Frjáls verslun - 01.04.2011, Síða 54

54 FRJÁLS VERSLUN 4.tbl.2011
Ráðherra verður heimilt að skipta leyfi leg­
um heildarafla á tvo megin flokka. Flokkur 1
er sá hluti leyfilegs heildar afla sem úthlutað
verður samkvæmt nýtingarsamningum
við sjávarútvegsfyrirtæki. Þessi flokkur
samsvarar því útgerð í núverandi afla ­
marks kerfi. Flokkur 2 er nýnæmi. Í hann fer
sá hluti leyfilegs heildarafla sem ætlaður er
í sérþarfir og ráðherra getur ráðstafað úr.
Í þeim flokki eru fimm undirpottar; (i) afli
til strandveiða, (ii) afli til byggðastuðnings,
(iii) afli til línuívilnunar, (iv) afli til bóta
fyrir aflaskerðingar og (v) afli til útleigu til
sjávarútvegsfyrirtækja.
Í flokk 2 eiga að fara 15% leyfilegs heild ­
ar afla allra tegunda nema verðmæt ustu
botnfisktegundanna, þ.e. þorsks, ýsu, ufsa
og steinbíts. Afla af þeim tegundum á að
færa í pottinn eftir því hvað leyfilegur
heildarafli þeirra er mikill. Reglurnar um
þetta eru nokkuð flóknar og ógegnsæjar. Í
stórum dráttum eru þær þó þannig að fari
leyfilegur heildarafli þessara tegunda yfir
u.þ.b. ¾ af meðaltali undanfarandi tuttugu
ára að jafnaði flytjast 45% af aukningunni í
flokk 2 og 50% ef leyfilegur afli fer umfram
meðaltal undanfarandi tuttugu ára.
Samkvæmt þessu eru allar líkur á því að
í pott 2 fari umtalsverðar aflaheimildir og
hlutdeild núverandi útgerða í leyfilegum
heildarafla minnki að sama skapi.
Hvergi er þetta skýrara en í þorski. Þar
hefur afli verið langt undir langtíma­
meðal tali í allmörg ár. Ástæðan er sú að
kvótahafar hafa tekið á sig miklar kvóta ­
skerðingar í því skyni að byggja upp þorsk­
stofninn. Þessi viðleitni virðist nú loksins
vera að skila árangri. Góðar horfur eru á að
þorskafli geti farið hratt vaxandi á næstu
árum. Samkvæmt ákvæðum frumvarpsins
munu núverandi kvótahafar hins vegar
ekki fá að uppskera eins og þeir hafa sáð.
Verði frumvarpið að lögum munu 45­
50% af aflaukningunni renna til annarra í
gegnum pottana.
Gangi það eftir, sem allir vona, að árlegur
þorskafli geti náð fyrri hæðum og verði um
330 þús. tonn að jafnaði í framtíðinni mun
þessi sérstaki skattur í potta ráðherra nema
liðlega 80 þús. tonnum af þorski og rétt
tæplega 50% af aukningu þorskafla. Þessu
er nánar lýst í hólfi 2. Rétt er að minna á að
þessi skerðing bætist við þau u.þ.b. 25 þús.
tonn af þorski sem nú þegar og samkvæmt
ákvæðum litla frumvarpsins á að ráðstafa í
potta óháð leyfðum heildarafla.
Sjávarútvegurinn er sem kunnugt er tals vert skuldsettur. Áframhaldandi góð arð semi og aflahlutdeildir
standa að veði fyrir miklum hluta þessara skulda.
Áhrifin á lands-
fram leiðslu og hag-
vöxt eru neikvæð og
munu skerða lífs kjör
lands manna. Jafn-
framt mun það að
öðru jöfnu minnka
al mennar skatttekjur.
Margt bendir til að
sú minnkun verði
langt umfram þær
skatttekjur af sjávar-
útvegi sem frum varp -
inu er ætlað að ná.
Ætti það að vera um -
hugsunarvert fyrir
ríkis valdið.