Tímarit Máls og menningar - 01.04.1941, Blaðsíða 9

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
3
um skreytingu opinberra bygginga, og hafi hann jafnframt aðal-
umsjón listasafnsins. Trúlegast er, að Alþingi þori engu að sinna
kröfum þeirra. Menntamálaráð hefur svarað á þann eina hátt, sem
þvi er eiginlegur, er það talar við skjólstæðinga sína, listamenn-
ina: í hrokafullum hótunartón, en samt birtir nú nefndin i fyrsta
skipti skrá yfir listaverkakaup Menningarsjóðs þau 13 ár, sem
hann hefur starfað. Skýrslan sýnir, að af heildartekjum listdeild-
ar Menningarsjóðs, kr. 206.812,00 (að frádregnum greiðslum, á-
kveðnum með sérstökum lögum), kemur rúmur jiriðjungur, kr.
71.900,00, hvergi fram (eins og myndlistamenn sýna fram á í
svari til Menntamálaráðs, Mbl. 22. maí s.l.).
Svo efnilega er þá ástatt i þessum málum, að listamenn eiga
i sifelldum erjum við þá stofnun, sem öðrum fremur er til þess
kjörin að bera hag þeirra fyrir brjósti, Menntamálaráð leggur
ýmsa helztu listamennina í einelti og leitar uppi tækifæri til
jiess að gera þeim opinbera smán, en þeir vilja hins vegar hvorki
heyra né sjá nefndina, og hefur a. m. k. einn stærsti rithöfund-
urinn neitað algerlega að þiggja nokkurn styrk jiaðan. Þegar
listamenn síðan leita réttar síns hjá Aljiingi, mæta raddir þeirra
heyrnardaufum eyrum handjárnaðra þingmanna, sem þora sig
hvergi að hræra i böndum flokksagans, og eiga vafalaust sjálf-
ir mjög sljóa tilfinningu fyrir bókmenntum og listum. Er háðu-
legt að sjá hina sömu alþingismenn, sem traðka á vilja lista-
manna og rithöfunda, semja hátiðlegar yfirlýsingar í sjálfstæðis-
málum jijóðarinnar, vitandi það, að einmitt bókmenntirnar og
listirnar eru jiað eina, sem heldur uppi virðingu sjálfstæðis henn-
ar út á við. Ætti þeim a. m. k. að vera kunn sú viðurkenning,
er Englendingar létu uppi 1. des. s.l., er þeir lýstu yfir því„ að:
vegna fornra og nýrra bókmennta lijóðarinnar hæri að virða
tilverurétt hennar og sjálfstæði. Það jiarf ekki heldur neinna
nýrra staðfestinga á þvi, að ef við værum ekki fræg bókmennta-
jijóð að fornu og nýju, fræg gegnum forna rithöfunda og nýja
listamenn og rithöfunda, einmitt þá sömu, sem Menntamálaráð,
kosið af Alþingi, ofsækir mest og vanvirðir, myndi sjálfstæði
jijóðarinnar einskis virt á neinum stað. Er jiað smán mikil fyr-
ir Alþingi, og alla þjóðina, að það skuli velja gersamlega óhæfa
menn, jafnvel að sannfæringu þingmanna sjálfra, til þess að
fara með æðsta vald yfir málefnum listamanna og rithöfunda
þjóðarinnar, og auka jafnvel valdsvið þeirra við hver ný afglöp.
Mótmæli og kröfur listamannanna munu ekki þagna, h’vaða of-
heldi sem þeir kunna að verða beittir, fyrr en þeir, sem nú sitja
í Menntamálaráði, verða sviptir starfi sinu og það fengið í hend-