Læknablaðið - 15.01.2004, Síða 29

FRÆÐIGREINAR / D-VITAMINBUSKAPUR
D-vítamínbúskapur
fullorðinna Islendinga
Örvar
Gunnarsson'
LÆKNANEMI
Ólafur Skúli
Indriðason2
SÉRFRÆÐINGUR f LYF-
LÆKNINGUM OG
NÝRNASJÚKDÓMUM
Leifur Franzson2
LYFJAFRÆÐINGUR
Edda
Halldórsdóttir2
MEINATÆKNIR
Gunnar
Sigurðsson1,2
SÉRFRÆÐINGUR f INN-
KIRTLA- OG EFNASKIPTA-
SJÚKDÓMUM
'Læknadeild Háskóla íslands,
:Landspítali Fossvogi
Fyrirspurnir og bréfaskipti:
Prófessor Gunnar Sigurðsson,
innkirtla- og og efnaskipta-
sjúkdómadeild Landspítala
Fossvogi, 108 Reykjavík.
gunnars@landspitali. is
Lykilorð: 25(OH)D, D-víta-
mín, kalkhormón, árstíða-
sveiflur, bœtiefni, lýsi.
Ágrip
Inngangur: Tilgangur þessarar rannsóknar var að
kanna D-vítamínbúskap Islendinga með tilliti til fæðu-
inntöku og framleiðslu í húð.
Rannsóknarhópur og aðferðir: Þátttakendur á aldr-
inum 30-85 ára voru af höfuðborgarsvæðinu og svör-
uðu spurningalista um mataræði, bætiefna- og lyfja-
notkun. Af 2310 manna úrtaki komu alls 1630 til
rannsóknarinnar (70,6% þátttaka) sem stóð frá febr-
úar 2001 til janúar 2003. Kannaður var styrkur
25(OH)D í sermi eftir D-vítamínneyslu, árstíma og
aldursflokkum (30-45 ára, 50-65 ára og 70-85 ára). D-
vítamínskortur var skilgreindur á tvo vegu: <25
nmól/1 (hefðbundið) og sem sá styrkur 25(OH)D í
sermi þar sem neikvætt samband 25(OH)D og kalk-
vakaóhóf (primary hyperparathyroidism) PTH í sermi
varð tölfræðilega marktækt.
Niðurstöður: Meðalstyrkur 25(OH)D var 46,5±20
nmól/l án marktæks kynjamunar, mismunandi eftir
árstíma, aldri og D-vítamíninntöku með hámarki í
júní-júlí, 52,1±19,8 en lágmarki í febrúar-mars, 42,0
±20,5 (p<0,001). Meðalstyrkur 25(OH)D var mestur
í elsta aldurshópnum 50,8±19,7 en minnstur í þeim
yngsta 42,5±20 eins og D-vítamíninntakan 16,6±10,4
samanborið við 9,9±9,1 pg/dag. Fylgni milli D-víta-
míninntöku og styrks 25(OH)D var mest í elsta ald-
urshópnum, r=0,41, p<0,001 en minnst í þeim yngsta,
r=0,24, p<0,001. Meðalstyrkur 25(OH)D mældist
38,0±18,9 hjá þeim sem tóku ekki bætiefni, 45,4±19,7
hjá þeim sem tóku bætiefni og 53±18,4 hjá þeim sem
tóku lýsi (p<0,001).
Ályktun: Styrkur 25(OH)D í sermi fullorðinna ís-
lendinga er breytilegur eftir inntöku D-vítamíns, árs-
tíma og aldri. Tæplega 15% greinast með ónógt D-
vítamín samkvæmt hefðbundnum viðmiðunum en
rúmlega þrefalt fleiri ef styrkur 25(OH)D í sermi, þar
sem neikvæð fylgni við kalkkirtilshormón í sermi
verður marktæk (45 nmól/1), er notuð sem viðmið
sem samsvarar inntöku 15-20 p-g/dag af D-vítamíni
yfir vetrartímann. Ráðlagður dagskammtur er nú 7-
10 |xg/dag. Frekari rannsókna er þörf til að endur-
meta skilgreiningu á D-vítamínskorti.
Inngangur
D-vítamín er sterahormón sem er nauðsynlegt fyrir
eðlilegan kalk- og beinabúskap (1-3). Það er myndað
í húðinni fyrir tilstilli útfjólublárra B-geisla (bylgju-
ENGLISH SUMMARY
Gunnarsson Ö, Indriðason ÓS, Franzson L,
Halldórsdóttir E, Sigurðsson G
Vitamin-D homeostasis amongst adult
lcelandic population
Laeknablaðið 2004; 90: 29-36
Background: The purpose of this study was to examine
the effect of vitamin D intake and production in skin on
vitamin D homeostasis in adult lcelanders.
Methods: Participants were 30-85 years old, randomly
selected from the registry of the Reykjavik area (64° N) and
answered a thorough questionnaire on diet and vitamin
supplements. Concentrations of 25(OH)-vitamin D
[25(OH)D] in peripheral blood were examined based on
season during the study period February 2001 - January
2003, vitamin D intake and age (age groups 30-45, 50-65,
and 70-85 years old). We defined vitamin D deficiency as
either [25(OH)D] <25 nmol/l or as [25(OH)D] where the
inverse relationship between serum iPTH and [25(OH)D]
became statistically significant.
Results: Of 2310 invited, 1630 subjects participated (70,6%
participation) but 21 individuals were excluded due to
primary hyperparathyroidism. Mean [25(OH)D] was 46.5±20
nmol/l but varied by season, age and vitamin D intake,
highest in June-July, 52.1±19.8 and lowest in February-
March, 42.0±20.5 (p<0.001). [25(OH)D] was highest in the
oldest age group, 50.8±19.7, but lowest in the youngest,
42.5±20 as was the intake 16.6±10 pg/day compared to
9.9±9 pg/day in the youngest. The correlation between
vitamin D intake and [25(OH)D] was highest forthe oldest
group, r=0.41, p<0.001 but lowest in the youngest, r=0.24,
p<0.001. [25(OH)D] was significantly higher among users of
vitamin supplements (45.4±19.7) orfish oil (53.0±18.4) than
among non-users (38.0±18.9). Vitamin D insufficiency was
seen among 14.5% of those participating according to
traditional definition, but 50% were below [25(OH)D] of 45
nmol/l where negative correlation between [25(OH)D] and
PTH became statistically significant.
Conclusions: The serum concentration of 25(OH)D at which
vitamin D deficiency becomes biochemically significant is
higher than traditionally thought. A daily intake of 15-20
pg/day during wintertime would be required to maintain
normal homeostasis in lcelandic adults, which is
considerably higher than present recommendations of 7-10
pg/day for adults. Further research is needed to define the
limit for vitamin-D sufficiency.
Keywords: vitamin D, parathyroid hormone, seasonal
variation, supplements, fish oil.
Correspondence: Gunnar Sigurðsson,
gunnars@landspitali.is
Læknablaðið 2004/90 29