heimilislækningar verði
eftirsóknarverður kostur fyrir lækna þurfa
starfsaðstæður að vera góðar, fjölbreytileiki í starfi,
góðir möguleikar til símenntunar, launakjör sam-
bærileg við það sem gerist í öðrum sérgreinum og
starfið þarf að njóta almennrar virðingar Við slíkar
aðstæður gætu jafnvel læknar í öðrum sérgreinum
verið tilbúnir að endurmennta sig til þessa starfs til að
flýta fyrir endurnýjun í stéttinni. Tækifæri og
efniviður til rannsókna eru einnig óþrjótandi ef
mannskapur og fjármagn væri nægilega fyrir hendi.
Hér er lítil hefð fyrir því að menn stundi heimilis-
lækningar sem hlutastarf á móti starfi við rannsóknir,
eins og víða gerist hjá nágrannþjóðum okkar. Af
kostnaðarástæðum hafa lengst af verið litlir mögu-
leikar hérlendis til rannsókna en með auknu sam-
starfi á alþjóðavettvangi til að mynda í tenglsum við
Evrópusambandið hafa komið til ný tækifæri. Hins
vegar finnst mér mikill hugur í þeim sem ég hef rætt
þetta við og flestir ákveðnir í að reyna að auka hlut
rannsókna og finna til þess einhver tiltæk ráð. Helsti
Prándur í Götu hér er tímaleysi og skortur á afleys-
ingalæknum fyrir þá sem vilja taka sér rann-
sóknarleyfi. Heimilislæknar sem fara út í rannsóknir
nú lækka yfirleitt í tekjum ef þeir fá ekki styrk, eða
verða að stunda rannsóknir utan vinnutíma. En
starfið er krefjandi og vinnudagur langur og það
hefur sýnt sig að það eru ekki nema einstaka
ofurhugar sem treysta sér til þess. Ef við hlúum vel að
öllum þessum atriðum eru líkur á að jákvæðari
straumar fari að leika um okkur. En mikilvægast af
öllu er þó trú okkar sjálfra á tilgang greinarinnar því
annars tekst okkur ekki að hrífa aðra með okkur.“
Breyting á einum stað hefur áhrif á allt kerfið
„Kröfurnar sem gerðar eru til heimilislækna eru að
breytast. Allar breytingar sem gerðar eru annars
staðar í heilbrigðiskerfinu hafa einnig áhrif á starf
okkar. Styttur legutími á sjúkrahúsum, fleiri aðgerðir
á dagdeildum og einkastofum eru meðal þess sem
eykur þörfina á þjónustu við fólk utan sjúkra-
húsanna. Þetta eykur til dæmis álagið á heima-
hjúkrunina sem rekin er af heilsugæslunni því fólk er
lengur að jafna sig eftir heimkomu og þarf meiri
aðhlynningu. Aukið langlífi gerir einnig nýjar kröfur
til heilbrigðiskerfisins. En ef mannafli er til staðar er
það á margan hátt gefandi að takast á við ný
verkefni.“
Þú nefndir áðan að við gætum miðlað ýmsu til
annarra þjóða, hverju heist?
„Smæð þjóðarinnar ætti að gera okkur auðveldar
um vik að skipuleggja heilbrigðisþjónustuna og að
sumu leyti stöndum við okkur vel. Almennt er betra
aðgengi hér á landi að þjónustu en gerist annars
staðar. Islenskt samfélag er fremur einsleitt í
samanburði við önnur lönd Evrópu þar sem íbúar
eru af ólíku bergi brotnir og stéttaskipting meiri.
Fjölbreyttur bakgrunnur lækna hérlendis sem sótt
hafa framhaldsnám í ýmsum löndum og möguleiki
lækna hér á að sækja símenntun til margara staða
hefur komið íslensku heilbrigðiskerfi til góða og ætti
það að vera öðrum þjóðum hvatning til að nýta
sameiginlegan vinnumarkað og taka okkur þar til
fyrirmyndar. Eg hef áður nefnt að hér er yfirleitt búið
vel að okkur með húsnæði og vinnuaðstöðu sem ætti
að vera öðrum til eftirbreytni. Heimilislækningar eru
þannig fag að það er kostur ef sérnámið fer að hluta
til fram í heimalandi viðkomandi læknis, því það
skiptir mjög miklu máli að þekkja vel það heil-
brigðiskerfi sem maður starfar í, innviði þess og
innbyrðis tengsl. Pað er töluvert um að læknar hefji
sérnámið hér heima en bæti síðan við það erlendis til
að víkka sjóndeildarhringinn og öðlast meiri reynslu.
Við höfum ágæt sambönd í gegnum eldri starfsfélaga
og því er tiltölulega auðvelt fyrir okkur að komast í
framhaldsnám. “
En lœrum við ekki ýmislegt fleira af öðrum
Evrópuþjóðum, er það en það sem þú hefiir þegar
nefnt?
„Jú, það er ótalmargt. Við skiptumst mikið á
skoðunum um hvernig staðið er að símenntun,
fyrirkomulagi starfsins og hvernig hægt er að reyna
Læknablaðið 2001/87 475