Læknablaðið - 15.10.2001, Blaðsíða 31

FRÆÐIGREINAR / HÓMÓCYSTEIN, FÓLAT, KÓBALAMÍN
Hcy micromol/L
um er innan við 3,5% og áreiðanleiki er innan settra
marka samkvæmt ytra gæðamati.
Tölfrœði: Par sem dreifing hvers efnis er skekkt
(skewed) með hala til hægri, hafa ýmsir notað óstika-
bundnar (non-parametric) aðferðir (10,12) við út-
reikninga á viðmiðunarmörkum. Hér var stikabund-
in (parametric) aðferð notuð við útreikninga á 95%
viðmiðunarmörkum, það er 2,5% og 97,5% fraktíl-
um á Hcy, fólati og kóbalamíni og eru umbreytt
(transformed) mæligildi notuð við útreikninga. Töl-
fræðiforrit Solbergs, RefVal, útgáfa 3.43 (13), var not-
að til að reikna þessi viðmiðunarmörk og millifjórð-
ungsbil (interquartile ranges), fyrir aðra útreikninga
var SPSS tölfræðiforritið notað. Aðeins ein kóbal-
amínmæling var óeðlilega há (outlier) og því ekki
tekin með í útreikningum. Reiknuð var línuleg fylgni
(Pearsons) milli mæligilda á fólati, kóbalamíni og
Hcy fyrir bæði kynin. Við samanburð á meðaltölum
var t-prófi beitt og munur metinn marktækur ef
p<0,05. Til að sýna aldursháðu breytinguna á Hcy hjá
hvoru kyni var notuð annars stigs aðhvarfsmargliða
(quadratic regression model) sem lýsir breytingunni
á spáðu meðalgildi (predicted mean) log(Hcy) gilda
með aldri. Samkvæmt þessum margliðum voru 95%
viðmiðunarmörk reiknuð (2,5% og 97,5% fraktíli)
fyrir hvort kyn ásamt margfeldismeðaltali (geometric
mean), en andhverfa logaritma tekin til að gefa nið-
urstöður í upprunalegum einingum, sjá mynd 2.
Rannsóknin er hluti af stærri rannsókn Hjarta-
verndar sem hlotið hefur tilskilin leyfi frá tölvunefnd
og vísindasiðanefnd.
Niðurstöður
Rannsökuð voru 449 blóðsýni úr einstaklingum sem
leituðu til Hjartavemdar kringum áramótin 1999-
2000, 291 karli og 158 konum. Meðalaldur karla í
hópnum er 48,3 ár en kvenna 49,8 ár og eru konurnar
því um einu og hálfu ári eldri að meðaltali, en munur-
inn er ekki marktækur (p=0,2). Par sem nokkur mun-
ur er á mæligildum kynjanna eru niðurstöður reikn-
aðar og sýndar fyrir hvort kyn fyrir sig. Dreifing á
niðurstöðum mælinga á Hcy, fólati og kóbalamíni er
sýnd á mynd 1 en þar sem lögun dreifinganna er
Hcy micromol/L Women
Figure 2. Age relaled
distribution ofhomo-
cysteine values in men and
women. The bold center
graph shows the predicted
geometric mean and the
upper and lower graphs
arethe 97.5% and 2.5%
fractiles ofthe distribution
respeclively.
Table I. Reference intervals and interquartile ranges for Hcy, folate and cobalamin in
lcelandic men and women.
N Units Geometric mean Reference interval (95%) Median Interquartile range
P-Hcy
Men and women 407 pmol/L 9.2 5.3-16.5 9.1 7.6-11.0
Men 260 pmol/L 9.9 6.2-17.5 9.8 8.4-11.6
Women 147 pmol/L 7.9 4.8-14.1 8.1 6.5-9.5
S-Folate
Men and women 391 nmol/L 16.7 6.9-39.0 17.0 11.9-23.7
Men 253 nmol/L 16.1 7.0-37.7 16.1 11.6-22.3
Women 138 nmol/L 18.0 6.5-41.6 18.6 12.7-26.1
S-Cobalamln
Men and women 390 pmol/L 407 180-792 417 325-527
Men 252 pmol/L 417 190-781 426 341-528
Women 138 pmol/L 390 172-814 402 295-523
P: plasma
S: serum
Table II. Association between folate and Hcy as well as cobalamin and Hcy estimated
by using Pearson correlation. The correlation coefficient is calculated for the group as
a whole and for men and women separately. The correlation is significant in all cases
except between cobalamin and Hcy when estimated in women alone.
Subjects N Folate/Hcy Cobalamin/Hcy
correlation coefficient p (2-tailed) correlation coefficient p (2-tailed)
Men and women 349 -0.39 <0.01 -0.20 <0.01
Men 223 -0.35 <0.01 -0.27 <0.01
Women 126 -0.42 <0.01 -0.16 NS
NS: non significant
áþekk í körlum og konum, þótt nokkur munur sé á
meðaltölum mæligilda (sjá töflu I) þótti ekki ástæða
til að sýna dreifinguna kynjaskipta hér. Hcy er heldur
lægra í konum en körlum og er munurinn á meðaltali
hópanna 2 pmól/L og er þetta marktækur munur (p<
0,001). Á mynd 2 má sjá hvernig mæligildi Hcy breyt-
ast með aldri og sést þar hvernig margfeldismeðaltal
hækkar hjá körlum og konum yfir allt aldursskeiðið.
Viðmiðunarmörk Hcy reiknuð fyrir hvort kyn, óháð
aldri, sýna að 95% kvennanna eru innan 4,8-14,1
pmól/L marka meðan 95% karla eru á bilinu 6,2-17,5
pmól/L, eins og sést í töflu II. Séu kynin sett saman í
hóp verða mörkin 5,3-16,5 pmól/L.
Viðmiðunarmörk fyrir fólat og kóbalamín eru
einnig sýnd í töflu II, bæði fyrir karla, konur og hóp-
Læknablaðið 2001/87 795