Læknablaðið - 15.10.2001, Blaðsíða 39

FRÆÐIGREINAR / BARNALÆKNINGAR
Number of events
175
Q Obstructive apnea
(number)
H Hypopnea (number)
n 02 desaturations
4-9% (number)
□ 02 desaturations
10-20% (nuniber)
□ Apnea/hypopnea
index (AHI)
B Oxygen/desaturation
index (ODI)
Figure 1. Icelandic
children with sleep
disorders. Results from
sleep studies showing the
mean number of episodes
ofobstructive apneas,
hypopneas, oxygen
desalurations (4-9% and
10-20%), apnea/hypopnea
index (AHI) and oxygen-
desaturation index (ODI).
Mean data are presented
for: children with
obstructive sleep apneas
(OSA) (n=46, leftpanel),
gastroesophageal reflux
disease (GERD) (n=69,
middle panel), and asthma
(n=28, right panel).
OSA: obstructive sleep apnea
GERD: gastroesophageal
reflux disease
Rannsóknin sýnir að vélindabakflæði veldur rösk-
un á öndunarmunstri barna í svefni. Fyrri rannsóknir
sýna að kæfisvefn leiðir til aukins neikvæðs þrýstings
í loftvegum og fleiðruholi sem aftur getur haft áhrif á
stöðu hringvöðvans við maga og vélindaop og stuðl-
að að auknu bakflæði. Þrýstingur í vélinda var ekki
mældur í þessari rannsókn en fyrirhugað er að hanna
sérstakan nema sem má sameina sýrunemanum og
þannig verði hægt að mæla þrýsting í neðri hluta
vélinda samtímis mælingu á sýrustigi. Aðrar rann-
sóknir hafa sýnt að börn með astma og einkenni um
vélindabakflæði hafi sum hver verið með yfirþanin
lungu. Þensla lungnanna leiðir til aukins þrýstings í
kviðarholi sem eykur líkur á vélindabakflæði. Bak-
flæðið getur svo aftur haft áhrif á lungnastarfsemi
með því að stuðla að berkjusamdrætti, aukinni slím-
framleiðslu í öndunarvegi og lækkaðri súrefnismett-
un í blóði hjá þessum einstaklingum (12,13). Fyrir-
hugaðar eru nánari rannsóknir á þessu samspili með
nýjum öndunarmælingartækjum sem fyrirhugað er
að kaupa til barnadeildar Landspítala.
Svefnrannsóknirnar voru framkvæmdar til grein-
ingar svefntruflana hjá börnum sem leitað var með til
barnadeildar Sjúkrahúss Reykjavíkur (nú Land-
spítala Fossvogi) vegna svefnröskunareinkenna. Þótt
rannsóknimar hafi ekki verið gerðar í vísindaskyni,
veita niðurstöður þeirra mikilvægar klínískar upplýs-
ingar. Aðalábendingar fyrir svefnrannsóknunum,
talið frá algengari til fátíðari einkenna, voru að barn-
ið vaknaði oft á nóttu, hraut hátt í svefni, hafði tíðar
ælur og/eða uppköst og næturhósta. Önnur einkenni
voru mun fátíðari. Þar sem ekki voru gerðar rann-
sóknir á heilbrigðum börnum til viðmiðunar er stuðst
við niðurstöður svefrannsókna í nágrannalöndum
okkar og Bandaríkjunum þar sem svefn barna hefur
verið rannsakaður og eru niðurstöðurnar notaðar
sem viðmiðunargildi yfir svefnmunstur barna á mis-
munandi aldurskeiði (7,10). Þar sem ljóst er af niður-
stöðum (tafla I, mynd 1) að svefnrannsóknir eru
mikilvægar til að meta og greina svefnraskanir er
ætlun okkar að sækja um leyfi fyrir framskyggnri
rannsókn á heilbrigðum, íslenskum börnum þannig
að við getum sett okkar eigin viðmiðunargildi og bor-
ið afbrigðilegar niðurstöður saman við viðmiðunar-
gildi íslenskra barna.
Ljóst er að þær ábendingar sem lágu til grund-
vallar svefnrannsóknunum voru fjölbreytilegar.
Aðalmarkmið okkar með ritun vísindagreinarinnar
er að vekja athygli á þeirri staðreynd að svefnrask-
anir eru algengar hjá börnum. Rétt er að leggja
áherslu á að rannsóknir á svefnvandamálum barna
eiga sér skamma sögu bæði hér á landi og erlendis.
Þegar nægilegur fjöldi sjúklinga hefur verið rannsak-
aður og nægilegur tími hefur gefist til eftirfylgdar, er
áformað að rannsaka nánar hverja orsök svefntrufl-
unar sérstaklega, þar með talið kæfisvefn, vélinda-
bakflæði, astma og blámaköst. Svefnrannsóknir með
sýrumælingum í vélinda eru afar mikilvægur þáttur í
rannsóknum og greiningu barna með svefnraskanir
og geta varpað ljósi á algengi, orsakir og alvarleika
sjúkdómsástandsins. Svefnrannsóknir geta auðveld-
að læknum að greina þau börn sem þurfa á sértækri
meðferð að halda á borð við skurðaðgerð eða önd-
unarvélarmeðferð við kæfisvefni og lyfjameðferð við
bakflæðissjúkdómi í vélinda.
Læknablaðið 2001/87 803