Læknablaðið - 15.03.2003, Blaðsíða 15

FRÆÐIGREINAR / ÞÉTTNI KALKKIRTLAHORMÓNS
Aldursbundnar breytingar á þéttni
kalkkirtlahormóns kannaðar með
mismunandi rannsóknaraðferðum
Jakob Pétur
Jóhannesson'
LÆKNANEMI k 5. ÁRl
Ólafur Skúli
Indriðason2
LÆKNIR, SÉRFRÆÐINGUR 1
LYFLÆKNINGUM OG
NÝRNASJÚKDÓMUM
Leifur Franzson3
LYFJAFRÆÐINGUR
Gunnar
Sigurðsson12
LÆKNIR, SÉRFRÆÐINGUR í
INNKIRTLA- OG EFNA-
SKIPTASJÚKDÓMUM
'Læknadeild Háskóla íslands,
2Lyflækningadeild Landspítala
Fossvogi, ’Rannsóknadeild
Landspítala Fossvogi.
Fyrirspurnir og bréfaskipti:
Jakob Pétur Jóhannesson
stud. med., lyflækningadeild
E-7, Landspítala Fossvogi,
108 Reykjavík.
jakobj@hi.is
Lykilorð: kalkkirtlahormón,
mœliaðferðir, aldur, nýrna-
starfsemi, þyngdarstuðull.
Ágrip
Inngangur: Þær aðferðir sem nú eru notaðar til mæl-
inga á kalkkirtlahormóni (parathyroid hormone,
PTH) greina ekki aðeins virka formið, PTH(l-84),
heldur einnig stór niðurbrotsefni þess, helst PTH(7-
84). Ný aðferð hefur verið þróuð sem talið er að mæli
eingöngu virka formið. Tilgangur þessarar rannsókn-
ar var að kanna hvort hægt væri að útskýra þá hækk-
un sem fylgir aldri, þyngd og versnandi nýrnastarf-
semi með miklu magni niðurbrotsefna.
Efniviður og aðferðir: Notuð voru gögn úr þversniðs-
rannsókn á aldursbundnum breytingum á kalk- og
beinabúskap 40-85 ára íslendinga sem nú stendur
yfir. Á 12 mánaða tímabili var 1096 einstaklingum
boðið í beinþéttnimælingu, blóðprufu, hæðar- og
þyngdarmælingu og að svara spurningalista um
heilsufar og lyfjanotkun. Fyrir þessa rannsókn útilok-
uðum við þá sem voru á lyfjum sem hafa áhrif á kalk-
búskap. PTH var mælt með PTH elecsys (Roche) og
nýju PTH cap (Scantibodies). Við notuðum Kappa töl-
fræði til að meta samræmi rannsóknaraðferðanna með
tilliti til efri viðmiðunarmarka þeirra og ANOVA grein-
ingu, Pearsons og Spearman fylgnistuðla við annan
samanburð. Konur og karlar voru rannsökuð sér.
Niðurstöður: Af 746 einstaklingum sem mættu nýtt-
ust niðurstöður frá 456, 247 konum og 209 körlum.
PTH var að meðaltali um 40% lægra með nýju PTH
cap aðferðinni. Fylgni mælingaraðferðanna var 0,787
(P<0,001) hjá konum og 0,690 (P<0,001) hjá körlum.
Kappa samræmið reyndist 0,486 (P<0,001) hjá kon-
um og 0,283 (P<0,001) hjá körlum sem bendir til að
samræmið sé meðalgott til gott. Hefðbundna aðferð-
in sýndi tölfræðilega marktæka hækkun PTH með
aldri (P=0,03 hjá konum og P=0,01 hjá körlum) en
nýja aðferðin ekki (P=0,7 hjá konum og P=0,09 hjá
körlum). Einnig sýndi hefðbundna aðferðin jákvæða
fylgni við Cystatín C (r=0,20, P<0,01 hjá konum,
r=0,18, P<0,05 hjá körlum) en nýja aðferðin ekki.
Báðar aðferðir sýndu svipaða fylgni við þyngdarstuð-
ul (r=0,16-0,24, P<0,05) bæði meðal kvenna og karla.
Ályktanir: Talsverður munur virðist vera á mæliað-
ferðunum í hópi heilbrigðra einstaklinga. Líklegt er
að það sé aukning niðurbrotsefna PTH sem skýri
aukið PTH með hækkandi aldri og versnandi nýrna-
starfsemi. Sú hækkun sem sést fylgja aukningu í BMI
(Body Mass Index, þyngdarstuðull) er þó sennilega
vegna aukningar á virka forminu, PTH(l-84).
ENGLISH SUMMARY
Jóhannesson JP, Indriðason ÓS, Franzson L,
Sigurðsson G
Assessment of age-related changes in parathyroid
hormone levels by different methods
Læknablaðið 89; 2003: 191-7
Background: Current assays measuring intact PTH may
not only measure the active form, PTH(1 -84), but also
some large breakdown products, including PTH(7-84). A
new method is believed to measure only PTH(1 -84). The
purpose of this study was to examine whether increases in
intact PTH that accompany age, weight and worsening
renal function could be related to breakdown products
interfering with traditional assays.
Methods: We used data from an ongoing cross-sectional
study on bone health in 40-85 years old lcelanders. Over a
12 month period, 1096 subjects were invited for a DEXA
scan, blood test, height and weight measurements and
each subject answered a questionnaire on health and
medication. For the current analysis we excluded those
who were taking medications affecting bone and mineral
metabolism. PTH was measured using PTH elecsys
(Roche) and the new PTH cap (Scantibodies). We used
kappa statistic to assess agreement with regard to levels
above upper reference values for each assay and ANOVA,
Pearson’s and Spearman’s correlation coefficients for
other analysis. Women and men were analyzed separately.
Results: Of 746 individuals who came for the study, after
exclusion, 247 women and 209 men remained for this
analysis. PTH was on the average roughly 40% lower with
the new PTH cap assay. The correlation between the
assays was 0.787 (P<0.001) for women and 0.69 (P<0.001)
for men. Kappa statistic was 0.486 (P<0.001) for women
and 0.283 (P<0.001) for men, indicating fair to good
agreement. PTH elecsys increased with age (P=0.03 and
P=0.01 for women and men, respectively) but not PTH cap
(P=0.7 and P=0.09 for women and men, respectively). PTH
elecsys was positively associated with cystatin C (P<0.05
for both genders), but the correlation between PTH cap
and Cystatin C was not statistically significant. The
association with body mass index was similar for the two
assays (r=0.16 to 0.24, P<0.05) for both genders.
Conclusions: There is a significant difference between
these two PTH assays. It is likely that increases in intact
PTH observed with age and worsening renal function are
related to large breakdown products of PTH whereas the
PTH increase seen with higher weight seems to be related
to PTH(1 -84) itself.
Keywords: parathyroid hormone, assays, age, kidney
function, body mass index.
Correspondence: Jakob Pétur Jóhannesson, jakobj@hi.is
Læknablaðið 2003/89 191