Læknablaðið - 15.03.2003, Blaðsíða 63

UMRÆÐA & FRÉTTIR / GEÐLYFJANOTKUN BARNA OG UNGLINGA / VIÐHORFSKÖNNUN
insárum. Þroski á þessu kerfi gæti útskýrt af hverju
það dregur með svo mikilvægum hætti úr tíðni at-
hyglisbrests með ofvirkni á fullorðinsárum. Þá skal
líka bent á að örvandi lyf, öfugt við það sem gerist hjá
eldri unglingum og fullorðum, valda yfirleitt ekki
ofsakæti og örlyndi hjá börnum.
Niðurlag
Geðlyfjagjöf sérfræðings kemur einungis til eftir að
búið er að skoða og greina geðræn vandamál í víðu
samhengi hjá barni eða unglingi og fjölskyldutengsl
þeirra, og er á engan hátt beint eða hugsunarlaust
svar við beiðni af hálfu sjúklings eða fjölskyldu hans.
Allir þeir læknar sem bera ábyrgð á börnum í
starfi sínu eiga að fylgjast með mikilvægri þróun,
hraðri sem nýrri, á sviði geðlyfjameðferða hjá börn-
um og unglingum. Upplýsingaflæði til almennings
tengt þessu efni er mjög viðkvæmt mál vegna for-
dóma og ætti ekki að vera á neikvæðum nótum: um-
ræðan á að vera réttlát, gagnleg og varfærnisleg, í takt
við tímann, og veita allar þær margvíslegu upplýsing-
ar sem til eru, varðandi börn annars vegar og full-
orðna hins vegar; forðast skyldi bæði ofureinföldun á
svo viðkvæmu efni og að blanda öllu saman (4,5).
Þegar læknir ákveður notkun geðlyfja hjá börnum
og unglingum þarf hann að taka tillit til viðhorfa fjöl-
skyldumeðlima sem og annarra er tengjast félagslegu
og menningarlegu umhverfi barnsins. Þá spilar með-
ferðarsamband sem þróast milli læknis, barns og fjöl-
skyldunnar stórt hlutverk og læknirinn sem skrifar
upp á geðlyf styðst auðvitað við það traust sem hon-
um er sýnt. Þetta meðferðarsamband er afar dýrmætt
og ætti aldrei að ráðast á það að óþörfu með nei-
kvæðum greinaskrifum fagmanna sem ýta undir tor-
tryggni gagnvart okkar sérgrein. Barnageðlæknis-
fræði er í sífelldri þróun og íslenskir sérfræðingar eiga
skilið traust af hálfu kollega sinna því þeir eru varkár-
ir og temja sér gagnrýna hugsun jafnframt því að
sinna símenntun sinni af kostgæfni.
Heimildir
1. „Child and Adolescent Psychopharmacology“, Continuing
Education Course, Massachusetts General Hospital, Dep. of
Psychiatry Boston, 10.-12. mars, 2000.
2. „Pharmacologic Combination treatments in Child and Adoles-
cent Psychiatry“. American Academy of Child and Adolescent
Psychiatry, Psychopharmacology Update Institute (Continuing
Education Course), New York, January 29-30,1999.
3. „Psychopharmacology in Difficult to treat Populations:
Guidelines and Clinical Cases“. American Academy of Child
and Adolescent Psychiatry, Psychopharmacology Update
Institute (Continuing Education Course), New-York, January
24-25,2003.
4. Sigurðsson JÁ. „Faraldur kvíðans“, Helgarblað DV, laugardag
18. janúar, 2003, s. 1,34,39.
5. Sigurðsson JÁ. „Is ADHD over or underdiagnosed?“ Fyrir-
lestur á málþingi Barnageðlæknafélags íslands á Læknadög-
um, 17. janúar 2003.
6. Sigurðardóttir D, Baldursson G. „Medications and Treatment
Practice in ADHD“. Fyrirlestur á málþingi Barnageðlækna-
félags íslands á Læknadögum, 25. janúar 2002.
7. Gillberg C. (Ed.) „Child and Adolescent Psychopharmaco-
logy“. European Child and Adolescent Psychiatry 2000; 9
(suppl 1.)
8. Lauth B. „Les Traitements Psychotropes chez l'Enfant et
rAdolescent“. Fyrirlestur á málþingi geðlækna PSYGE, Cré-
teil, France, 4. maí 2002.
9. Green WH. „Child and Adolescent Clinical Psychopharmaco-
logy“. Philadelphia, Lippincott Williams and Wilkins, 2001.
10. Kutcher S. „Practical Clinical Issues Regarding Child and
Adolescent Psychopharmacology“. In: Martin Á, Scahill L,
(Eds.). Child and Adolescent Psychiatric Clinics of North
America-Psychopharmacology, 9; 1: January 2000.
11. Epelbaum C. „Place des psychotropes en psychiatrie infantile“
In: Ferrai P (Ed.), Psychiatrie de l'Enfant et de TAdolescent,
Paris, Flammarion, 1993: 532-52.
12. Jatlow PI. „Psychotropic drug disposition during develop-
ment.“ In: Popper C (Ed.). Psychiatric Pharmacosciences of
children and adolescents, Washington DC, American Psychi-
atric Press, 1987,27-44.
13. Geller B, et al. „Pharmacokinetically designed double-blind
placebo-controlled study of nortriptyline in 6- to 12-year-olds
with major depressive disorder.“ J Am Acad Child Adole
Psychiatry 1992; 31; 34-44.
Til allra lækna á Landspítala
Viðhortskönnun
Að frumkvæði stjórnar læknaráðs Landspítala (LSH) verður
gerð viðamikil viðhorfskönnun meðal lækna á LSH. Könnun-
in tekur til starfsumhverfis, starfs, stjórnunar, kennslu, rann-
sókna og fleira.
Öllum læknum verður sendur spurningalisti og þess ein-
dregið vænst að þeir sjái sér fært að taka þátt í þessari könnun
og svari spurningum þeim sem listinn hefur að geyma. Þótt
spurningarnar séu margar eru þær auðskiljanlegar og tekur
ekki langan tíma að svara þeim öllum.
Kristinn Tómasson yfirlæknir Vinnueftirlits ríkisins ásamt
með starfs- og gæðanefnd læknaráðs LSH undir forystu Hauks
Hjaltasonar læknis hafa útbúið spurningalistann. Starfsfólk
Vinnueftirlitsins mun vinna úr gögnum og greina niðurstöður
könnunarinnar. Þær verða sendar stjóm læknaráðs sem mun
birta öllum læknum niðurstöðurnar sem og öðrum þeim sem
ástæða þykir til.
Rannsókn þessi nýtur fjárhagslegs stuðnings Læknafélags ís-
lands og Læknafélags Reykjavíkur.
Því einu er við þetta að bæta að mikil þátttaka er áríðandi
og niðurstöðurnar gætu orðið þýðingarmiklar fyrir lækna og
gagnlegar stöðu þeirra og starfi og þar með starfsemi og
stjórnun LSH. Starfsemi sjúkrahússins byggist á hinni læknis-
fræðilegu þekkingu og stjórnun þess ætti því og skyldi um-
fram annað taka mið af þeirri staðreynd með tilliti til starfs-
þáttanna: þjónustu, kennslu, þjálfunar, rannsókna og grunn-
vísinda.
Sverrir Bergmarm
Formaður læknaráðs Landspítalans
Læknablaðið 2003/89 239