Læknablaðið - 15.10.2001, Blaðsíða 71

UMRÆÐA & FRETTIR / LOFTFÉLAGIÐ

Hinir gleymdu sjúkdómar
Forystumenn Loftfélagsins.
Loftfélagið, áhugafólk um öndun
Loftfélagið, áhugafólk um öndun, nefnist sam-
starfsverkefni sem vinnuhópur á vegum landlæknis-
embættisins, tóbaksvarnarnefndar, Félags lungna-
hjúkrunarfræðinga og GlaxoSmithKline hefur
hrundið af stað. Meðal þess sem samstarfsverkefnið
beinist að er endumýjun blástursmælitækja (spiro-
metry) á heilsugæslustöðvum um land allt. Ört vax-
andi tíðni lungnasjúkdóma, sér í lagi langvinnrar
lungnateppu, kallar að mati samstarfsaðilanna á
víðtækt samstarf innan heilbrigðiskerfisins. Talið er
að 16.000 til 18.000 manns þjáist af völdum lang-
vinnrar lungnateppu hér á landi.
Orsökin fyrir því að tíðni langvinnrar lungna-
teppu hefur aukist, er aðallega sú að fjölmennir
árgangar áranna 1930 til 1965 eru að færast upp
aldursstigann, en reykingar hafa verið nokkuð út-
breiddar meðal þeirra. Um 90% þeirra sem þjást
af völdum sjúkdómanna eru reykingamenn.
Haldi fram sem horfir er talið að langvinnir
lungnateppusjúkdómar verði þriðja algengasta
dánarorsökin hér á landi á næstu 20 árum. Jafn-
framt má gera ráð fyrir því að öryrkjum af völdum
þeirra fjölgi. I dag eru þeir 12. algengasta orsök
örorku hér á landi en að öllu óbreyttu mun lang-
vinn lungnateppa verða fimmta algengasta orsök
örorku.
Pessir illvígu sjukdómar eru í sókn víðast hvar í
heiminum um þessar mundir. Af þeim sökum var
ýtt úr vör í apríl síðastliðnum alþjóðlega átakinu
COPD-GOLD, sem miðar að því að auka vitund
jafnt heilbrigðisyfirvalda sem almennings á þess-
um vaxandi vanda. Langvinnir lungnateppusjúk-
dómar hafa meðal annars verið nefndir „hinir
gleymdu sjúkdómar“ sökum þess hversu mjög þeir
hafa orðið útundan í vitund almennings.
Fyrir tilstuðlan Loftfélagsins munu alls 26
heilsugæslustöðvar, eða um þriðjungur allra
heilsugæslustöðva, fá ný blástursmælitæki af gerð-
inni Spiro 2000 til eignar. Straum af kostnaði við
kaup á tækjunum stendur GlaxoSmithKline, en
fyrirtækið mun ásamt öðrum aðilum vinnuhópsins
fylgja afhendingunni eftir meðal annars með út-
gáfu fræðsluefnis og með kynningarfundum, þar
sem starfsfólki heilsugæslustöðvanna gefst kostur
á að kynna sér tækin. Heilsugæslustöðvarnar voru
valdar í samráði við landlækni, að lokinni athugun
á tækjakosti heilsugæslustöðva á landinu til blást-
ursmælinga.
Vonir standa til að hin nýju tæki muni, ásamt
fræðslu- og upplýsingastarfi Loftfélagsins, verða til
þess að lungnaeftirlit með blástursmælingum verði
að föstum lið innan heilsugæslunnar. Helsti vand-
inn sem heilbrigðiskerfið stendur frammi fyrir
samfara aukinni tíðni langvinnra lungnateppu-
sjúkdóma er, hversu seint á sjúkdómsferlinu þeir
greinast, með þeim afleiðingum að fáum úrræðum
er til að dreifa.
Jafnframt bendir Loftfélagið á að með reglu-
bundnum blástursmælingum megi auka til muna
tiltækar upplýsingar um ástand lungnaheilbrigðis
hverju sinni, sem aftur mun gera ákvarðanir innan
heilbrigðiskerfisins á þessu sviði markvissari en
ella.
Ur fréttatilkynningu
Læknablaðið 2001/87 835