Læknablaðið - 15.10.2001, Side 25

FRÆÐIGREINAR / IFARANDI SVEPPASYKINGAR
alvarlegir sjúkdómar eru til staðar er dánartíðni talin
nálægt 100% (22).
IV. Sýkingar með Aspergillus myglusveppum: Tvö
börn greindust með ífarandi sýkingar af völdum A.
fumigatus á rannsóknartímabilinu. Bæði voru með
brátt eitilfrumuhvítblæði og voru með eða höfðu ver-
ið með hvítkornafæð. ífarandi Aspergillus sýkingar
herja oftast á sjúklinga með illkynja blóðsjúkdóma
og eftir líffæraígræðslur (23). Greining sýkinganna er
erfið. Rannsóknir sem stuðst er við í greiningu eru
ræktun úr vefjasýnum, myndgreining og leit að
Aspergillus mótefnavökum í blóði. Aspergillus sp.
ræktast hins vegar aðeins frá 50% áhættusjúklinga
sem hafa sannaða eða líklega lungnasýkingu (24,25).
Mikilvægt er að hafa þessar sýkingar í huga þegar
áhættusjúklingar eiga í hlut. í umfangsmikilli
svissneskri rannsókn kom í ljós að klínískur grunur
lék á þessari greiningu í aðeins 60% tilvika áður en
hún lá fyrir og dánartíðni var gríðarlega há eða 94%
(26). Að sama skapi er dánartíðni sjúklinga með mið-
taugakerfissýkingar af völdum Aspergillus sp. mjög
há, eða yfir 80% (27,28). Lungu eru algengasti sýk-
ingarstaðurinn, en talið er að sýkingin berist þaðan til
annarra líffæra, þar með talið miðtaugakerfis (23).
Bæði börnin sem greint er frá í þessari rannsókn
læknuðust af sýkingunni, sem var annars vegar í heila
og hins vegar í lungum, og er það mjög góður árangur
Kjörmeðferð Aspergillus sýkinga í miðtaugakerfi
felst í gjöf öflugra sveppalyfja og brottnámi á sýktum
vef þegar þess er kostur (29). Þeirri meðferð var beitt
hér og hefur það eflaust stuðlað að því hversu vel
sjúklingnum farnaðist.
Sveppasýkingar eru vaxandi vandamál og dánar-
tíðni af þeirra völdum er há. Því hefur áhugi manna
mjög beinst að bættri lyfjameðferð og þróun nýrra
sveppalyfja. Ný lyf af tríasól flokki hafa litið dagsins
ljós, svo sem vorikonasól og pósakonasól (30,31). Þá
hefur gamla sveppalyfið amfóterisín B verið fært í
nýjan búning sem lípósómal- og lípíð-komplex amfó-
terisín B. Þessi breyting hefur orðið til þess að lyfið
þolist mun betur, enda þótt áhöld séu um hvort horf-
ur sjúklinga hafi batnað (32). Að síðustu ber að nefna
algerlega nýjan flokk sveppalyfja, glúkan-synþasa
hemla (33). Eitt slíkt lyf, caspofungin hefur nýlega
verið skráð erlendis. Standa vonir til að þessar nýj-
ungar í lyfjameðferð eigi eftir að bæta horfur alvar-
lega veikra sjúklinga með sveppasýkingar.
Þessi rannsókn sýnir að marktæk aukning hefur
orðið á ífarandi sveppasýkingum hjá börnum hér-
lendis á undanförnum 20 árum. Aukninguna má að
verulegu leyti rekja til aukins fjölda fyrirbura, en
einnig koma þessar sýkingar fyrir hjá bömum með
ónæmisbælingu og illkynja sjúkdóma. Þar sem horfur
eru slæmar skiptir miklu að hafa ofangreindar sýk-
ingar í huga og bregðast fljótt við. Vonir standa til að
bættar greiningaraðferðir og öflugri lyf eigi eftir að
bæta horfur þessara alvarlega veiku barna.
Þakkir
Rannsókn þessi var styrkt af Sjóði Kristínar Björns-
dóttur, fyrrverandi starfsmanns Sameinuðu þjóð-
anna og Vísindasjóði Landspítalans. Örn Ólafsson
fær þakkir fyrir tölfræðilega ráðgjöf.
Heimildir
1. Kossoff EH, Buescher ES, Karlowicz MG. Candidemia in a
neonatal intensive care unit: trends during fifteen years and
clinical features of 111 cases. Pediatr Infect Dis J 1998; 17:504-8.
2. Voss A, Kluytmans JA, Koeleman JG, Spanjaard L, Vanden-
broucke-Grauls CM, Verbrugh HA, et al. Occurrence of yeast
bloodstream infections between 1987 and 1995 in five Dutch
university hospitals. Eur J Clin Microbiol Infect Dis 1996; 15:
909-12.
3. Stamos JK, Rowley AH. Candidemia in a pediatric popula-
tion. Clin Infect Dis 1995; 20: 571-5.
4. MacDonald L, Baker C, Chenoweth C. Risk factors for candi-
demia in a children's hospital. Clin Infect Dis 1998; 26: 642-5.
5. Reef SE, Lasker BA, Butcher DS, McNeil MM, Pruitt R,
Keyserling H, et al. Nonperinatal nosocomial transmission of
Candida albicans in a neonatal intensive care unit: prospective
study. J Clin Microbiol 1998; 36:1255-9.
6. Gozdasoglu S, Ertem M, Buyukkececi Z, Yavuzdemir S,
Bengisun S, Ozenci H, et al. Fungal colonization and infection
in children with acute leukemia and lymphoma during
induction therapy. Med Pediatr Oncol 1999; 32: 344-8.
7. Saiman L, Ludington E, Pfaller M, Rangel-Frausto S, Wiblin
RT, Dawson J, et al. Risk factors for candidemia in neonatal
intensive care unit patients. The national epidemiology of
mycosis survey study group. Pediatr Infect Dis J 2000; 19: 319-
24.
8. Meunier F, Aoun M, Bitar N. Candidemia in immunocompro-
mised patients. Clin Infect Dis 1992; 14/Suppl 1: S120-S125.
9. Anttila VJ, Elonen E, Nordling S, Sivonen A, Ruutu T, Ruutu
P. Hepatosplenic candidiasis in patients with acute leukemia:
incidence and prognostic implications. Clin Infect Dis 1997; 24:
375-80.
10. Huttova M, Kralinsky K, Horn J, Marinova I, Uigova K, Fric J,
et al. Prospective study of nosocomial fungal meningitis in
children - report of 10 cases. Scand J Infect Dis 1998; 30:485-7.
11. Arisoy ES, Arisoy AE, Dunne WM Jr. Clinical significance of
fungi isolated from cerebrospinal fluid in children. Pediatr
Infect DisJ 1994; 13:128-33.
12. Groll AH, Kurz M, Schneider W, Witt V, Schmidt H,
Schneider M, et al. Five-year-survey of invasive aspergillosis in
a paediatric cancer centre. Epidemiology, management and
long-term survival. Mycoses 1999; 42: 431-42.
13. Barnes AJ, Oppenheim BA, Chang J, Morgenstern GR,
Scarffe JH. Early investigation and inititation of therapy for
invasive pulmonary aspergillosis in leukaemic and bone
marrow transplant patients. Mycoses 1999; 42: 403-8.
14. Benjamin DK, Ross K, McKinney RE, Benjamin DK, Auten
R, Fisher RG. When to suspect fungal infection in neonates: A
clinical comparison of Candida albicans and Candida para-
psilosis fungemia with coagulase-negative staphylococcal
bacteremia. Pediatrics 2000; 106: 712-8.
15. Phillips JR, Karlowicz MG. Prevalence of Candida species in
hospital-acquired urinary tract infections in a neonatal
intensive care unit. Pediatr Infect Dis J 1997; 16: 190-4.
16. Hughes WT, Flynn PM. Candidiasis. In: Feigin RD, Cherry JD,
eds. Textbook of pediatric infectious diseases. 4th ed. Phila-
delphia, Pennsylvania: WB Saunders Company; 1998:2303-13.
17. Levy I, Rubin LG, Vasishtha S, Tucci V, Sood SK. Emergence
of Candida parapsilosis as the predominant species causing
candidemia in children. Clin Infect Dis 1998; 26:1086-8.
18. Brown J, Froese-Fretz A, Luckey D, Todd JK. High rate of
hand contamination and low rate of hand-washing before
infant contact in a neonatal intensive care unit. Pediatr Infect
Dis J 1996; 15: 908-10.
19. Price MF, LaRocco MT, Gentry LO. Fluconazole susceptibili-
ties of Candida species and distribution of species recovered
from blood cultures over a 5-year period. Antimicrob Agents
Chemother 1994; 38:1422-7.
20. Berenguer J, Buck M, Witebsky F, Stock F, Pizzo PA, Walsh TJ.
Lysis-centrifugation blood cultures in the detection of tissue-
proven invasive candidiasis. Disseminated versus single-organ
infection. Diagn Microbiol Infect Dis 1993; 17:103-9.
21. Ludviksson BR, Thorarensen O, Gudnason T, Halldorsson S.
Læknablaðið 2001/87 789