Tímarit Máls og menningar - 01.04.1941, Side 8

2
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
vandasamt og ábyrgðarmikið verk, sem hér er um að ræða, og
þar eð myndlistarþekking þeirra manna, er voru i menntamála-
ráðinu, og siðan liafa verið þar, var af svo skornum skammti,
að helzt mætti likja við, ef ólæsir menn hefðu á hendi kaup handa
Landsbókasafninu. Listamennirnir bóru fram þá eðlilegu kröfu,
að einn þekktasti listamaður landsins, Ásgrímur Jónsson, væri
fenginn til að vera með og leiðbeina, er gerð voru kaup fyrir
ríkissafnið, en Ásgrímur Jónsson var, sökum þekkingar sinnar
og samvizkusemi, manna færastur til að vera þessi leiðbeinandi.
Þessari kröfu var samt neitað, og þess var heldur ekki langt
að bíða, að vanmáttur og vanþekking menntamálaráðsins kæmi
í ljós. Þeim, sem kallast geta lærðir myndlistamenn, var að ýmsu
leyti gefið í skyn, að þeim bæri að leggja frá sér þó menningu
í listum, sem þeir höfðu aflað sér við langvarandi og erfitt nám
í framandi löndum. Ymsir helztu snillingar heimslistarinnar voru
settir upp sem nokkurs konar grýlur, sem öllum þægum og ört-
ugum listamönnum bar að forðast, en hinum og þessum mönn-
um, er fengust við að mála myndir í frístundum sínum var
hossað liátt af menntamálaráði íslands, sem keypti verk þeirra
engu síður en liinna menntuðu listamanna. Tilgangurinn virtist
vera (ef um nokkurn tilgang var að ræða) að styðja islenzka
„list“, sem byggð væri á útlendum glansmyndum, sem stundum
sjást hér, og íslenzku frístundakáki. — Þetta er sérstaklega at-
hyglisvert, þar sem menntamálaráðið hafði bæði vald og mátt
til að verða íslenzkri myndlist að miklu liði, t. d. gat það feng-
ið listamönnum þeim, sem einhvers eru megnugir, margvísleg
verkefni í hendur, við skreytingu opinberra bygginga, lótið þá
teikna í bækur, t. d. þjóðsögur og íslendingasögur o. fl. Verk-
efni voru nóg. En í stað þess er aðallega krafizt tilbrcytinga-
lítilla útþynninga á verkum þeirra listastefna, er voru rikjandi
í Evrópu fyrir meir en mannsaldri siðan, eða á myndum hinna
fyrstu íslenzku málara, sem höfðu unnið sér hylli almennings
áður en menntamálaráðið var stofnað, og þess vegna var ekki
hægt að hreyfa við. Hinir yngstu myndlistamenn mega ekki hafa
neitt nýtt eða persónulegt að sýna....
Allar menningarþjóðir, að íslendinguin einum undanskildum,
krefjast, að hálærðir menn ó því sviði hafi á höndum kaup
handa listasöfnum þeirra, og viðurkenni skreytingar opinberra
bygginga.“
Allar kröfur myndlistarmanna eru þær — og gætu naumast
hógværari verið — að Alþingi kjósi einn listmálara til þess að
vera með í ráðum um val á listaverkum fyrir Menningarsjóð og