Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2001, Qupperneq 25

Bergltót Soffía Kristjánsdóttir
„Hann er kominn.“ - „Hann er farinn.“
Um Útlagann og Gísla sögu Súrssonar
I
íslenskar miðaldabókmenntir eru á köflum afar myndrænar. Ýmsir nú-
tifnamenn hafa þ\d vísast gælt við þá tiltiugsun að sjá ákveðnar senur úr
þeim á breiðtjaldi; segjum Þuríði Olafsdóttur þar sem hún hefur skipti á
dóttur sinni og sverðinu Fótbít; Kára Sölmundarson að sigla hraðbyri
inn í atburðarás Njáls sögu eða jötuninn Eggþé að slá hörpu sína með-
an ærir hanar gala á þremur sviðum tilverunnar og titir þeirra kveikja
þanka um blóð, eld og gull.1
Fáar titiaunir hafa þó verið gerðar til að laga efni fomra íslenskra frá-
sagna að tjárúngarhætti kvikmyndarinnar. Astæður þess eru eflaust
margar, til að mynda sú helgi sem var lögð á ýmsar bókmenntagreinar
miðalda drjúgan hluta 20. aldar, ólík táknkerfi kvdkmyndar og ritaðrar
frásagnar svo og þrálátur fjárskortur kvikmyndagerðarmanna. Þekktasta
titiaunin til aðlögunar fomsögu er án efa Utlaginn (1981) sem byggir á
Gísla sögu Siírssonar. Hann var enda sýndur á myndbandi í öllum grunn-
skólum landsins í hartnær tvo áratugi þar eð sagan var skyldulesefni til
samræmds prófs í íslensku.2
1 Sjá Lnxdæla saga 1999 bls. 66-67; Brennu-Njáls saga 1991 bls. 159; Eddukvæði 1999
bls. 12-13.
2 Myndin og fomsagan era reyndar kenndar enn í sumum grunnskólanna en þar eð
samræmt próf í bókmenntum miðast ekki lengur við lesið efni hafa margir skólar
valið aðrar miðaldafrásagnir.
23