Frjáls verslun - 01.10.2012, Síða 132

132 FRJÁLS VERSLUN 11. 2012
einkennst af þessari ómenn­
ingu. Því á nú að breyta – en
hvernig? Reka fólk?
•­ Smákóngaveldi
Á óvart kom hve illa lögreglu­
liðið var samæft. Einstakar
deildir og lögregluumdæmi
unnu ekki saman. Þó var búið
að æfa sameiginleg við brögð.
Niðurstöður æfinga voru ekki
nýttar. Einnig kom til tog streitu
milli lögreglu og dóms mála­
ráðu neytis um foryst una 22. júlí.
Lögreglan vildi ekki hjálp
borgaranna. Allir ætluðu að
gera allt sjálfir. Þetta bendir til
að ráðríkir smákóngar séu of
margir. Á úrslitastundu þarf að
liggja fyrir hver á að gera hvað.
Stjórnkerfið þarf þrátt fyrir allt
á valdapíramíða að halda. Sá
sem er á toppnum skipar fyrir.
•­ Slök­markmiðsstjórnun
Í hinni óháðu rannsókn er bent
á að tilraunir til að koma á mark­
miðsstjórnun í opinberum stofn­
unum hafi ekki skilað árangri.
Með markmiðsstjórnun er átt
við að markmið einstakra þátta
í stjórnsýslunni séu skilgreind
nákvæmlega, jafnvel niður í
minnstu smáatriði, og reglulega
metið hvort þessi markmið séu
viðráðanleg.
Þessi stjórnunaraðferð hefur
notið vaxandi vinsælda síðustu
ár – en líka verið gagnrýnd. Oft
er erfitt að meta markmiðin og
of nákvæmt skipulag getur verið
á kostnað frumkvæðis eins­
taklinganna. Á það er bent að
við Útey björguðu varnarlaus ir
sjálfboðaliðar á skemmtibátum
því sem bjargað varð. Þeir unnu
ekki eftir skipulagi.
UM­Að­ræðA­OG­í­Að­
kOMAST
Lýsingin á göllunum í stjórnkerf­
inu liggur þannig fyrir. Annað
mál er að berja í brestina. Það
er ekki einfalt að uppræta
ómenningu, sérstaklega ef skil ­
greiningin á meintri ómenningu
er ónákvæm. Einnig það að ætl­
ast er til að ómenningin lækni
sjálfa sig. Þarf ekki að hreinsa
út úr ríkisstofnunum þar sem
ómenning hefur grafið um sig?
Þarna er það yfirvalda að
ákveða næstu skref. Fólk bíður
enn eftir aðgerðum. Það er
talað um „útvötnun á ábyrgð“
sem felst í því að margir bera
almenna ábyrgð en enginn
sætir ábyrgð fyrir það sem
nákvæmlega gerðist.
Það má líkja Jens Stoltenberg
við forstjóra fyrirtækis. Fyrir­
tækið hefur orðið fyrir áfalli og
álits hnekki. Ómenning hefur
grafið um sig í einstökum
deildum. Mörgum hafa orðið
á mistök. Álitamálið er hvort
stokka á alla starfsemina upp
eða reyna að laga gallana.
Jens Stoltenberg hefur valið
síðari kostinn. Hann boðar
breyt ingar og endurbætur en
engar hreinsanir. Sennilega
myndi forstjóri fyrirtækis fara
þessa sömu leið. Starfsemin
verður að halda áfram og það
er best að gefa sér tíma til að
bæta úr ágöllunum. Eigendur
fyrirtækisins skilja þetta.
PóLITíSkUr­VAnDI
En ríkisvald er ekki fyrirtæki.
Ríkisvald er ein helsta stofnun
samfélagisns og samfélaginu
er stjórnað eftir lýðræðislegum
leiðum. Það þýðir að forystan er
kosin í almennum kosningum,
ekki ráðin af eigendum. Stjórn
ríkis er alltaf í eldlínunni og
getur ekki haldið sig til hlés um
tíma og sinnt innri málum.
Tíminn er naumur þegar
aðeins eru nokkrir mánuðir í
kosningar. Forsætisráðherra
verður að hugsa um áróðurs­
stöðu sína. Hann verður að
sannfæra kjósendur um að
í raun og veru sé unnið að
endur bótum. Og hann verður
að yfirvinna hina kerfislægu
tregðu.
Með því að velja hægar
endurbætur missir forsætisráð­
herra frumkvæðið í hendur
stjórnarandstöðu. Það er mjög
margt sem er gagnrýnivert og
gagnrýnin heldur áfram alveg
til kosninga. Af hverju hafa
upplýsingar til almennings verið
misvísandi? Af hverju situr fólk
tryggt í embættum sínum þrátt
fyrir alvarleg mistök? Af hverju
ganga allar umbætur svo hægt?
Þarna er forsætisráðherra í
miklu erfiðari stöðu en forstjóri
fyrirtækis.
„Að forystan hefði
beint athygli og
kröft um lögreglu­
manna að barátt­
unni gegn yfirvinnu
og frá því markmiði
að verja borgarana.“
Byggingar stjórnarráðsins voru rjúkandi rústir eftir sprenginguna. Götunni
var aldrei lokað vegna tregðu í stjórnkerfinu.
Útey stendur eftir sem minnisvarði um mikið voðaverk. Má rekja atburðina
þar til mistaka við stjórnun?
Anders Behring Breivik.
Hin eina og sanna
noregur