Frjáls verslun - 01.07.2012, Blaðsíða 25

FRJÁLS VERSLUN 7. TBL. 2012 25
Ásta Bjarnadóttir segir að oft sé spurt hvort betra sé að ráða for­stjóra að utan með
nýja og ferska þekkingu eða
hvort ráða eigi innanhússmann
sem þekki vel bæði rekstur og
viðskiptavini.
„Ráðningarfyrirtækið Spen­
cer Stuart gerði rannsókn á
þrjú hundr uð forstjóraskiptum í
Banda ríkjunum á fjögurra ára
tímabili. Nýráðnum forstjórunum
var skipt í fimm flokka eftir því
hvaðan þeir höfðu verið ráðnir,
þ.e. innanhússmenn, utanhúss­
menn, stjórnendur í fyrirtækjun­
um sjálfum, fyrrverandi starf­
smenn fyrirtækjanna og loks
aðilar sem nýlega höfðu hafið
störf hjá fyrirtækjunum. Árang­
urinn af starfi þeirra var síðan
metinn út frá arði til hluthafa,
þróun tekna og þróun hagnaðar
auk mælikvarða á nýsköpun
og ímynd. Niðurstaðan var að
ef rekstur fyrirtækjanna hafði
gengið vel fyrir forstjóraskiptin
þá kom betur út að ráða innan­
hússaðila en ef fyrirtækin voru
í vanda kom betur út að ráða
utanhússmann. Þetta er rökrétt
í ljósi þess að oft er auðveldara
fyrir utanhússmann að taka á
vanda málum.
Í heild náðist samt besti árang­urinn hjá fyrirtækjunum sem
réðu fyrrverandi stjórnarmann
sinn sem forstjóra. Þessi niður ­
staða kemur nokkuð á óvart því
oft er litið á það sem neyðarráð­
stöfun að ráða stjórnarmann ef
t.d. forstjóraleit gengur ekki nógu
vel. Stundum er ráðning af þess ­
um toga jafnvel gagnrýnd sem
misnotkun á aðstöðu. Ár ang urinn
skýrist líklega af hinum gullna
meðalvegi; stjórnarmaður sem
verður forstjóri hefur góða yfir ­
sýn yfir fyrirtækið en er samt ekki
of bundinn af öllu því gaml a.“
Lýðræði á sér margar hliðar. Víðasta skilgrein­ing hugtaksins er e.t.v. sú að lýðræði sé aðferð
sem leyfi sem flestum að koma
að opinberri ákvarðanatöku og
stefnumótun. Við sjáum lýðræðið
t.d. í framkvæmd í kosningum
þegar kjósendur velja á milli
stjórn málaflokka og forystu­
manna þeirra, oftast í þeirri von
að þeir efni kosningaloforðin. Í
þessum efnum vandast málið
hins vegar ef tvo eða fleiri flokka
þarf til að mynda ríkisstjórn. Þá
kann niðurstaða málamiðlana á
milli samstarfsflokkanna að vera
fjarri ýtrustu kosningaloforðum
og jafnvel álitin vera svik við
kjósendur einstakra flokka.“
Stefanía segir að ríkisstjórn sem samanstendur af ein ­
um flokki sé síður líkleg til að
standa frammi fyrir brigslum
um vanefnd ir á kosningaloforð ­
um. „Engu að síður er stefna
slíkrar stjórnar líka niðurstaða
málamiðlana sem stöðugt eiga
sér stað á milli hópa sem mynda
uppistöðu flokksins og úr samfé­
laginu öllu. Stefna stórra flokka,
sem eru flokkar sem njóta mikils
fylgis, er líka augljóslega sett
fram til að laða að sem flesta
kjósendur. Af því leiðir að það
er afar ósennilegt að stefna
sem er álitin öfgastefna innan
samfélagins einkenni stefnu
vinsælla flokka. Einfald lega
vegna þess að skilgreining á
öfgum er hegðun eða skoðanir
sem eru fyrir utan ramma hins
venjulega.“
Aliko Dangote var smá ­strákur þegar hann byrjaði í viðskiptum. Að selja slikkerí. Og
hann er enn í sykrinum því að
fyrirtækið sem hann hefur byggt
upp, Dangote Group, er meðal
stærstu framleiðenda í heimi á
sykri og nánast einrátt á sínum
heimamarkaði, í Nígeríu. Segja
má að fyrirtækið standi undir
nafni sem „grúppa“ en meðal
rekstrareininga eru sementfram­
leiðsla, saltvinnsla, hveitifram­
leiðsla, fjarskipti, fasteignir og
flutningastarfsemi. Fyrirtækið er
öflugasta fyrirtækjasamsteypan
í Vestur­Afríku með starfsemi
í fjórtán löndum. Dangote er
á pappírunum talinn ríkasti
mað ur Afríku og hefur náð að
setja mark sitt á lista Forbes yfir
auð ugustu einstaklinga í heimi.
Hann hefur sjálfur sett markið
tiltölulega hátt og vill verða
áhrifa ríkasti viðskiptamaður í
heimi. Hann hefur uppi áætlanir
um að verja miklu fé í fjárfesting­
ar í námuvinnslu, innviðum og
efnaiðnaði. Gagnrýnendur Dan­
gotes telja að hin miklu umsvif
hans hamli samkeppni. Hann
hefur heldur ekki legið á liði sínu
í fjárstuðningi við ráðandi stjórn­
málaafl, Lýðræðisflokk fólksins.
Dangote hefur ekki sömu áhyggj­
ur og telur einfaldlega að ef
menn séu í viðskiptum verði að
rækta sambandið við stjórnvöld.
Hvernig geti menn annars búist
við að á þá verði hlustað?“

Forstjóri að utan eða innan?
Múraði forstjórinn
Málamiðlanir eða öfgar
dr. ásTa bJarnadóTTir
– ráðgjafi hjá Capacent
MANNAUÐS-
STJÓRNUN
lofTur ólafsson
– sérfræðingur hjá Íslandssjóðum
ERLENDI
FORSTJÓRINN
dr. sTEfanÍa óskarsdóTTir
– lektor við HÍ
STJÓRNMÁL