Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2001, Side 48

Dagný Kbi stján sdóttir
húsið, hús Þui'íðar. Það
er í daglegu tah kallað
„Húsið“. Það er ekki ætt-
arhús í þeim skilningi að
ættin búi þar öll því að
Rannveig býr í prófasts-
húsinu uns þriðja húsið
er byggt handa henni og
Hans búðarmanni.
„Húsið“ hlýtur nafn sitt
fyrst og fremst af því að
þar sameinast peningar
og ættgöfgi, hið veraldlega og andlega vald, Björn faktor og Þuríður, í
óumdeilanlegri og óumdeildri borgarastétt enda eru íbúar Hússins í
daglegu tali kallaðir „Fólkið“ af þorpsbúum af því að þar búa einu menn-
irnir með mönnum í þorpinu. Þau hórbörn sem grafa undan valdi og
virðingu Hússins verða að hverfa. Þuríður er ekki aðeins að vernda sína
eigin hagsmuni heldur allra þeirra góðu „Húsa“ sem kami að vera ógn-
að af byltingaröflum, lausung og óreiðu. Valið stendur um ungfrúna
góðu eða húsið og í augum Þuríðar er það ekkert val.
Niðurstaðan er sú að Ungfrúin góða og húsið sé sósíalísk saga þar sem
íróníu er beitt, frá kímni til eitraðs háðs, til að afhjúpa siðspillingu þeirr-
ar borgarastéttar sem svífst einskis til að vernda mannorð sitt af því að
goðsagnir hennar um sjálfa sig löghelga rétt hennar til auðsins. Engin
aðalpersóna og engin samsömunarpersóna er í sögunni enda gerist sag-
an í „Húsi borgarastéttarinnar“ og ekki er ætlast til að við stöndum með
eða höfum samúð með slektinu. Aðalsmerki sögunnar er óborganlegur
stíllinn og tvísæið þar sem sagan gengur jafhvægisgönguna milh hins
grátlega og hins broslega.
Hveniig aðlögun?
Brian McFarlane talar um það í bókinni Novel to Film hvernig hægt sé að
aðlaga skáldsögu að mynd og rekur þar kenningar Geoffrey Wagner sem
segir að handritshöfundur eigi um þrjá kosti að velja í aðlöguiúnni. I fyrsta
lagi að reyna að yfirfæra bókina lið fyrir lið af fullkomnum trúnaði við
bókmenntaverkið. Þetta kallar hann tilfærslu (transposition). I öðru lagi er
Eyvík / Silfurgarður
46