Læknablaðið - 15.03.2003, Page 73

S M A S J A I N
lækningum, heilindum gagnvart þeim sem
þurfa á þjónustu okkar að halda og eðlileg-
um viðskiptaháttum. Klisju- og áróðurs-
kenndur málflutningur, eins og þegar þeir
leggja sjónmælingu sína og skoðun augn-
læknis að jöfnu og gera á því verðsaman-
burð, stuðlar ekki að bættu samstarfi. Augn-
skoðun er annað og miklu meira en sjón- og
sjónlagsmæling sem er auðvitað ómissandi
hluti af skoðun augnlæknis. Það er ekki
sæmandi fyrir stétt sem vill kalla láta kalla
sig heilbrigðisstétt að stunda lögbrot á þann
hátt sem raun ber vitni og réttlæta þau með
fyrri brotum.
Lokaorð
Þetta er snúið mál og málflutningur sjón-
tækjafræðinga gerir það ekki auðveldara
viðfangs. Sjónmælingar þeirra munu aldrei
geta komið í stað skoðunar augnlæknis.
Menntun, þekkingarstig og viðhorf fjöl-
margra sjóntækjafræðinga er þess eðlis að
það mun óhjákvæmilega bitna á nauðsyn-
legri samvinnu við augnlækna. Það verður
erfitt og í raun ógerlegt að semja viðhlítandi
reglur um starfsemi sjóntækjafræðinga og
sjá til þess um leið að skilvirkni augnlækn-
inga fari ekki forgörðum. Hvað neytendur
eða almenning varðar þá hlýtur skoðun sjón-
tækjafræðings að verða viðbót, því regluleg
augnskoðun er nauðsynleg. Sjóntækjafræð-
ingurinn situr beggja vegna borðs í mæling-
um sínum, ráðleggingum og sölu á gleraug-
um. Vinna sjóntækjafræðinga er hreint ekki
ódýr, þvert á móti. Þess ber aftur að geta, að
fjölmargir telja sig þurfa gleraugu, án þess
að svo sé. Margt getur legið að baki og sumt
hreint ekki augljóst. Læknisfræðilegar for-
sendur sem liggja til grundvallar núgildandi
fyrirkomulagi verða styrkari með hverju ár-
inu. Vaxandi kröfur eru um það í viðskipta-
heiminum að skilja skýrt milli hagsmuna.
Það er skoðun höfundar að íslendingar búi
við fyrirkomulag í augnlækningum og gler-
augnasölu sem er að mörgu leyti sérstætt en
einstaklega skilvirkt og gott. Það þarf miklu
veigameiri rök en fram hafa komið í kröf-
um sjóntækjafræðinga til að breyta því fyrir-
komulagi.
Heimildir
1. Með gleraugum neytandans, Morgunblaðið 07.02.03:
28.
2. Sjóntækjafræðingar halda mælingum áfram, Morg-
unblaðið 14.02.03:12.
3. Björnsson G. Brugðið upp augum, saga augnlækn-
inga frá öndverðu til 1987. Háskólaútgáfan, Reykja-
vík; 2001:168.
4. Björnsson G. The primary glaucoma in Iceland.
Acta Ophthalmol, suppl. 91, Munksgaard Copen-
hagen 1967.
5. Ársælsson AÖ, Gunnarsdóttir K. Sjónmælingar
eru ekki læknisverk, Morgunblaðið 10. 02.03:17.
6. Björnsson G. Brugðið upp augum, saga augnlækn-
inga frá öndverðu til 1987. Háskólaútgáfan, Reykja-
vík; 2001:149-50.
7. Sama rit: 152.
8. Sama rit; tafla 16: 37.
9. Úrelt lög eða forsjárhyggja. Viðtal við Kjartan Kristj-
ánsson sjóntækjafræðing. Fréttablaðið 13.02. 03:
10.
10. Jónasson F, Sasaki K, Sverrisson T, Stefánsson E,
Arnarsson A, Jónsson V, et al. Glauchoma, epi-
demiology and detection in Iceland. Reykjavík
Eye Study. Acta Ophthalmol Scand 1998; 76, (6):
749.
11. Ringvall A, Blika S, Elsás T, Guldal J, Brevik T,
Hestvedt T, et al. The middle Norway screening
study II. Prevalence of simple and capsular glau-
coma. Acta Ophthalmol Scand 1991; 69: 273-80.
12. Vemon SA, Henry DS, Cader L, Jones SJ. Screen-
ing for glaucoma in the community by non ophth-
almological staff using semiautomated equipment.
Eye 1990; 4: 89-97.
Rannsóknir í
Heilsugæslunni
Mikill áhugi er á því meðal lækna og
annarra heilbrigðisstarfsmanna sent
sinna vísindarannsóknum að fá upp-
lýsingar úr efnivið Heilsugæslunnar.
Stjórnendum og starfsmönnum henn-
ar er bæði Ijúft og skylt að taka þátt í
öllu því sem til framfara horfir í heil-
brigðismálum og eru því tilbúnir til
samvinnu um flest hvað. Að ýmsu þarf
þó að gæta og vil ég biðja þá sem
hyggja á samvinnu við Heilsugæsluna
að hafa eftirfarandi atriði í huga:
1. Það er áhuga- og hagsmunamál
Heilsugæslunnar og starfsmanna
hennar að vera virkir þátttakend-
ur í þeim vísindarannsóknum sem
nota efnivið hennar. Því þarf að
huga að samstarfi við heilsugæsl-
una áður en rannsóknaráætlun
liggur fyrir.
2. Einstökum starfsmönnum Heilsu-
gæslunnar er frjálst að vinna að
rannsóknum á efniviði sínum í
samráði við viðkomandi yfirlækni.
3. Vinna við rannsóknir og upplýs-
ingaöflun í vinnutíma kostar tíma
og fjármuni. Því þurfa óskir um slíkt
að berast lækningaforstjóra sem
leggur málið fyrir framkvæmda-
stjórn Heilsugæslunnar til frekari
ákvörðunar um þátttöku og hugs-
anlega gjaldtöku.
4. Svo kann að fara að Heilsugæslan
geti ekki sinnt öllum þeim beiðn-
um sem til hennar berast. Því munu
þær rannsóknir hafa forgang þar
sem starfsmenn Heilsugæslunnar
eru meðal aðstandenda rannsókn-
anna.
21. febrúar 2003
Lúðvík Ólafsson
lækningaforstjóri
Heilsugæslunnar
Læknablaðið 2003/89 249