Læknablaðið - 15.03.2003, Blaðsíða 83

UMRÆÐA & FRÉTTIR / H E I L B R I G Ð I S M Á L Á KOSNINGAVETRI
Heilbrigðismál á kosningavetri
Stjórnvaldsákvarðanir virðast mjög erfiðar
Rætt við Þorvald Ingvarsson lækningaforstjóra Fjórðungssjúkrahússins á Akureyri
í SÍðustu tveimur tölublöðum hefur Læknablaðið
rætt við lækna um heilbrigðismál í ljósi þess að nú er
kosningavetur. Blaðið vill kalla eftir viðhorfum lækna
til þessa málaflokks sem eflaust verður til umræðu í
kosningabaráttunni. Að þessu sinni hittum við að
máli Þorvald Ingvarsson sem auk þess að vera lækn-
ingaforstjóri Fjórðungssjúkrahússins á Akureyri
(FSA) er sjálfur virkur í pólitík. Hann skipar sjötta
sætið á lista Sjálfstæðisflokksins í hinu nýja Norð-
austurkjördæmi og gæti því verið orðinn varaþing-
maður eftir kosningamar 10. maí.
Málefni sjúkrahúsanna eru stöðugt til umræðu
enda starfsemi þeirra umfangsmikil. Nokkur styrr
hefur staðið um skipulag ferliverka sem sérfræði-
læknar á Landspítalanum vinna en slíkar deilur eru
að heita má óþekktar á Akureyri. Hver er galdurinn?
„Jú, það er rétt, þetta hefur gengið mjög vel hjá
okkur. Ástæðan er kannski einkum sú að við lítum á
ferliverkin sem órjúfanlegan þátt af starfsemi spítal-
ans sem mjög erfitt væri að flytja út í bæ. Slíkt myndi
hafa í för með sér mikið óhagræði bæði fyrir sjúk-
linga og lækna. Um það leyti sem ég kom til starfa
sem lækningaforstjóri árið 1998 gerðum við samning
um ferliverkin þar sem réttindi og skyldur lækna voru
skýrðar og tímaskil reiknuð út fyrir allt sem gert er.
Samkvæmt þessu samkomulagi geta sérfræði-
læknar ráðið því hvort þeir eru helgir og vinna ferli-
verkin í starfi sínu á spítalanum eða gera ferliverka-
samning með tímaskilum. Með þessum samningi
hreinsaðist andrúmsloftið og það náðist sátt um út-
færslu hans. Ríkisendurskoðun fór yfir þennan samn-
ing og samþykkti hann svo þarna er allt uppi á borð-
inu. Það sem helst hefur háð okkur er að það hefur
skort á fjármagn frá ríkinu til þess að kosta þennan
samning en frá og með síðustu fjárlögum er það
komið í lag.“
- Þetta er þá í raun einkarekstur lækna inni á spít-
alanum.
„Þetta er blanda af einkarekstri og opinberum
rekstri. Þeir gera samning og fá greitt eins og læknar
úti í bæ. Við tökum aðstöðugjald af þeim og veitum
þeim ritaraþjónustu sem þýðir að allar upplýsingar
um sjúklinginn eru á einum stað sem skiptir öllu máli
fyrir hann. Við veitum þeim ákveðna lágmarksþjón-
ustu en yfirbyggingin er ekki mikil. Á þennan hátt
eru unnin ferliverk sem nema um 700.000 einingum
sem jafngilda um 10.000 komum til sérfræðilækna.
Það er einn hjúkrunarfræðingur eymamerktur þessu
verkefni, það er öll yfirbyggingin.“
Vandamál í öllu kerfinu
- í umræðum um ferliverkin er oft rætt um að það
valdi erfiðleikum þegar læknirinn einn sé verktaki en
allir aðrir sem koma nálægt verkunum séu á launum
hjá sjúkrahúsinu. Hvernig hafið þið leyst þetta mál?
„Þetta er og verður alltaf vandamál. Reyndar
snertir þetta ekki móttökuna en á skurðstofum eða
þegar sjúklingar eru speglaðir getur það valdið vanda
að einn úr hópnum sé á afkastahvetjandi kerfi en
hinir ekki. Menn hafa velt þessu töluvert fyrir sér en
ekki fundið neina leið út úr þessu. Læknir sem rekur
eigin stofu ræður sér starfsfólk sjálfur og getur borg-
að því hærri laun en á spítalanum. Inni á spítalanum
ræður hann ekki hversu marga starfsmenn hann hef-
ur sér til aðstoðar. Hjúkrunarfræðingarnir ákveða
það sjálfir út frá sínum stöðlum. Þess vegna erum við
ekki samkeppnishæfir við stofur út í bæ en við lítum á
það sem hag okkar að hafa ferliverk á skurðstofum
spítalans, það nýtir bæði aðstöðu og starfsfólk betur
og gerir starfið fjölbreyttara. Hins vegar má spyrja sig
þeirrar spurningar af hverju þarf tvo starfsmenn eða
fleiri til að vinna verk inni á spítalanum en einungis
einn utan hans?
Merkilegt nokk hefur verið sæmileg sátt um þessi
verk eftir að ferliverkasamningurinn var gerður og fá
vandamál komið upp. En ef þau koma upp gætum
við orðið að breyta til og bjóða alla þjónustuna út.“
- Er þetta ekki gott fordæmi fyrir Landspítalann?
„Eg get ekki séð hvernig hægt er að reka öflugt
háskólasjúkrahús með þessa þjónustu út um allt. Ég
vil ekki segja þeim hvað þeir eiga að gera en ég
ímynda mér að þeirra vandamál sé meðal annars
fólgið í því að læknar á Landspítala hafa ekki mögu-
leika á að stjóma sinni eigin ferliverkastarfsemi. Þegar
stofnuð er göngudeild þarf það að vera á hreinu hver
ber ábyrgð á rekstri hennar. Hver tekur ákvörðun um
það hvenær læknir þarf aðstoð hjúkrunarfræðings?
Ef skortur er á hjúkrunarfræðingum, takmarkar það
þá aðgengi sjúklinga að lækninum? Ef sjúklingurinn
er að koma til viðtals við lækni, af hveiju þarf þá
hjúkrunarfræðing til þess að vísa honum inn? Það er
örugglega hægt að leysa þetta á betri hátt og nýta
starfskrafta hjúkrunarfræðinga á betri og sérhæfðari
hátt. Með þessu er ég ekki að segja að þetta séu einu
atriðin sem skipta máli, að sjálfsögðu hafa önnur
atriði, svo sem aðstaða og launakjör, hér mikið vægi.
Ég held þó að það sé þetta skipulag sem veldur því
að læknar vilja flytja verkin út af spítalanum. Á stof-
um sínum ráða þeir hvaða starfsfólk þeir hafa þegar
Þorvaldur Ingvarsson
lœkningaforstjóri FSA.
Þröstur
Haraldsson
Læknablaðið 2003/89 259