Læknablaðið - 15.03.2008, Qupperneq 27

FRÆÐIGREINAR
KRANSÆÐAR
niðurstöðum er prófið því ekki nógu næmt til
að greina >50% kransæðaþrengsli með vissu. Því
getur reynst nauðsynlegt að staðfesta greininguna
með hjartaþræðingu.
Mikilvægt er að gera sér grein fyrir úrtaki
rannsóknarinnar en allir þátttakendur voru með
kransæðasjúkdóm. Það var því áhugavert að sjá
hver tíðnidreifing helstu áhættuþátta var þeirra á
meðal. Fjölskyldusaga var algengasti áhættuþátt-
urinn en upplýsingar lágu fyrir hjá 66 einstakling-
um og af þeim voru 47 (71%) með jákvæða fjöl-
skyldusögu. Hlutfall þeirra sem reyktu enn var
15 af 67 (22%) og er það svipað og meðaltal þjóð-
arinnar sem er um 19% (17). Aftur á móti var sam-
anlögð tíðni reykingamanna og fyrrum reykinga-
manna 70%. Sykursýki er mikilvægur áhættuþátt-
ur kransæðasjúkdóma (18) en í rannsókninni voru
einungis 8 af 69 sjúklingum (12%) með greinda
sykursýki. Þetta er í samræmi við lága tíðni syk-
ursýki á íslandi borið saman við nágrannalöndin
(19). Önnur skýring á hlutfallslega fáum syk-
ursjúkum í rannsókninni er að sjúklingum með
kransæðasjúkdóm og sykursýki er fremur beint
í kransæðaskurðaðgerð og lægra hlutfall þeirra
fer því í kransæðavíkkun. Töluvert algengt var að
fleiri en einn og jafnvel allir áhættuþættirnir væru
til staðar meðal þátttakendanna og aðeins einn
sjúklingur hafði ekki sögu um neinn áhættuþátt.
Fyrri rannsóknir gefa einnig til kynna að
gagnsemi TS sé fyrst og fremst fólgin í að útiloka
kransæðasjúkdóm og geti þannig dregið úr óþarfa
hjartaþræðingum (20-24). Næmi og jákvætt for-
spárgildi í þessari rannsókn eru aftur á móti ívið
lægri en fyrri rannsóknir gefa til kynna, meðal
annars rannsókn Birnu Jónsdóttur og Ragnars
Danielsen frá 2006 á greiningarhæfni 16 sneiða TS-
tækni til greiningar kransæðaþrengsla (11). í okkar
rannsókn voru æðahlutar útilokaðir ef myndgæði
voru ekki nógu góð, ýmist vegna hreyfitruflana
eða of mikils kalks. Margar rannsóknir hafa aftur
á móti flokkað kalkaða æðahluta til lokaðra æða-
hluta eða sem marktæka þrengingu (>50%). Með
því móti fullvissa rannsóknaraðilamir sig um að
engin þrengsli komist undan greiningu með TS
sem er svo staðfest með hjartaþræðingu. Að þessu
leyti em þær ekki sambærilegar þessari rannsókn
þar sem kalkaðir æðahlutar voru útilokaðir. Auk
þess er rannsóknarþýðið ekki það sama og í mörg-
um öðrum rannsóknum, þar eð allir sjúklingarnir
í þessari rannsókn eru með greindan kransæða-
sjúkdóm. Vitað er að breytingar voru til staðar í
kransæðum þeirra og því hefur rannsóknin annað
forspárgildi en ef teknir hefðu verið í rannsóknina
sjúklingar sem komið hefðu á bráðamóttöku með
óskilgreindan brjóstverk (25).
Enginn munur reyndist vera í greiningarhæfni
Tafla IV. Greiningarhæfni hjartsláttartíðni. með tilliti til kyns, aldurs, kransæða, staðsetningar og
Næmi Sértæki Jákvætt Neikvætt Nákvæmni
(%) (%) forspárgildi (%) forspárgildi (%) (%)
Kyn
Karlar 22 93 14 96 89
Konur 14 96 25 93 90
Aldur
Yngri (< 70 ára) 17 94 14 95 89
Eldri (> 70 ára) 29 93 29 96 90
Kransæö
Hægri 50 91 18 98 89
(æðahlutar 1-4)
Vinstri 14 94 14 94 89
(æðahlutar 5-16)
Staösetning1
Fjarliggjandi 20 92 14 95 88
Nærliggjandi 20 95 20 95 91
Hjartsláttartíðni
Lág 27 93 15 96 90
(< 60 slög/mín.)
Há 11 95 20 91 87
(S 60 slög/mín.)
^Tveir fyrstu æóahlutar hinna þriggja stóru æóa (haegri kransaeðar, vinstri umfeómingskvíslar og vinstri framveggskvíslar) voru skilgreindir sem nærliggjandi æóahlutar ásamt höfuöstofninum, þ.e. æóahlutar númer 1,2,5,6,7,11 og 12. Aörir æöahlutar voru flokkaöir sem fjærliggjandi æöahlutar.
Tafla V. Greiningarhæfni í æðahlutum með og én stoðneta.
Næmi (%) Sértæki (%) Jákvætt forspárgildi (%) Neikvætt forspárgildi (%) Nákvæmni (%)
Æðahlutar án stoöneta 20 94 16 95 89
Æðahlutar meö 27 84 25 86 75
stoönetum
(endurþrengsli)1
'Haraldsdóttir S. Gagnsemi 64 sneiöa töivusneiömyndatækis til greiningar á endurþrengsium I stoönetum.
Læknablaðiö 2007; 93: 318.
Tafla VI. Fylgni mældra þrengsla (samkvæmt sex stiga flokkun) milli tölvusneiðmynda og
hjartaþræðingarmynda í 442 æðahlutum.
Þræöing
Þrengsli 1 2 3 4 5 6
1 76 27 8 1 3 0
Tölvu- 77 102 18 6 4 1
sneiömynd 3 24 45 13 3 2 0
4 1 19 5 2 2 0
5 0 2 0 0 1 0
6 0 0 0 0 0 0
(Alls 442 æöahlutar)
Fylgnistuöull r = 0,33 (Spearman's rho), p<0,01.
Sex stiga flokkun: 1 = eölilegt; 2 <30% þrenging; 3 = 30-49% þrenging; 4 = 50-69% þrenging; 5 >70%
þrenging; 6 = lokun.
TS á milli þeirra undirhópa sem vom athugaðir.
Kyn hefur ekki áhrif á greiningarhæfni 64 sneiða
TS-tækis og er það í samræmi við aðrar rannsóknir
(26). Athyglisvert er að enginn munur reyndist
LÆKNAblaöið 2008/94 203