Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2001, Qupperneq 96

Guðni Elísson
Kleppi búa sem dæmi í einu höll hverfisins og ögra þannig háttbundinni
aðgreiningu á húsakvnnum yfirvalds og almúga. Þeir bera líka einir íbú-
anna aðalstitla og nægir að nefha Baldvin Bretakóng og þá venju að kalla
eina deildina á Kleppi Lávarðadeildina.4-1 Hið sama má segja um lista-
mannshugtakið en Páll reynir í sífellu að bera sig sarnan Hð viðurkennda
hstamenn, sem sumir voru reyndar líkt og hann úrhrök í hfanda lífi (sjá
t.d. 107, 151-152).
Þrátt fyrir að kvikmyndin fangi vissulega ýmis brosleg augnabhk í h'fi
Páls og félaga hans er hún mun kyrfilegar staðsett í veruleika hefðbundins
harmleiks en skáldsagan. Ftnir þ\ú má færa ýmis rök. Tímaleysi numdar-
innar veikir eins og áður sagði tengsl persónanna \dð samfélagið og himt
póhtíski þáttur er veigaminni en hann var í skáldsögunni þegar hann hef-
ur fyrst og fremst verið feHdur imi í samræður persónanna og er orðinn
hluri af söguröddinni. Póhtíska samtímasögu Páls hefði orðið að s\iðsetja
til að ná fram fullkomnu jafhvægi milh hins harmræna og hins broslega.43
Jafhffamt má minna á að í meðförum leikstjórans \hkja „hugtök“ skáldsög-
unnar gjaman fyrir „táknum“ myndarinnar, það sem lagt er út af er sýnt
og við hverfum af sviði rökvísinnar yfir á svið ímyndunaraflsins og hins
undursamlega. Þetta á ekki aðeins við um þau atriði í myndinni þar sem
mikið er lagt upp úr trúarlegum skírskotunum, eins og þegar Páll gengur
á vatni Tjamariimar og þá ákvörðum Friðriks Þórs að skapa „heilagleika"
á göngum geðsjúkrahússins, eins og áður var \dkið að. Fjölmörg önnur
42 EinarMár Guðmundsson 1988 bls 63-64.
43 Bandaríska kvikmyndin FoiTest Gump (1994) er gott dæmi urn frásögn þar sem
reynsla hálfgerðs utangarðsmanns er notuð til að segja sögu heillar þjóðar. í henni
ríkir jafnframt meira jafnvægi milli hins harmræna og hins broslega.
94